Obligatsiyalar va aksiyalar bozori

AKSIYA KURSIGA TA’SIR ETUVChI OMILLAR
Ishlab chiqarish omillari
Ruhiyat omillari
Kapital bozori omillari
Korxona balansi;
Dividend siyosati;
Firmaning istiqboli;
Menejment;
Korxona quvvatlaridan
foydalanish darajasi;
mahsulotni sotish imkoni.
Investorning kayfiyati,
chunki aksiya yuqori
yoki 
past 
bahoda
sotilishi mumkin
Investorning to‘lov
qobiliyati;
Qa’tiy 
protsent 
beradigan
QQga to‘lanadigan protsent
miqdori;
Xorijda investitsiya
beradigan daromad.
Aksiya kursi
Bozor konyukturasi;
Iqtisodiy o‘sish;
Narxning o‘zgarishi;
Investitsiya qilish;
Tashqi savdo;
Xomashyo narxi;
Valyutalar kursi.
Eksport importga bog‘liq
firmalarning 
tashqi
iqtisodiy informatsiyasiga
ega bo‘lishi. Davlatning
xo‘jalik, soliq siyosati.
Ekologiya siyosati.
Aksiya kursini saqlash uni
sotib olish:
Korxonani qo‘lga olish uchun
aksiyani sotib olish. Aksiya
kursini u tushgandan so‘ng
yangidan sotilishi.
Iqtisodiy omillar
Siyosiy omillar
Bozor texnika omillari

---

Aksiya quyidagi ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadigan aktivni ifodalaydi:
– jismoniy aktiv hisoblanmaydi;
– oldindan belgilangan daromadga ega emas;
– yakuniy qaytarish muddati yo‘q;
– aksiyaning asosida yotadigan aktivning daromad keltirish qobiliyati
isbotlanmagan.
Bu ko‘rsatkichlarning barchasi shuni ko‘rsatadiki, ushbu aktivga qo‘yilmalar riskli
hisoblanadi va investor yuqori daromad talab qiladi. Biroq risk darajasi va daromadning
ehtimoliy hajmini qanday aniqlash mumkin? Kelajakdagi qiymat va aktiv daromadliligi
oldindan ma’lum bo‘lgan aktivlar, masalan, obligatsiyalar bo‘yicha bu aktiv diskontlash
jarayonini o‘tkazgan holda bugungi kunda qancha turishini tushunish ancha oson.
Oddiy aksiyalarga nisbatan qo‘llaganda bu ishni bajarish ancha qiyin, chunki na u
bo‘yicha kelajakdagi narxni, na dividendlarni hech kim kafolatlay olmaydi. Bundan
tashqari, aksiyalar qandaydir jismoniy aktivlarni – ishlayotgan va turli vaqtda turli
mutaxassislar tomonidan turlicha baholanishi mumkin bo‘lgan biznesni ifodalaydi. Shu
sababli aksiya qiymatini aniqlash har xil aktiv turlarini baholashda eng murakkab
masalalardan biri hisoblanadi. Sanab o‘tilgan barcha tavsifnomalar ehtimoliy hisoblanishi
sababli (masalan, dividend to‘lanishi ham, to‘lanmasligi ham mumkin, bunda kompaniya
foydaga ega bo‘lishi ham, ziyon ko‘rishi ham mumkin), aksiya qiymatini bir ma’noli
aniqlab bo‘lmaydi, uni hisob-kitob qilishga yondashuvlar bo‘lishi mumkin, xolos. Lekin,
shunga qaramay, bu yondashuvlar juda muhim sanaladi, chunki aktiv sifatida aksiyaning
qiymat tavsifnomasini ma’lum darajada aniqlik bilan berishga imkon yaratadi.
Aksiyalar qiymati turlari quyidagilardan iborat: