Nazim Eminov

93 
variantları  məhsuldarlı
q sen/ha 
məhsulun 
dəyəri, 
man 
çəkilən 
istehsalat 
xərcləri, man 
xərc, 
man 
məhsulun 
maya 
dəyəri, 
man 
1 
hektara 
1 sen 
məhsula 
1 
man 
xərcə 
k 
səviyyəsi, 
%-
lə 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Nəzarət 
72,0 
7000,0 
2952,0 
3802,0 
52,8 
3198,0 
44,4 
0,84 
84,1 
Azofos 
109,2 
10920,0 
3125,0 
3975,0 
36,4 
6945,0 
63,6 
1,75 
174,7 
Sənaye  gübrəsi 
N+P 
106,4 
10560,0 
3215,0 
4065,0 
38,2 
6495,0 
61,0 
1,60 
159,8 
Azofos+A 
138,8 
13880,0 
3365,0 
4215,0 
30,4 
9665,0 
69,6 
2,29 
229,3 
Peyin+10 
t/ha+A 
110,8 
11080,0 
3140,0 
3990,0 
36,0 
7090,0 
64,0 
1,78 
177,7 
Sənaye 
gübrəsi+A 
138,8 
13920,0 
3372,0 
4222,0 
30,4 
9698,0 
69,9 
2,30 
229,7 
Nəzarət+A 
83,2 
8320,0 
3020,0 
3870,0 
46,5 
4450,0 
53,5 
1,15 
115,0 
Nəzarət+B 
78,8 
7880,0 
3092,0 
3942,0 
50,0 
3938,0 
50,0 
1,00 
99,9 
 
2015-2016-
cı  illərdə  Abşeronda boy tənzimləyicilərinin (təbii və  sintetik), üzvi-mineral 
gübr
ələrin səmərəliliyini öyrənmək üçün nar bitkisinə boy tənzimləyiciləri və üzvi-mineral gübrələr 
kökd
ən yemləmə şəklində verilmişdir. Təcrübədə alınan nəticələr cədvəllərdə (1,2) göstərilir. 
C
ədvəllərdən göründüyü kimi istifadə  olunmuş  müxtəlif növ və  dozalarda üzvi və  mineral 
gübr
ələrin nar bitkisi altında iqtisadi səmərəliliyinin hesablanmasından aydın olur ki, variantlar üzrə 
alınan  xalis  gəlir 3198,0 –  9698,0  manat  arasında  tərəddüd edir.  Ən  yaxşı  nəticə  üzvi və  mineral 
gübr
ələrin boy tənzimləyicilərinin A duzu ilə birlikdə istifadəsindən alınmışdır ki, burada rentabellik 
s
əviyyəsi 177,7 – 229,7% təşkil edir. 
Cədvəl 2. 
 
