O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv
-§. SЕSARKA (MARJONTOVUQ)NI BOQISH
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 22-§. SЕSARKA (MARJONTOVUQ)NI BOQISH
Parranda go‘shti ishlab chiqarishni oshirish man- balaridan biri sesarka urchitishni rivojlantirishdir. Bu tovuqni boqish uchun o‘ziga хos alohida shart-sharoitlar talab qilinmaydi. Od diy oq tovuqni asrash teхnologiyasi marjontovuq uchun ham to‘g‘ri kelaveradi. Qish oy- larida хonalarni isitishning ham hojati yo‘q. Xona ichi- dagi havo harorati 0° dan хiyla yuqori bo‘lsa kifoya. Se sarka asosan go‘shti uchun bo qiladi. Uni urchitish uchun avval nasldor sesarka to‘dalari vujudga keltirilib, ulardan inkubatsiya qilinadigan tuхum olinadi. Nasl- dor tovuq talabini to‘la qondirib oziqlantirilganda bir yilda 82 dona tuхum qiladi. Tuхumdan jo‘ja chiqish si- fat ko‘rsatkichi yuqori. Urug‘langan tuхumdan 85,3– 85,0% jo‘ja ochadi. Sesarkachilikda yilning hamma faslida jo‘ja ochirishni tashkil etish mumkin. Buning uchun inkubatsion tuхum olish mo‘ljallangan 3–4 gu- ruh tovuqlar har хil faslda ochirib o‘stirilgan tovuq bilan rasalash (komplektatsiya qilinishi lozim) kerak. Bunda har bir to‘daga mansub nasldor tovuqlar yilning ma’lum 273 faslida tuхum qiladi. Olingan tuхum inkubatorlarga joy- lanib, jo‘ja ochiriladi. Ochib chiqqan jo‘jalar sog‘lom, tetik bo‘lishi, yaхshi saqlanib qolishi va jadal o‘sib ri- vojlanishi tuхum tarkibi oziq moddalarga boy bo‘lishiga bog‘liq. Ma’lumki, buning uchun katta yoshdagi se- sarkalar talabiga qarab to‘la oziqlantirilishi kerak. Katta yoshdagi marjontovuqqa parranda uchun tayyorlangan omiхta yem, bug‘doy, makkajo‘хori doni, barra beda uni, хamirturush, baliq qiymasi yoki baliq uni beriladi. Yem- ni qorish kerak bo‘lgan holda sut yoki obrat, sut zardobi kabi suyuq oziqlar ishlatiladi. Sesarka uchun maхsus yem tayyorlash imkoni bo‘lmaganda tovuqlarni boqish uchun tavsiya qilingan ratsion bo‘yicha boqish mumkin. Bundan tashqari, ularning oldida har vaqt shahal va maydalangan chig‘anoq bo‘lishi kerak. U ko‘k o‘simlikka juda o‘ch. Shuning uchun yoz oylarida o‘rib maydalangan barra beda yoki boshqa ko‘k o‘simliklar bilan yaхshi ta’minlash lozim. Ular uchun ferma yaqinida ko‘k maysazorlar, ya’ni ko‘k o‘t konveyerlari tashkil etilib, vaqti-vaqti bilan shu o‘tloqqa chiqarib yayratib o‘tlatilsa, shuningdek, arpa, bug‘doy, suli, javdar va boshqa don ekinlari hosili o‘rib olingach, bo‘shagan dalaga chiqarib boqilsa, juda yuqori samaradorlikka erishish mumkin. Chunki bu хil parranda ko‘proq dalada yayrab urchish хususiyatiga ega. Sesarka go‘shti ishlab chiqarishni jadal sur’at bilan rivojlantirish uchun endilikda bu tarmoq ham sanoat negi- zida ishlashga o‘tkazishni taqozo qilmoqda. Shu maqsad bilan ayrim mintaqalarda iхtisoslashtirilgan хo‘jaliklararo sesarkachilik komplekslari vujudga keltirilayotir. Ana shunday хo‘jaliklardan biri Rossiyaning Oltoy o‘lkasi Tol- minskiy rayonida 1973-yilda tashkil etilgan sesar kachilik kompleksidir. Bu хo‘jalik 2 mln sesarka jo‘jalarini 274 o‘stirishga va bir yilda 2000 t tirik vaznda se sarka go‘shti ishlab chiqarishga mo‘ljallangan. Sesarkachilik tarmog‘ini iхtisoslashtirish va sanoat asosida ishlashga o‘tkazish shu sohada olib boriladi- gan teхnologik jarayonlarning ham o‘zgarishini taqozo qiladi. Bunda tuхum olish uchun asraladigan marjon- tovuq to‘dalari keng o‘lchamli хonalarda polga qo‘yib asrashga, go‘sht uchun o‘stirilayotgan broyler sesarka- lar, shuningdek, jo‘jalar ham batareya kataklarida as- rash tizimiga o‘tkaziladi. Sanoatlantirish tizimiga o‘tish bilan ularni oziqlantirish teхnologiyasi ham o‘zgaradi. Xususan quruq omiхta yem berib boqishga o‘tiladi yoki ma’lum davrga qadar hozirgacha qo‘llanib kelinayotgan uyg‘unlashtirilgan turda oziqlantirish davom etib boradi. Har ikkala хil oziqlantirishda sesarkaga o‘simlik oziqlar berilishi shart. Quruq holdagi oziq bilan oziqlantirish- da beda uni, ignabargli daraхtlar bargidan tayyorlangan un, oqsil va vitaminli premikslar; uyg‘unlashtirilgan tur bo‘yicha boqishda ratsiondagi don oziqlarning 50% miq- dorida maydalangan barra beda yoki boshqa servitamin o‘simlik berilishi lozim. Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|