ĠnfoġmperġALĠzm və medġA
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
57 Heç də təsadüfi deyil ki, kibertexnologiyalar inkişaf etdikcə bununla bərabər dilimizə yeni terminlər daxil olur. Bunlardan biri də kibercasusluqdur. Kibercasusluq hazırda dünya dövlətlərinin təhlükəsizliyini təhdid edən ən aparıcı silahlardan birinə çevrilib. Kibercasusluq sayəsində bu gün hər hansı bir şəxsin ofisində olan ən gizli informasiyadan başlamış ən ciddi dövlətlərin, hətta bəzi nüvə dövlətlərinin belə milli təhlükəsizlik şuralarında səslənən fikirlər və planlara qədər əldə etmək olur. Ona görə də, ciddi təhlükəsizlik sisteminə malik olan ölkələr, böyük dövlətlər bunun qarşısını almaq üçün həm hərbi, həm də sivil müstəvidə tədbirlər həyata keçirirlər. Məsələn, kiberməkana nəzarət etmək üçün ABŞ ordusunda Kiberqüvvələr Əlahiddə Komandanlığı yaradılıb. Bizcə, bu cür institutlar hər bir milli dövlətdə yaradılmalıdır. Hazırda kiberməkanda milli mənafeləri qorumaq milli dövlətləri düşündürən başlıca məsələlərdən biridir. Ona görə də, biz heç bir halda kiberməkanı, internet məkanını sadəcə demokratiya, azadlıq, insan hüquqlarını təmin edən bir resurs kimi nəzərdən keçirməməliyik. Eyni zamanda, biz bunu bir təhdid kimi görməliyik və buna qarşı önləyici tədbirlər almalıyıq. Əlbəttə ki, bu bir yandan hərbi-siyasi səviyyədə dövlət tərəfindən həyata keçirilməlidir. Digər tərəfdən, sosial-mədəni səviyyə- də isə fərdlər və ziyalılar tərəfindən reallaşdırılmalıdır. Çünki bu birləşdirici, inteqrasiyaedici, amma həm də dağıdıcı ünsür imperialist güclərin təzyiqindən əziyyət çəkən xalqlar üçün, eyni zamanda, ciddi bir təhlükədir. Başqa bir təəssüfedici məqam ondan ibarətdir ki, “üçüncü dünya” ölkələrində internet resurslarının, kibertex- nologiyaların qara bazarından bəhrələnmək və manipulyativ informasiyalardan bəhrələnərək, bunun üzərində ictimai mü- 58 nasibətləri qurmaq meyilləri daha güclüdür. Çünki manipul- yativ informasiyalar fərdin özündən xəbərsiz olaraq, onun şüuraltı hafizəsinə təsir göstərməklə onun yönləndirilməsi konsepsiyasını özündə əks etdirir. Və qlobal kiberdünyanı idarə edən güclər də məhz həmin hədəfi nəzərə alaraq, bu auditoriya üçün düşünülmüş məxsusi informasiyalar istehsal etməklə çirkli internet bazarı münasibətlərini stimullaşdırır- lar. Bu isə eynən genetik modifikasiya olunmuş məhsullara bənzəyir. Xəbərimiz olmadan illər keçdikdən sonra nəsilartır- ma qabiliyyətini, düşünmə qabiliyyətini məhdudlaşdıran genetik modifikasiya olunmuş məhsullar kimi bunlar da dü- şüncələrimizi, beynimizi eyni dərəcədə zədələyərək xəstəlik yaradır. Bölücülük, vətəndaş-dövlət bağlarını qoparan xəstə- lik yaradır, cəmiyyətdə qütbləşməni stimullaşdıran və cə- miyyətin substratları hesab edilən institutları dağıdan sindrom yaradır. Buna görə də, hər bir Azərbaycan ziyalısı və xüsusən kiberməkanda xalqı təmsil edən media nümayəndələri bu məsələləri dərindən düşünməli, kiberdünya ilə əlaqələri də məhz bu müstəvidə bu amilləri nəzərə alaraq qurmağı bacarmalıdırlar. 