Ölkələrin tranzit potensialının geosiyasi və geoiqtisadi aspektləri
Yüklə 2,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
84
nəqliyyat-yol kompleksinin effektli fəaliyyətinin olması Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məqsədyönlü siyasəti nəticəsində sürətlə inkişaf edən ölkə iqtisadiyyatının və əhalinin nəqliyyat xidmətlərinə olan tələbatının ödənilməsinə, ölkəmizin tranzit potensialının artırılmasına, nəqliyyat infrastrukturunun və parkının yeniləşməsinə yönəldilərək həyata keçirilmisdir. Bütün növ nəqliyyat infrastrukturunun etibarlılığının təmin olunması və fəaliyyət görsətməsi, nəqliyyatın işinin səmərəli təşkili üçün zəruri,vacib tədbirlər görülmüş,nəzərdə tutulan infrastruktur layihələrinin vaxtında və keyfiyyətlə icra edilməsinə dövlət başçısının şəxsi dəstəyi sayəsində nail olunmuşdur. Əsası ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə başlanan, Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilən Bakı-Tbilisi-Qars və Şimal-Cənub beynəlxalq və regional nəqliyyat dəhlizləri reallaşandan sonra ölkə iqtisadiyyatı inkişafının yeni mərhələsində yeni səhifə açacaqdır. Əminliklə qeyd etmək lazımdır ki, dünyada istənilən dövlətin iqtisadi inkişafının və ümumi təhlükəsizliyinin fundamental şərtlərindən biri nəqliyyat dəhlizlərinin mövcudluğu və əsas nəqliyyat növlərinin bir neçəsinin vacib istiqamətlər üzrə hərəkətinin təmin olunmasına sərait yaradaraq hərtərəfli nəticə əldə etməkdir. Əks haldaisə, hər hansı ciddi iqtisadi inkişafdan, ümumi təhlükəsizliyin təmin edilməsindən bəhs etmək olmaz. Hazırda ölkəmiz Azərbyaycan butun nəqliyyat vazitələri ilə- quru, hava, su, dəmir yolu vasitəsilə müxtəlif istiqamətlər üzrə dünyaya çıxış potenislina sahibdir. Bu da müxtəlif nəqliyyat vasitələrilə beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin qurulmasında, eləcə də idxal-ixrac əməliyyatlarının həyata keçirilməsinə geniş imkanlar yaradır və yaratmaqda davam edəcəkdir. Ölkədaxili nəqliyyat –logistika infrastrukturunun müasir dünya standartlarına cavab verərək uyğunlaşdırılması, xarici iş adamlarının ölkəmizə sərmayə yatırmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Bildiyimiz kimi, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinə çıxış və daxili infrastrukturun mükəmməl olması xarici investorların maliyye resuslarinin özünə cəlb edən əsas şərtlərindən biridir və bu səbəbdən mükəmməl nəqliyyat- kommunikasiya sistemi olmayan ölkədə biznes sahəsində uğur qazanmaq, sadəcə, 85
asan deildir. Tarixi Müasir İpək yolunun bərpası Azərbaycan, eləcə də Avropa və Asiya ölkələri üçün böyük önəm daşıyan beynəlxalq layihələrdən biridir. Avropa- Qafqaz-Asiya beynəlxalq dəhlizi olan – TRASEKA-nın keçdiyi dövlətlər içərisində ölkəmizin secilən yeri potensial imkanlari vardir.Təməli ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan yol-nəqliyyat və digər infrastruktur layihələrinin icrası uğurla davam etdirilir və nailiyyətlər əldə olunur. Ümumiyyətlə həyata keçirilən irimiqyaslı layihələr Azərbaycan, Türkiyə və digər ölkələrin enerji təhlükəsizliyi üçün böyük təminat verir gələcək ücün inkisaf perspektivlərin artmasına şərait