Namiq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ VƏ MƏNƏVİ DƏYƏRLƏR
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
________Milli Kitabxana________ 53 binalar, tikililər, əşyalar, tarix və mədəniyyət baxımından unikal ərazilər və obyektlər mədəniyyət sərvətləridir” (77, 18 aprel 1998-ci il, № 86). Bu Qanuna əsasən Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri bunlardır: sosial və maddi vəziyyətindən, milli, irqi, dini və cinsi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin mədəniyyət sərvətlərinin yaradılmasında, istifadəsində və yayılmasında hüquq bərabərliyi; hər kəsin istedadının, əqli imkanlarının üzə çıxarılmasının və yaradıcılıq azadlığının təmin edilməsi; milli mədəniyyətin bəşər mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi inkişaf etdirilməsi. Bu Qanuna əsasən Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət sahəsində dövlət siyasətinin vəzifələri bunlardır: mədəni həyat tərzinin formalaşdırılması; milli və dünya mədəniyyəti sərvətlərinə qovuşmağa yönəldilən təhsil sisteminin inkişaf etdirilməsi; mədəniyyət sahəsində inhisara yol verilməməsi; dövlət mədəniyyət sisteminin müxtəlif mənbəələrdən maliyyələşdirilməsinin uzlaşdırılması; yaradıcılıq fəaliyyətinin bütün sahələr üzrə yüksəlişi üçün şərait yaranmasına kömək etmək məqsədi ilə ictimai
müzakirələrin müxtəlif formalarından, ekspertiza müsabiqələr- dən istifadə etməklə mədəniyyətin inkişaf istiqamətlərinin hazırlanması; mədəniyyət sərvətlərinin qorunması və artırıl- ması; Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət potensialının inkişafına, mühafizəsinə və ondan
hərtərəfli istifadə
olunmasına, mədəniyyət sahəsində geniş miqyaslı beynəlxalq əməkdaşlığa şərait yaradılması; dövlət mədəniyyət sisteminin elmi və mütərəqqi metodlarla idarəçiliyinin təmin edilməsi; tarix və mədəniyyət abidələrinin qeydiyyata alınması, qorun- ması və bərpası üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi; mədəniyyətin inkişafına dair milli proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi, beynəlxalq proqramların hazırlanma- sında iştirak edilməsi; görkəmli mədəniyyət xadimlərinin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi üçün tədbirlər görülməsi; mədə- niyyətin inkişafı fondlarının yaradılmasının təmin edilməsi;
________Milli Kitabxana________ 54 Azərbaycan Respublikasında milli mədəniyyətin tərəqqisi və müvafiq dünya mədəniyyəti ilə inteqrasiyasını, milli ənənələrin dirçəldilməsi və inkişafını, əhalinin mənəvi təlabatının ödənilməsini təmin edən mədəniyyət əsərlərinin yaradılması üçün həvəsləndirici tədbirlərin görülməsi; mədəniyyət və incəsənətin nailiyyətlərindən istifadə edilməsində vətəndaşların Konstitusiya hüquqlarının, əhalinin zəngin milli və dünya mədəniyyəti sahələrindən faydalanmasının təmin edilməsi; mədəniyyət təsisatlarının normal fəaliyyətinin, onlarn maliy- yələşdirilməsinin və maddi-texniki bazasının möhkəmləndiril- məsinin təmin edilməsi; mədəniyyətin ixtisaslı kadrlara olan ehtiyacının təmin edilməsi. Mədəniyyət haqqında Qanun özündə Avropa Şurasının humanist prinsiplərini də əks etdirir (barada Avropa konven- siyasının əsas müddəaları nəzərə alınıb). Qanun dövlətin və bütövlükdə cəmiyyətin maraqlarının müdafiə edilməsi baxı- mından mədəniyyət sahəsində konkret hüquqi münasibətlər qrupunu tənzimləyən normaları əks etdirir. Qanunda vətəndaş cəmiyyətinin tələblərinə cavab verən müddəaların nəzərdə tutulması müsbət əhəmiyyətə malikdir. Bunlara mədəniyyətlə və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan subyektlərin hüquqları və azadlığının müdafiəsi, mədəniyyət təşkilatlarının yaradıl- ması və onların inkişafına kömək, mədəni fəaliyyətə dövlətin müdaxiləsinin məhdudlaşdırılması, mədəniyyət sahəsində inhisarçılığın qadağan edilməsi aiddir. IX fəsil, 51 maddədən ibarət olan Qanunda ölkənin sosial-mədəni inkişafı üçün yaxşı əsaslar qoyulmuşdur. Azərbaycanda mədəniyyət strategiyalarının inkişafına dair hesabat və məruzələrindən öyrənirik ki, Azərbaycanda mədə- niyyət siyasətinin ümumi strateji məqsədləri çox yığcam şəkildə ifadə olunmuşdur: keçmişin mühafizə edilməsi, indinin dəstəklənməsi və inkişaf etdirilməsi; gələcəyin təmin edilməsi. Bu məqsədlərin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respubli- kası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi çox vacib bir işə – ölkədə
________Milli Kitabxana________ 55 mədəniyyət siyasətinin ümumi mənzərəsini cızmağa cəhd göstərmişdir. Bu, mədəniyyət sahəsində islahatların dərk olun- ması və həyata keçirilməsi yolunda ilk mühüm addımdır (139). Beynəlxalq ekspertlərin fikrincə isə, bütövlükdə mədəniy- yət sektoru ilə bağlı hökumətin üzərində düşünməli olduğu bir sıra məsələlər mövcuddur və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi onların həllində strateji lider rolunu oynamalıdır: islahatlar və mədəniyyət sahəsində qanunvericiliyin həyata keçirilməsi; informasiyalar, treninqlər və misallar (müsbət təcrübə və im- kanları göstərən) vasitəsilə köhnə münasibətlərin dəyişdiril- məsi; müxtəlif sektorların və xadimlərin niyyət və arzularına diqqətlə yanaşılması; milli əhəmiyyətə malik layihə və müəssi- sələrin zəruri dərəcədə maliyyələşdirilməsi və dəstəklənməsi; yaradıcılığın və iştirakın təşkil edilməsi; gənclər üçün siyasətin təmin edilməsi; mədəni çoxçeşidliliyin təşviq olunması. “Bütün bu vəzifələr 2001-ci ilin sonlarında işlənib hazırlanan 5 illik strateji planda – “Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına dair dövlət proqramında” da nəzərdə tutulmuşdur və bu proqram nazirliyinin, əslində Milli Məruzəyə islahatlar prosesinin birinci mərhələsi kimi baxdığını bir daha nümayiş etdirir. Digər Avropa ölkələrində uğurla sınaqdan çıxan və nisbətən yaxın dövrlərin məhsulu olan mədəniyyəti müdafiə təşəbbüsü inkişafın digər sahələri üçün mədəniyyət və incəsənətin ehtiyac və üstünlüklərinə diqqətin artırılmasını və mədəniyyətin inkişafı naminə, onun digər planlara daxil edilməsi yolu ilə müxtəlif hökumət orqanları arasında, habelə işgüzar dairələrlə sıx əməkdaşlıq yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu, dövlət siyasətinin hər bir aspektini yaxşılaşdıran, eyni zamanda digər maraqlı amillərə dəstək gətirən ən yaxşı inteqrasiya fəaliyyəti strategiyalarına aparıb çıxarır. Artıq Azərbaycanda inteq- rə edilmiş layihələrə aid bir neçə bu cür uğurlu təcrübə nümu- nəsi vardır, lakin onlar hələ strategiya olmaqdan çox uzaqdır. Mədəniyyət sahəsində treninq təlimçiləri üçün strategiya da qısa və orta müddətli inkişafın əsas məsələlərindən biridir. Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|