Abşeronun boz-qonur torpaqları şəraitində boy tənzimləyicilərinin (sintetik), üzvi-mineral 
gübrələrin nar bitkisi altına istifadəsinin iqtisadi səmərəliliyi (2015-2016-cı illər, orta rəqəm) 
Təcrübənin 
variantları 
2 illik orta 
məhsuldarlıq 
sen/ha 
Əmtəəlik 
məhsulun 
dəyəri, man 
Yığıma qədər 
çəkilən 
istehsalat 
xərcləri, man 
Ümumi 
xərc, man 
1 sen 
məhsulun 
maya dəyəri, 
man 
Xalis gəlir, man 
Renta
bellik 
səviy
yəsi, 
%-
lə 
1 hektara 
1 sen 
məhsula 
1 man 
xərcə 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Nəzarət 
74,0 
7400,0 
2952,0 
3802,0 
54,3 
3198,0 
45,7 
0,84  88,8 
Azofos 
113,2 
11320,0 
3125,0 
3975,0 
36,4 
6945,0 
63,6 
1,75  181,1 
Sənaye  gübrəsi 
N+P 
109,6 
10962,0 
3215,0 
4065,0 
38,5 
6495,0 
61,5 
1,60  165,8 
Azofos+A1 
142,8 
14282,0 
3365,0 
4215,0 
30,4 
9665,0 
69,6 
2,29  235,9 
Peyin+10 
t/ha+A1 
114,8 
11400,0 
3140,0 
3990,0 
36,0 
7090,0 
64,0 
1,78  184,1 
Sənaye 
gübrəsi+A1 
143,2 
14320,0 
3372,0 
4222,0 
30,3 
9698,0 
69,7 
2,30  236,3 
Nəzarət+A1 
87,2 
8720,0 
3020,0 
3870,0 
46,5 
4450,0 
53,5 
1,15  120,5 
Nəzarət+B1 
82,8 
8200,0 
3092,0 
3942,0 
50,0 
3938,0 
50,0 
1,00  104,9 
N
əticə: Variantlar üzrə alınan xalis  gəlir 3198,0 – 9698,0 manat arasında dəyişir. Nəzarət variantında rentabellik 
s
əviyyəsi 84,1% olduğu halda digər variantlarda isə 99,9 – 229,3% arasında olmuşdur. 
T
əcrübənin nəticələri göstərdi  ki,  bağçılıqda  əmək  ehtiyatlarından,  əsas istehsal və  maliyyə 
v
əsaitlərindən səmərəli  istifadə  etməklə  məhsul vahidinin maya  dəyərini  aşağı  salmaq  əsasında 
t
əsərrüfatın gəlirini yüksəltmək olar. 
Müşahidələr göstərdi  ki,  aparılmış  tədqiqat  işlərinin nəticəsi olaraq demək olar ki, hər iki 
t
əcrübədə  (təbii və  sintetik)  7  variantın  hamısında  boy tənzimləyicilərinin, üzvi-mineral gübrələrin 
verilm
əsi xeyli dərəcədə  nar  ağaclarının  məhsuldarlığının  yüksəldilməsinə  müsbət təsiri  olmuşdur 
[1,2]. 

---

94 
Bununla 
əlaqədar olaraq respublikanın nar bitkisi becərilən bölgələrində fermerlərə bu təcrübəni 
s
əmərəli təklif kimi tədqim etmək olar (cədvəl 1,2). 
 
ƏDƏBİYYAT  
 
1. 
Лоз  С.М.  Методика  определения  экономической  эффективности  использования  в 
сельском хозяйстве результатов научно-исследователски, изобретений и рационализаторских 
предложений.  Москва.  Колос,1980,  67  с.  2.  Доспехов  Р.Н.  “Методика  полевого  опыта  (с 
основами  статистической  обработки  результатов  исследований)”,  V  издание  докладов, 
“
Агропромиздат”, Москва 1985, 351 c. 3. Мамедов Д.Ш. - Агротехнические основы ежегодных 
урожаев  плодовых  субтропических  культур  в  условиях  сухих  субтропиков  Азербайджана. 
Баку, Элм, 2007, 468 c. 4. Материалы 1-го Всесоюзного совещания по применению нефтяных 
удобрений  в  сельском  хозяйстве.  НРВ  в  сельском  хозяйстве.  Нефтяные  удобрения  и 
стимуляторы. Баку, 1963, 432 с 
 
Влияние  ростовых регуляторов и органическо-минеральных удобрений на растение 
граната  
 
Мамедов Д.Ш. 
Набиева
 
Н.Д. 
 
РЕЗЮМЕ 
 
В  статье  описываются   экономическая  продуктивность  влияния  ростовых  регуляторов, 
органическо-минеральных  удобрений  на  растение  граната.  Показывается  рентабельность  в 
сравнительном порядке ростовых регуляторов на фоне минеральных удобрений.   
Ключевые  слова:  гранат,  ростовые  регуляторы,  органическо-минеральные  удобрения, 
экономическая эффективнось. 
 
Economic productivity of growth regulators, organic-mineral fertilizers influence on the 
pomegranate plant 
 
Mammadov
 
D.Sh. 
Nabiyeva N.D. 
 
The article describes the economic productivity of the influence of growth regulators, organic-
mineral fertilizers on a pomegranate plant. The profitability in a comparative order of growth 
regulators on the background of mineral fertilizers is shown. 
Key words: pomegranate, growth regulators, organic-mineral fertilizers, economic productivity. 
 
 

---