yaradır. Ölkənin tranzit potensilinin gələcək perspektivləri yönündən Ticari – iqtisadi axınlar tranzit ölkəyə xalis formada deyil, mental-sivildəyərlərdə (əcnəbi-mənsəli) birlikdə daxil olurlar. Bu halda, söhbət artıq sivilizasiyalararası dialoqdan yox, bir sivilizasiyanın digərinə sistemli «təzyiqi»ndən gedir. Basqa, sözlə, sivil dəyərlərin qeyri-ekvivalent mübadiləsi bas verir.Tranzit funksiyası-öz-özleyendə mənfi çalarlar dasımır. Tranzit ölkə olmaq –beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sistemində strateji əhəmiyyət kəsb etməkdeməkdir. Bunun ücün Azərbaycanın sosial cografi mövqeyi əsas verir.Yalnız o halda ki: 1) Ölkə (məkan) tranzit funksiyasına münasibətdə obyekt deyil, subyekt kimi yəni axınların təskili, tənzimlənməsi və istiqamətlərinin müəyyənləsdirilməsində «söz sahibi» olan struktur kimi çıxıs etməlidir. Bu baxımdan axınlar üzərində siyasi nəzarət tranzit ölkənin əlində cəmləsməlidir; 2) Tranzir resursların ölkədaxilində istifadəsi imkanlarına malik olmalıdır; 3) Nəqliyyat - kommunikasiya layihələrində dövlətin və milli kapitaklın investor kimi istiraki zəruridir; 4) Milli resursların da tranzit funksiyası çərçivəsində ixracatını aparmaq, eləcə də tranzit axınların regional və beynəlxalq bazarlarda qiymət qoyma prosesində təsir etmə gücündə olmalıdır və s. 5) Artıq Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyi sferasında əsas faktorlar sırasına daxil olmusdur. Enerjidasıyıcılarının strateji mühümlüyü ölkəyə bir neçə 86
istiqamətdə geoistisadi üstünlüklər verir. 6) Azərbaycan –bütövlükdə Avrasiya məkanı üçün nəqliyyat-kommunikasiya və rabitə qovsagına çevrilmis, iqtisadi axınların (tranzit xarakterli) əsasötürücülərində biri kimi fəaliyyət göstərməkdədir. Sərq-Qərb super informasiya kanalının fəaliyyətə baslaması ilə Azərbaycan güclü informasiya axını kanallarından biri keyfiyyətinə də yiyələnəcəkdir.Ortamüddətli dövrdə nəqliyyat sektorunun inkisaf siyasətinin prioritetləriasagıdakılardan ibarət oiacaqdır:
mühitinin daha da təkmilləsdirilməsi;
yol-kommunikasiya kompleksində müxtəlif nəqliyyat növlərinin ardıcıl inkisafi;
ölkə ərazisində beynəlxalq və tranzit dəhliz və yolların, ebcə də ölkənin regionlararası, səhər və rayondaxili yol-nəqliyyat infrastrukturunun inkisafı;
Azərbaycan ərazisindən keçən nəqliyyat-kommunikasiya trafikinin və əsas nəqliyyat vasitələrinin dünya standartlarına uygun modernləsdirilməsi və müasirləsdirilməsi əsasında milli nəqliyyat-yol sisteminin dünya kommunikasiya məkanına inteqrasiyası;
dəniz ticarət donanması və dəmir yollarında güzəstli tariflər əsasında cəlbedici loqistik sxemlərin və ən qısa transkontinental marsrutlarının tərtib edilməsi və tətbiqi;
Azərbaycan ərazisində, xüsusilə limanlarda xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması, burada
yüksək informasiya-kommunikasiya təminatlı nəqliyyatloqistika mərkəzlərinin təskili;
Xəzər regionunda istehsal olunan karbohidrogenlərin dünya bazarlarınaçatdırılması zamanı eneıjidasıyıcıların beynəlxalq və tranzit nəql edilməsindəAzərbaycanın apancı mövqeyinin saxlanması və gücləndirilməsidir.
Yüklə 2,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|