NəRİman nəRİmanov ucqarlarda iNQİlabimizin tariXİNƏ daiR
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XVII. Torpaq şöbəsi
- XIX. Statistika şöbəsi 11 - yoxdur
- XXII. Şəhər sənayesi şöbəsi
- Statistik məlumatlar
- Texniki-peşə təhsili
- Bakıda uşaq evləri
40
2 Suslov - müavin - rus 3 Luçinski - bitərəf - katib XVII. Torpaq şöbəsi 1 Pronzyonnı - part. - müdir - erməni 2 Svetlov - bitərəf - işlər müdiri - rus
1 Sevostyanov - part. - müdir - rus 2 Afanasyev - bitərəf - müdir müavini
1 Rtuşteyn - bitərəf - müdir - yəhudi 2 Purye - müdir müavini
1 Neyştadt - part. - müdir - yəhudi XXI. Xalq təhsili şöbəsi 60 - 5-7 1 Blyaxin - part. - müdir - naməlum 2 Barçuk - müdir müavini - yəhudi 3 Natalov - bitərəf - katib - erməni 4 Karkaşev - işlər müdiri 5 Orucaşov - yarım şöbə müdiri - türk XXII. Şəhər sənayesi şöbəsi 1 Alekseyev - part. - müdir - rus 2 Bernşteyn - bitərəf - müdir müavini - yəhudi
1 Loqinov - bitərəf - komend. - rus
Baksovetin özəyində - 70 adam, onlardan türk - 20 nəfər. Baksovetin üzvləri cəmi - 500 nəfər Onlardan rus - 240 nəfər Türk - 200 nəfər Və başqa millətdən - 60 nəfər Qəzada kəndlər - 78 Yalnız türk əhalisi olan - 76 Rus - 2 Təqaüdçülər - 35, onlardan türk - 5
Bakıda məktəblərin sayı I dərəcəli məktəblər
Bakı rus türk
erməni başqa
millətlər 41
Məktəblərin ümumi sayı – 57
Məktəblilərin sayı – 17,283 24
7650 20
5826 9
3584 4
659
II dərəcəli məktəblər - 16, məktəblilər – 3254 Türk – 4 məktəblilər 194 Rus – 11 - 2924 Erməni – 1 - 136
Aşağı Fabrik-zavod şagirdliyi – 17 məktəbli - 1218 Burada rus uşaqların sayı - 1192 Türk - 26 Orta Texnikum 6, məktəbli - 1179 (Nərimanov ad. türk) 1 252
Uşaq evlərinin sayı 37, uşaqların sayı 3773, onlardan türk uşaqları 527, rus uşaqları 1858. Bu məruzə 1923-cü ilin yayında MK-ya təqdim edilmişdi. Partiyamızın həyatında baş verən hadisələrin gedişi bu materialın gələcəkdə tarixi bir sənəd kimi əhəmiyyət kəsb edəcəyini göstərir. Mən bu əlavəni 1923-cü il dekabrın 23-də, bu məruzənin MK-ya təqdim edildiyi vaxtdan 6 ay keçdikdən sonra edirəm və mənim demək olar ki, bütün mülahizələrim həyata keçdi. 1.
Almaniyadakı hadisələr bizim ümidlərimizi doğrultmadı. Əksinə irtica daha da şiddətlənir. Bizim qərbə olan meylimiz müvəffəqiyyətsizliyə uğradı. Bizim şərqə münasibətimiz qeyri-müəyyən olaraq qalır; şərqin bizə münasibəti gərginləşmişdir... 2.
