O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, I. Xolismatov, M. R. Nurmatov

 
Geologik-tuzilma s’yomkaga olish bosqichlari 
2.2.1.-jadval 
S’yomka
turi 
Masshtab 
S’yomka vazifasi 
S’yomkani amalga oshirish 
uslubi 
Marshrutli
 
1:1 000 000 
1:500 000
 
Yirik kam o‘rganilgan 
xududlarda razvedka va 
regional tadqiqotlar 
o‘tkazishda neftgazli 
qatlamlarning geologik 
tuzilishini va istiq- 
bolliligini oldindan o‘rganish. 
Yo‘nalishga ko‘ndalang 
marshrutli kesishish; 
Aerokosmogeologik 
s’yomkaga olish 
 
Regional 
1 : 500 000 
1 : 200 000 
Murakkab 
tuzilgan 
rayonlarda 
1: 200 000 
1:100 000 
Kuzatuv geologik xaritasini 
tuzish. Ayrim yirik tektonik 
rayonlarning neftgazli 
qatlamlarning geologik 
tuzilishini va istiqbolliligini 
o‘rganish. Zona va alohida
mahalliy tuzilmalarni 
aniqlash. Regional geologik 
xaritalar tuzish
 
Marshrutli-maydonli s’yomkaga 
olish (yo‘nalish- 
ga ko‘ndalang marshrutli 
kesishish yo‘nalishga qarab
marshruti bilan birgalikda), 
tog‘da kon qazish 
Mufassal 
geologik va 
geologik-
tuzilmali 
1 : 100 000 
1 : 50 000 
murakkab 
tuzilgan 
rayonlarda 
1 : 25 000 
1 : 10 000 
Ayniqsa istiqbolli rayonlar va 
maydonlar- 
ning geologik tuzilishini 
mufassal o‘rganish. Mufassal 
geologik va geologiya-
tuzilmali xaritalarni tuzish 
Maydonli s’yomkaga olish 
(yo‘nalish bo‘yicha bog‘la- 
nishlarni kuzatish); xaritalashli 
va tuzilmali burg‘ilashdan 
foydalanib; ochilmalarni, 
quduqlarni va boshqalarni
asbobli bog‘lash 

---

30 
Bunday s’emka natijasida yaratilgan geologik xaritalardan tegishli 
hududdagi ayrim litologik-stratigrafik kompleksning, burmali tuzilma-larning, 
uzilmali buzilishlarning, effuziyalarning, intruziyalarning, tektonik buzilmalar 
zonasining chegarasini kompleks belgilar asosida aniqlash mumkin.
Rayonlarni mufassal o‘rganishdagi 1:50 000 va 1:10 000 masshtabli (yirik 
masshtabdagi) geologik s’yomka ishlari tegishli hududga xos bo‘lgan foydali 
qazilmalar uchun bajarilayotgan maxsus mufassal izlov bosqichidagi ishlar bilan 
kompleks tarzda olib boriladi. 
Turli geologik s’yomka usullarini amalga oshirish metodikasi va texnikasi 
qator maxsus o‘quv qo‘llanmalarida, yo‘riqnomalarda va metodik qo‘llanmalarda 
batafsil bayon etilgan. 
Neft va gazga istiqbolli o‘lkalarda regional va lokal neftgaz to‘planish 
sharoitlarini o‘rganish maqsadida olib boriladigan mufassal geologik-strukturaviy 
s’yomka ochilma (qatlamlarni er sathiga chiqishligi), shurf va chuqur bo‘lmagan 
quduqlarda tayanch qatlamlarni va gorizontlarni strukturaviy xaritalash bilan 
birgalikda, shuningdek strukturaviy-geomorfologik xaritalash yordamida olib 
boriladi. “YOpiq” deyish mumkin bo‘lgan rayonlarda hozirgi zamon allyuvial va 
delyuvial yotqiziqlarning qalin g‘ilofi ostidagi (5 – 20 m dan ortiq) gorizontlar, 
qatlamlar chegarasini kuzatish maqsadida s’yomka majmuasiga strukturaviy-
xaritalash burg‘i quduqlarini qazish va geofizik ishlar kiritiladi.