11
1.2. Jismoniy tarbiya tamoyillari
Ta’limning ko‘rgazmali, og‘zaki va amaliy usullarini birgalikda qo‘shib
olib borish tamoyili.
Bilish faoliyati – hissiy bilish jarayonlarini
amaliyot bilan
birligidir. Harakatlarga o‘rgatish jarayonida bilishning bu ajralmas qismlari o‘zaro
aloqadorlikda bo‘ladi. Biroq qo‘yilgan vazifaga qarab ularning izchilligi har-xil
bo‘ladi: bolalarni harakatga o‘rgatish ko‘rsatib tushuntirish; tarbiyachining mashqni
og‘zaki tushuntirishi va uning bolalar tomonidan
harakatda bajarilishi bilan
boshlanishi mumkin.
Yangi harakatlarni o‘rganishda ko‘rgazmalilik tamoyili harakatlarni
tarbiyachi tomonidan juda aniq qilib ko‘rsatish orqali amalga oshiriladi.
Ko‘rgazmalilik onglilik bilan chambarchas bog‘liqdir: og‘zaki
berilgan
topshiriq kishi tomonidan tushunib olinadi, harakatni qaytadan bajarish bilan amalda
sinaladi. Bunda sezgilar, ayniqsa harakat sezgilari muhim rol o‘ynaydi.
Bundan
tashqari ko‘rgazmalilik bilan obrazli so‘zning o‘zaro aloqadorligi katta ahamiyatga
ega bo‘ladi.
Tushunarlilik va bolalarga yakka yondashish tamoyili
bolaning yosh
xususiyatlar imkoniyatlarini hisobga olishni, hamda shu bilan bog‘liq ravishda uning
kuchiga yarashga topshiriqlar belgilashni ko‘zda tutadi.
Tushunarlilikni asosiy shartlaridan biri izchillik
va jismoniy mashqlarni
tobara murakkablashtirib borish hisoblanadi. Bola imkoniyatlari muayyan birlikdagi
omillar bilan belgilanadi: jismoniy tayyorlanganlik meyorlari bo‘yicha sinash, vrach
tekshiruvi, bevosita pedagogik kuzatish.
Yakka yondashuv bolaning o‘ziga xos funksional imkoniyatlarini hisobga
oladigan alohida ta’sirlarni ko‘zda tutadi (harakatlarni o‘zlashtirish turlicha kechadi,
organizm jismoniy yuklamani
turlicha qabul qiladi, moslashish dinamikasi ham
turlicha).
Yakka yondashuvning maqsadi tug‘ma fazilatlarni rivojlantirish, yangi ijobiy
sifatlarni,
qobiliyatlarni tarbiyalash, zarurat bo‘lganda nerv tizimining tipologik
xususiyatlarini maqsadga muvofiq tarzda o‘zgartirishdan iboratdir.
Dostları ilə paylaş: 
