15
Buna görə bu elementlərə güclü və enerjili öz inkişafa qadir olan klasterin
“özəklərinin” əlavə cəlb edilməsi təsəvvür edilən kimi klaster layihəsinin əsas
məsələlərindən biridir. Schlumberger, “İnteqra” qrupu və “QMS Qrupu”-nun
maşınqayırma aktivlərindən başqa Cənub vilayətə neftqaz ixtisaslaşmanın
maşınqayırma klasterinin mərkəzi bəndinin (“kökün”) “özəkli” komponentinin
radikal gücləndirməyə qadir olan “Baker Hughes”, “Halliburton”, “Qenerasiyalar”,
“Rimerı” və digər iri profilli şirkətlərin maşınqayırma layihələrini cəlb etmək
məqsədəmüvafiqdir.
Klasterin “İxtisaslaşdırılmış xidmətlər” elementi özünün başa çatdırılması
üzrə geniş səylər tələb edir. İlkin aqlomerasiyada nəinki neftqaz maşınqayırma
mövzusunda,
hətta
ümummaşınqayırma texniki-texnoloji mövzusu üzrə
ixtisaslaşan injinirinq şirkətləri yoxdur. “2020-ci ilə qədər maşınqayırma
kompleksinin investisiya inkişafının strategiyasında” konsaltinq şirkəti “PREFİŞ”
BSC tərəfindən “Stankoinstrument” Assosiasiyası (Moskva ş.) və ya mühəndis-
konsaltinq firması “Solver”-in (Voronej ş.) iştirakı ilə Tümen texnoloji inkişafının
regional mərkəzinin (TTİRM) yaradılmasını nəzərdə tutan təklif edilmiş variantlar
burada mövcud olan struktur boşluğunu müəyyən dərəcədə doldura bilər.
“TümenETTqiproqaz” MMC və bəzi digər neftqaz istiqamətli tümen institutlarının
layihələrində texnoloji maşınqayırma komponentinin gücləndirilməsi Tümen
maşınqayırma klasterinin ixtisaslaşdırılmasını gücləndirmək məqsədilə klasterin
“İxtisaslaşdırılmış xidmətlər” elementinin sürətli inkişafına həmçinin kömək edə
bilərdi.
““Sibnefteavtomatika” mühəndislik-istehsalat şirkəti” ASC-nin bazasında
güclü injinirinq şirkəti “QMS Qrupu”-nun yerləşdirilməsi perspektivi, qeoloji-
kəşfiyyat avadanlıq və cihazların istehsalının innovativliyinin artırılması məqsədilə
““Sibburmaş” EİB” ASC-nin injinirinq funksiyaların gücləndirilməsi kifayət qədər
əsaslandırılmış görünür. Əgər qeoloji sahənin tümen maşınqayırma aktivlərinin
konsolidasiyası baş tutacaqsa bu xüsusilə aktualdır. Məqsədəmüvafiq hesab edilir
ki, əgər həmin istiqamətdə ““NPK-91” elmi-istehsalat kommersiya şirkəti” QSC,
16
həmçinin “Tümen motorqayırmaçıları” ASC-nin konstruktor-texnoloji mərkəzinin
injinirinq ixtisaslaşması genişləndiriləcəkdir.
İnjinirinq xidmətlərindən başqa Tümen klaster əmələ gəlməsinin inkişafını
ləngidən ilkin aqlomerasiyanın kəsirli struktur mövqeyinin inkişaf etmiş ölkələrdə
təcrübədən keçirilən maşınqayırma müəssisələrinin, o cümlədən neftqaz seqmenti
və onunla əlaqədar sahələrin düzgün bazar mövqeləşdirilməsini təmin etməyə
bacaran ixtisaslaşdırılmış marketinq agentliklərinin yoxluğudur. Maşınqayırma
zavodlarının innovasiya məhsullarının hissəsində onun bazarlara belə irəliləyişi
TTİRM yerinə yetirə bilərdi. Bu o halda mümkündür ki, əgər onun funksiyalarına
həmçinin zavod ETTKİ-lərin koordinasiyası və Tümen texnoparkında ümumi
sahəvi rezident qismində vilayətin maşınqayırmaçılarının təmsilçiliyi də daxil
ediləcəkdir. Daha geniş mənada marketinq işlərini müvafiq olaraq onun
funksiyalarını yönəldərək və klasterdə kiçik və orta miqyaslı maşınqayırma
firmalarının inkişafı üçün xüsusi vacib olan səlahiyyətlərinə regionlararası
meydançalarda maşınqayırma müəssisələrinin səmərəli işinin təmin edilməsini
daxil edərək Cənub vilayətində fəaliyyət göstərən kifayət qədər iri marketinq
operatorunun fəaliyyət predmetinə daxil etmək məqsədəmüvafiqdir. Belə
marketinq xidməti həmçinin öz üzərinə həm də biznes-strukturlarının yeni
bazarlara çıxışında və ya onlara yeni məhsulu çıxaranda qarşısında duran
kommunikativ və təqdimati məsələləri götürə bilər. “Tümen yarmarkası” ASC-nin
ixtisaslaşdırılmış xidmətin marketinq işinin tammiqyaslı formatı ilə texnoloji
imkanların birləşdirilməsi həm beynəlxalq bazarlarda, həm də Rusiyanın müvafiq
bazar meydançalarında tümen maşınqayırma zavodlarının daha geniş işə daxil
edilməsi prosesini xeyli asanlaşdırmağa imkan verəcəkdir.
Bu prosesə strateji planda həmdə Tümen klasterində neftservis şirkətlərinin və
Tümen vilayətinin maşınqayırma kompleksinin, birinci növbədə maşınqayırmanın
neftqaz seqmentinin məhsulu ilə işləyən ixtisaslaşdırılmış logistik və nəqliyyat
operatorunun maddi-texniki təminatı sahəsində iri ixtisaslaşdırılmış vasitəçinin
ortaya çıxması kömək edəcəkdir. Bu xüsusən sayına əsasən tümen zavodları aid
olan kiçik və orta həcmli maşınqayırma müəssisələri üçün vacibdir. Bu
17
müəssisələrin əksəriyyəti öz məhsulunun rəqabət qabiliyyəti üçün zəruri bazar
xüsusiyyətlərinin kompleksini təmin edə bilmir. Lakin bazar iqtisadiyyatında belə
xüsusiyyətlərinin az olmayan hissəsini iri strateji vasitəçilər nail olduğundan çox
vaxt bu tələb edilmir. Onlar Rusiyada əvvəllər maddi-texniki təminatının dövlət
sisteminin tutduğu yeri tutmağa tanınmışdır. Beləliklə, belə vasitəçilərin
formalaşdırılması və dəstəyi həmçinin neftqaz maşınqayırma müəssisələrinin
rəqabətqabiliyyətinin artırılması məqsədilə klaster siyasətinin əsas elementlərindən
biri hesab edilə bilər.
Maşınqayırma zavodlarının inkişafında dünya təmayüllərini nəzərə alaraq ayrı
ixtisaslaşdırılmış texnoloji mərkəzlərinin yaradılması məsələsi çox aktual hesab
edilir ki, bu maşınqayırma müəssisələrinə öz üzərindən köməkçi istehsalatların
saxlanılması zərurətini çıxartmağa imkan verəcəkdir. Məhz bu istiqamətdə Rusiya
maşınqayırmaçıların Birliyi və vilayətin hökümətinin köməkliyilə “Pumori-SİZ”
korporasiyanın bazasında istehsalatın sürətli hazırlanmasının vilayət mərkəzini
daxil edərək artıq dörd regional ixtisaslaşdırılmış texnoloji mərkəzin yaradılmış
Sverdlovsk vilayətinin maşınqayırma fəaliyyətinin modernizasiyası ilə vəziyyət
inkişaf edir. Strategiyanın hazırlanmasında şirkətlə həmçinin “Tümen
motorqayırmaçıları” ASC-nin texnoloji imkanları bazasında istehsalatın sürətli
hazırlanması kompleksinin formatında avadanlıqların hazırlanması və çətin
detalların
metal
emalı
üzrə
regional
ixtisaslaşdırılmış
mərkəzinin
yerləşdirilməsinin məqsədəmüvafiqliyinə göstərilmişdir. Cənub vilayətində tökmə,
qalvanika, qaynaq və dəstək fəaliyyətlərinin digər sahələr üzrə ixtisaslaşdırılmış
mərkəzlərin yaradılması nəinki maşınqayırma kompleksinin iqtisadi və texnoloji
səmərəliliyini yüksəltməyə imkan verə bilərdi, hətta maşınqayırma klasterinin
strukturunun optimallaşdırılmasına əhəmiyyətli təsir göstərə bilərdi.
Klasterin “İxtisaslaşdırılmış xidmətlər” elementinin çərçivəsində həmçinin
Tümen klasterinin inkişafına həm dövlət, həm də ictimai institutlarının təsirinin
mövcudluğunun əhəmiyyətli gücləndirmək lazımdır. Klaster layihələrinin
reallaşdırılmasında ictimai birliklər və sahibkarlar ittifaqı, ərazi ticari-sənaye
palatalar, sənayenin inkişafının infrastrukturun və sahibkarlığın dəstəklənməsi
Dostları ilə paylaş: |