Müxalifətin MK-nın xəttinə qarşı çıxışı, demokratizm haqqında diskussiyanın gedişi partiyanın açıq-aydın parçalanmasını göstərir. Azərbaycanda Sovetlər qurultayı mənim mülahizələrimi kifayət qədər sübut etdi. Qurultay demək olar ki, Azərbaycan MK-nın müəyyən edilmiş siyahılara görə seçilmələrini lazım bildiyi adamlardan ibarət idi. Lakin necə vəziyyət yarandı. Mənim tərəfdarlarım olan Qədirli və Əfəndiyev 66 yoldaşların çıxışları bütün qurultay tərəfindən alqışlandı, Hüseynova, Qarayevə, Mirzoyana isə danışmağa imkan vermədilər. Bu, Kirov, 42
Mirzoyan və başqaları tərəfindən qurultay xüsusi siyahılar üzrə dəvət edilənlərin əhval- ruhiyyəsini lazımi dərəcədə xarakterizə edir. Qurultay nümayəndə heyəti göndərib Qədirli və Əfəndiyev yoldaşlara: “Biz qorxuya salınmışıq, hər şey haqqında açıq danışa bilmirik. Əgər siz danışmaq üçün özünüzdə cəsarət hiss edirsinizsə, onda danışın: biz bu və ya başqa yolla sizi nümayişkaranə müdafiə edəcəyik” deməyi tövsiyyə etmişdi. Düzünü demək lazımdır ki, qurultay həddini aşmışlara onların vəziyyətinin səbatsız olduğunu göstərdi. Lakin qurultayın rəyasət heyətinin, yəni Mərkəzi Komitənin hökumətin siyasətinin bəyənilməsi haqqında təklif etdiyi qətnaməsi yekdilliklə qəbul edildi. Bizim şəraitdə bu yekdil qərarın nə demək olduğunu hər kəs bilir. Qədirli və Əfəndiyev qurultayın əhvali-ruhiyyəsini nəzərə alaraq xüsusi qətnamələr təklif etmirdilər, yəni bununla bir daha sübut etdilər ki, biz parçalanmadan uzağıq, lakin biz həqiqət tərəfdarıyıq və riyakarlıq əleyhinəyik. Bizim xəttimiz tamamilə düzgün xətdir: biz partiyada parçalanmaya yol verməyəcəyik. Lakin əlimizdə olan vasitələrlə öz fəaliyyətləri ilə ümumi işimizi məhv edənləri ifşa edəcəyik. Mərkəzin nümayəndəsi Kirov Azərbaycanda onun siyasətinin qurultayın tərəfindən yekdilliklə bəyənildiyi haqqında partiya MK-nın məruzəsini edəcəkdir və Mərkəz də buna inanacaqdır... Beləliklə, qəza baş verənə qədər özümüzü aldatmaqla məşğul olacağıq. Bütün bunları bu sənəddə ona görə qeyd edirəm ki, partiyamızın tarixi bizim iflasa uğramağımızda kimin haqlı, kimin günahkar olduğunu bilsin. Qabaqcadan demək olar ki, biz uçurumun kənarındayıq. Bu məruzə ilə əlaqədar olaraq Bakıya komissiya göndərilmişdi. Komissiyanın üzvləri Yaroslavski, Petrovski 67 , Şkiryatovdan 68 ibarət idi. MHK üzvü olan Yaroslavskinin yoxlanışdan sonra mənimlə söhbəti oldu və o dedi ki, guya mən öz məruzəmlə partiya MK-nı aldadıram. Partiyanın ən ali məhkəməsinin üzvü olduqca ciddi işə belə yanaşır. Daha nə danışmaq olar? Bəs əgər bu Yaroslavski üzvləri Bakı təşkilatı üçün “etibarlı” adamlardan ibarət olan qurultayın əhvali-ruhiyyəsini görsəydi və əgər o, partiya və Sovet hakimiyyəti qarşısında xəcalət çəkirsə, onda o, çox güman ki, utanardı... Yol. Stalin bu məruzə ilə əlaqədar mənə dedi: “Məruzədə şəxsiyyətlərə toxunmaq lazım deyildi”. Mən məruzəni “Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair” adlandırıram. Və Azərbaycanda bu və ya digər rol oynamış şəxsiyyətlər gələcək nəsil üçün xarakterizə edilməliydi. Bu sənədin işıq üzü görməyə imkanı yoxdur, lakin vaxt olacaq ki, tarix bizim qəzanın müqəssirlərini axtaracaqdır. Vaxt olacaq ki, Azərbaycan fəhləsi və kəndlisi belə bir sual qoyacaq: kimdir müqəssir? Onda bu adamlara aydın olacaq ki, Hüseynovlar, Qarayevlər, Axundovlar (Ruhulla) öz şəxsi mənfəətləri üçün Sovet Azərbaycanını simasızlaşdırır və onun mənafeyini topdan və pərakəndə satırdılar. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|