Orta Əsrlərdə Yaşamış azərbaycanli aliMLƏR
Yüklə 4,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əbü’l-Ənəs Xəlil ibn Osman ibn Məkki Urməvi
- Fəxrü’l-quzat Əbü’l-Fəzl Muhəmməd ibn Ömər ibn Yusif ibn Muhəmməd Urməvi
ildə (1461) onun dərslərini dinlədiyini qeyd etmişdir. Ölüm tarixi məlum deyil. XV əsrdə yaşamışdır 1655 . Əbü’l-Fəth Nəsr ibn Əhməd ibn Sinat Urməvi Fəqih idi. Təhsil almaq üçün Mərvə getmiş və burada Yusif ibn Əyyub Həmədani (öl. 1141) və Əbu Mənsur əl-Kərrainin tələbəsi olmuşdur. Daha sonra doğma şəhəri Urmiyəyə qayıtmış və bu şəhərin qazisi təyin olunmuşdu 1656 . Ölüm tarixi məlum deyil. XII əsrdə yaşamışdır.
Təsəvvüf əhlinə mənsub mühəddis, zahid və abid insan idi. Bağdadda Əbü’l-Hüseyn əl-Əbbadidən hədis dinləmiş və onun söhbət məclislərində iştirak etmişdi. Bir müddət Fələstinin Əsqəlan şəhərində yaşamış, daha sonra Misirin Dimyat şəhərinə köçmüş və burada ailə qurub yaşamışdı. Misirin məşhur alimləri ilə görüşmüş və onların elmindən faydalanmışdı. Əbu Tahir Əhməd əs-Süləfi İsfəhani onun haqqında ‚o, Qur’an əhlindən idi‛ demişdi. Əbü’l-Ənəs Xəlil Urməvi h. 536-cı ildə (1142) vəfat etmişdi 1657 .
Fəxrü’l-quzat Əbü’l-Fəzl Muhəmməd ibn Ömər ibn Yusif ibn Muhəmməd Urməvi Şafi’i məzhəbinə mənsub mühəddis və fəqih idi. İbnü’l-İmad onun siqa, mötəbər mühəddislərdən biri olduğunu qeyd etmişdi 1658
. H. 459-cu (1066-1067) ildə anadan olmuş və o, azyaşlı ikən ailəsi ilə birlikdə Bağdada köçmüşdü 1659 . Bağdadda təhsil almış, şeyxülislam Əbu İshaq İbrahim Şirazinin tələbəsi olmuşdu. Şərif Əbü’l-Hüseyn Muhəmməd ibn Əli ibnü’l-Mühtədi Billah əl-Haşimi, şərif Əbü’l-Qənaim Əbdüssəməd ibn Əli ibnü’l-Mə’mun əl-Haşimi, Əhməd ibn Muhəmməd ibnü’n-Nəfur əl-Bəzzaz,
1655 SƏXAVİ, Zəvu’l-Lami’, C. II, s. 245. 1656 SƏM’ANİ, Kitabü’l-Ənsab, C. I, s. 74-75. 1657 ƏBU TAHİR İSFƏHANİ, Mu’cəmü’s-Səfər, s. 76. 1658 İBNü’l-İMAD, Şəzəratü’z-Zəhəb, C. IV, s. 403. 1659 Səm’ani onun h. 457-ci ildə (1065) anadan olduğunu, atası ilə birlikdə Bağdada köçdüyünü (Kitabü’l-Ənsab, C. I, s. 75), YAQUT əl-HƏMƏVİ h. 459-cu ildə (1067) anadan olduğunu (Mu’cəmü’l-Büldan, C. I, s. 154), Tacəddin Sübki isə h. 459-cu ilin səfər ayında (dekabr 1066) və Bağdadda anadan olduğunu qeyd etmişdirlər (Təbəqatü’ş-Şafi’iyyə əl- Kübra, C. VI, s. 91). Əbü’l-Qasım Yusif ibn Muhəmməd əl-Mehrvani, Əbu Cə’fər ibnü’l-Məsləmə əl- Müəddəl və hafiz Əbu Bəkr Əhməd ibn Əli ibn Sabitdən hədis elmlərinə dair dərslər almış, hədis dinləmişdi. Daha sonra Deyru’l-Aqul 1660
