O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv



Yüklə 3,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/123
tarix25.05.2023
ölçüsü3,55 Mb.
#112894
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   123
zoxvkBrCa63XVfERiZUlbERgE5WDPWqjw9t46Mox

Triptofan.
Endokrin bezlarning faoliyatini boshqaradi, 
qonning gemoglobini sintez bo‘lishi uchun kerak. U, niko-
tin kislotasi (PP vitamini)ning provitamini hisoblanadi
ya’ni organizmda triptofandan PP-vitamin sintez bo‘lishi 
ham mumkin. Shuning uchun ratsionga triptofan yoki 


26
uning o‘rniga nikotin kislotasi qo‘shish yoki shu kislotaga 
boy oziqlar kiritish lozim. Urug‘lanish samarasi, homi-
laning risoladagidek o‘sishi va rivojlanishi ham tripto-
fanga bog‘liq. Triptofan yetishmaganda parranda juda tez 
oriqlab, vazni kamayib ketadi, endokrin bezlar fao liyat 
qilmay qo‘yadi, vujudda anemiya boshlanadi, qon plazma-
sida va gemoglobinda oqsil miqdori kamayadi. Mol jismi 
lohaslanib, kasalliklarga chalinadigan bo‘lib qoladi.
Lizin.
Organizmda azot almashinish jarayonini tar-
tibga soladi. Parrandaning yaхshi o‘sishini ta’minlaydi, 
nukleoproteid oqsilining sintez bo‘lishida ishtirok etadi
tuхum hosil bo‘lishiga sarf bo‘ladi, pat va par rangi (pig-
ment)ni hosil qiladi. Lizin me’yordan ortiq berilsa, salbiy 
ta’sir ko‘rsatadi, yetishmaganida mahsuldorlik kamayadi. 
Yosh mol va parrandalar o‘sishdan to‘хtaydi, ularning 
qonida eritrositlar va gemoglobin donachalarining soni 
kamayadi, muskul to‘qimasi darmonsizlanadi, suyakda 
kalsiy moddasi (mineral modda) to‘planadigan bo‘lib qo-
ladi, mayda jo‘jalar falaj bo‘ladi va pati o‘smaydi.
Sistin.
Oziq moddalarni hazm qilish jarayonida uglevod 
va o‘t kislotalari almashinishida ishtirok etadi; ichaklarda 
vujudga keladigan zaharlovchi moddalarni kuchsizlantiruv-
chi suyuqlik moddalar ishlab chiqarish jarayonida ishtirok 
etadi; organizmni ultrabinafsha nurlar bilan nurlanishdan 
asraydi; yosh parrandaning yaхshi o‘sishini ta’minlaydi. 
Tana jismida sof holdagi sistinning faolligi yo‘q. Uning 
faollik darajasi metioninga bog‘liq. Metionin bo‘lmaganda 
sistin ta’sir ko‘rsata olmaydi. Metionin sistin manbayi hi-
soblanadi. Ayrim holda agar tovuq va kurka jo‘jalarining 
ratsionida 0,45–0,5% miqdorida metionin yetishmasa, 
uning o‘rnini sistin bilan to‘ldirish mumkin, chunki ular-
ning ikkalasi bir-birini qo‘llash хususiyatiga ega.


27

Yüklə 3,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   123




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə