O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

B
12 
vitamini (siankobalamin).
Tana jismida sian-
kobalamin yetishmaganda anemiya holati ro‘y beradi. 
Oziqqa ishtaha yo‘qoladi. Mahsuldorlik ko‘rsatkichlari 
kamayadi. O‘sish sekinlashadi. Jun dag‘allashadi, gav-
daning orqa qismida og‘riq paydo bo‘ladi. Mol yotib, 
gavdasining orqa qismini yerga ishqalaydi. Onasini ema-
digan yosh cho‘chqa bolalarida sut emishga intilishi 
yo‘qoadi. Gavda qismlari tortishadi va nobud bo‘ladi. 
Urg‘ochi cho‘chqalarda urug‘lanish хususiyati so‘nadi. 
Bo‘g‘oz cho‘chqalar belgili muddatidan 4–6 kun ilgari 
bolalaydi. Shu boisdan tug‘ilgan cho‘chqa bolalari nim-

---

54
jon bo‘ladi. B
12 
vitamini ratsionda quruq moddaning har 
1 kg hisobiga 20–25 mkg bo‘lsa, bunday kasalliklar ro‘y 
bermaydi. B
12 
vitamini manbayi sifatida chorva mahsu-
lotlaridan iborat oziqlar, mikrobiologik sintezlar jarayo-
nida olingan mahsulotlar, oziq antibiotiklari, PABK, 
metanning bijg‘ishi natijasida olingan oziq konsentrati 
(KMB-12) qo‘llaniladi.
Vitaminlarning faolligi tarozi yoki internatsional 
birlik (IЕ) ko‘rsatkichlari bilan o‘lchanadi. Tarozi birligi 
bo‘yicha o‘lchanganda milligramm (mg), mikrogramm 
(mkg), gramm (g) yoki 0,001 mg, milligramm prosent, 
ya’ni har 100 g oziqdagi milligramm (mg) og‘irlikdagi 
vitamin (mg%). Internatsional birlikda – IЕ da berilgan 
ko‘rsatkichni tarozi birligidagi og‘irlikka, shuningdek, 
tarozi birligidagi ko‘rsatkichni internatsional birlikka 
o‘tkazish mumkin. Buning uchun quyidagi nisbatlarni 
qo‘llash lozim:
1 IЕ A vitamini 0,33 mkg yoki 0,00033 mg sof 
holdagi A vitaminiga to‘g‘ri keladi, 1 IЕ B
1
vitamini 
3 mkg yoki 0,003 mg kristall holdagi B
1 
vitaminga teng, 
1 IЕ B
2 
vitamini 0,025 mkg yoki 0,000025 mg kristall 
ko‘rinishdagi B
2 
vitaminga tenglash mumkin, 1 IЕ D vi-
tamini 0,025 mkg yoki 0,000025 mg kristall holdagi D 
vitaminiga teng keladi.