qaziliyinə təyin olunmuş və bir müddət bu vəzifəni icra etmişdi. İbn Əsakir 1661 , İbnü’s-Səm’ani, Əbu Tahir əs-Süləfi İsfəhani, Əbdülxaliq ibn Əsəd ibn Təbərzəd, Fəth ibn Əbdüssəlam ondan hədis dinləmişdilər. Şeyx Əbü’l-Fərəc ibnü’l-Cəvzi ondan fiqh dərsləri almışdı. Əbü’l-Fəzl Muhəmməd Urməvi siqa hədis ravisi olmaqdan başqa, çox ibadət edən, fəzilətli, saleh, xoşrəftar insan idi və Qur’ani-Kərimi çox tilavət edərdi 1662 . O, uzun ömür yaşamış, 85 yaşında vəfat etmişdi. Səm’aninin qeyd etdiyinə görə onunla həmyaş olan hədis ravilərinin hamısı vəfat etmişdilər 1663 . Bağdadda hədis təhsili almış ravi və mühəddislərin bir çoxu fəxrü’l-quzat Əbü’l-Fəzl Urməvidən hədis dinləmişdilər. Alim h. 547-ci ilin rəcəb ayında (oktyabr 1152) vəfat etmişdi 1664 .
Əbu İshaq Yusif ibn Muhəmməd ibn Muhəmməd ibn Ömər ibn Yusif Urməvi Yaşadığı dövrdə Bağdadın tanınmış mühəddislərindən olan Əbu İshaq Yusif Urməvi yuxarıda haqqında danışdığımız fəxrü’l-quzat Əbü’l-Fəzl Muhəmməd Urməvinin nəvəsi idi. Babasından və şeyx Əbü’l-Həsən ibn Əbdüssəlamdan hədis dərsləri almış, hədis dinləmişdi. Bağdadda hədis dərsləri vermişdi. Ziya əd-Dəməşqi, Nəcib Əbdüllətif kimi hədis alimləri onun tələbəsi olmuşdular. Alim h. 612-ci ilin rəbiəlaxir ayında (avqust 1215) Bağdadda vəfat etmişdi 1665
.
1660 Deyru’l-Aqul-İraqda, təqribən indiki Vasit vilayətinin ərazisində yerləşirdi. Deyru’l-Aqul haqqında daha ətraflı məlumat üçün bax: Əbü’l-Qasım Übeydullah ibn Əhməd İBN XORDADBEH, Məsalikü’l-Məmalik, s. 19, Leiden 1889; İbrahim ibn Muhəmməd İSTƏXRİ, Məsalikü’l-Məmalik, s. 34, 39, Leiden 1927. 1661 İbn Əsakir öz əsərində qazi Əbü’l-Fəzl Muhəmməd Urməvi ilə Bağdadda görüşdüyünü və onun dərslərini dinlədiyini qeyd etmişdir. Bax: Mu’cəmü’ş-Şüyux, s. 260. 1662
SÜBKİ, Təbəqatü’ş-Şafi’iyyə əl-Kübra, c.6, s. 91; İBNü’l-FUVATİ, Məcməü’l-Adab , C. IV/3, s. 358. 1663
SƏM’ANİ, Kitabü’l-Ənsab, C. I, s. 75. 1664
ƏSNƏVİ, Təbəqatu’ş-Şafi’iyyə, C. I, s. 64; SƏM’ANİ, yenə orada; İBNü’l-FUVATİ, Məcməü’l-Adab , C. IV/3, s. 358; YAQUT əl-HƏMƏVİ, yenə orada; SÜBKİ, yenə orada; İBNü’l-İMAD, yenə orada; İBN KƏSİR əl-ƏNSARİ, Zeyl Təbəqatü’l- Füqəhai’ş-Şafi’iyyə, v. 125b-126a; YAQUT əl-HƏMƏVİ, Mu’cəmü’l-Büldan, C. I, s. 154. Yaqut əl-Həməvi və Tacəddin Sübki alimin h. 547-ci ilin rəcəb ayında (oktyabr 1152) vəfat etdiyini qeyd etmişdir. 1665 ZƏHƏBİ, Müxtəsər Tarixi-İbnü’d-Dübeysi, s. 379. Yüklə 4,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|