O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi kurbanova s. Yu

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26-rasm. Viruslar indekatsiyasi va identifikatsiyasida gemagglyutinatsiya va gemagglyutinatsiyaning 
tormozlanish reaksiyasi (sxemasi) mexanizmlari. 
Rangli reaksiya.
 
Hujayra kulturalarida viruslarni ko‘payishini rangli reaksiya 
orqali ham indikatsiya qilish mumkin. Buning aniqlash, normal ko‘payuuvchi hujayra 
kulturasi uchun qo‘llanilgan oziqli muhitdagi indikatordan foydalaniladi. Agar 
hujayrada virus ko‘paymasa tirik hujayra kulturalarda normal metobolitik jarayon 
kuzatiladi va bu jarayon natijasida nordon mahsulotlari yig‘ilib qoladi, indikator rangi 
o‘zgaradi. Hujayra kulturasida virus ko‘paysa, hujayraning metobolizimi buziladi 
(nobud bo‘lishiga olib keladi) indikator rangi o‘zgarmaydi. 
Interferensiya fenomeni. 
Bu usul asosan hujayra kulturalarida ko‘payib, lekin 
aniqlab bo‘lmaydigan HPT xususiyatga ega bo‘lgan viruslarni
indikatsiya qilishda qo‘llaniladi. Hujayra kulturasiga virus saqlovchi material 
yuqtiriladi keyin esa indikator virus (vezikulyar stomatit virusi VSV) yuqtiriladi. 
Agar tekshirilayotgan materialda izlanilayotgan virus bo‘lsa indikator virusni HPT 

---

66 
kuzatilmaydi (hujayra izlanilayotgan virus tomonidan egallangan). YOrug‘lik 
mikroskopida vizual ko‘rish mumkin. Tekshirilayotgan materialda virus bo‘lmasa 
VSV hujayraga patologik ta’sir ko‘rsatadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27-rasm. Tovuq embrionining (8-10 kunlik) sxematik ko’rinishi