59 IV FƏSĠL Ġnfoimperializmin konseptual əsasları və ideoloji vasitələri 4.1. “Geosiyasi demokratiya” prinsipi; infoimperia- lizm çərçivəsində “demokratiya” və “insan haqları” məsə- ləsi xüsusi institusional vasitədir Bu, bir gerçəklikdir ki, beynəlxalq informasiya şəbəkə- sinin hakimlərinin-infokratların ən çox istifadə etdikləri vasi- tələrdən birini də müxtəlif geostrateji konsepsiyaların hazırlanması və bu kontekstdə ideoloji baxımdan istifadə olunması təşkil edir. Bu sırada istifadə edilən xüsusi informa- tiv-ideoloji vasitələrdən biri də “demokratiya konsepsiyala- rı”dır. Belə ki, infokratlar konkret imperialist güclərin trans- milli maraqlarının təmin olunması naminə ideoloji müstəvidə formal institusional məfhum kimi “demokratiya” kateqoriya- sından təsir vasitəsi kimi istifadə edirlər. Onların fəaliyyətin- də demokratiya əsl məcrasından və mahiyyətindən çıxarılır, sadəcə, təsir və təzyiq vasitəsi kimi istifadə edilir ki, burada da son məqsəd transmilli maraqların təmin olunmasıdır. Beləliklə, infokratların “demokratiya” məfhumu üzərin- dən etdikləri ideoloji və informasiya manipulyasiyalarının mahiyyətini anlamaq üçün formal institusional kateqoriya kimi “demokratiya” məfhumunun mahiyyətinə və infokratla- rın bundan istifadə formaları və mexanizmlərinə nəzər yetir- mək lazımdır. Müasir elmi-nəzəri mənbələrdə və empirik araşdırma- larda ən çox rast gəldiyimiz anlayışlardan biri də demokratiya 60 məfhumudur. İdeoloji oriyentasiyasından və strateji substrat- larından asılı olaraq, bir çox nəzəri mənbələrdə və empirik araşdırmalarda demokratiya anlayışı müxtəlif mənalarda işlədilir və bu məfhuma münasibətdə fərqli yanaşmalar müşa- hidə edilir. Bir çoxları demokratiyanı mütləq mənada “xalq hakimiyyəti” kimi təsvir edir, bəziləri onu “xalqın iradəsinin təzahürü” adlandırır, digərləri isə utopik idarəetmə sistemi kimi səciyyələndirirlər. Bir çox araşdırmaçılar demokratiyanı siyasi rejim növlərindən biri kimi diqqətlərə təqdim edir, bəziləri onu siyasi fəaliyyət tərzi kimi xarakterizə edir, digərləri isə fəaliyyətin ideoloji prinsipləri və meyarları kimi təsvir edirlər. Bəzilərinə görə demokratiya siyasi sistemin xarakteristikasıdır, digərlərinə görə, bu, ictimai quruluşun idealıdır, bir qisim araşdırmaçılara görə isə, dünyagörüşü formasıdır. Araşdırmaçı alim Cozef Şumpeter yazır ki, demokratiya dedikdə, ilk növbədə, xalqın ali və ümumi iradəsinin bilavasitə gerçəkləşdirilməsi (xalqın özü tərəfindən) nəzərdə tutulmamalıdır: “Bəziləri demokratiyanı xalq idarəetməsi kimi təsvir edir və buradan da yanlış nəticələrə gəlinir. Əslində, təcrübi gerçəkliklər sübut edir ki, demokratiya xalqın idarəçiliyi ola bilməz. Xalq idarəetməsi praktik mənada real və məntiqli deyil. Xalq yalnız ona verilmiş hüquqlar çərçivəsində seçim edə bilər və hakimiyyətin hüquqi mənbəyi qismində çıxış edə bilər. Məhz belə bir durumun fonunda bir neçə meyara və tələbə cavab verilməlidir ki, həqiqi mənada xalqın iradəsinə əsaslanan demokratik idarəetmə sistemi formalaşdırılsın. – Birincisi, xalqın dövlət vəzifələrinə və idarəetmə sisteminə seçilmək üçün layiqli nümayəndələri olmalıdır. Məhz bu amil xalqın iradəsinin ən yüksək səviyyədə təsbit və təmin edilməsi və Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|