O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Dori vositalarining o‟zaro ta‟sirini bashorat qilishdagi yutuqlar. CYP2C19
Yon ta‘sirga olib keladigan dorilarning aksariyati asosiy metabolik oqsillarning 
genomlaridagi ma‘lum polimorfizmlar bilan bog‘liq. Terapevtlar va onkologlar dori 

---

[202] 
tanlash va davolash strategiyasini boshqarish uchun farmakogenetik testdan 
foydalanadilar. 
Klopidogrel - 
bu 
preparat, 
uning 
faol 
tarkibiy 
qismlaridan 
biri trombotsitlar agregatsiyasining inhibitori hisoblanadi. Dori vositasi dunyodagi 
eng ko‗p sotiladigan dori hisoblanadi va ko‗pincha aterotrombotik asoratlarni oldini 
olish uchun ishlatiladi. Ammo tarqalishiga qaramay, ma‘lum bir guruh odamlar 
uchun u qabul qilingan dori dozasida qat‘iy cheklovlarga ega ekanligi 
ma‘lum. GWAS tadqiqotida CYP2C19 
geni 
va 
dori 
metabolizmasidagi 
anormalliklar o‗rtasida bog‘liqlik o‗tkazildi. Olimlar klopidogrel, agar qabul 
qiluvchida 
genomda 
ma‘lum 
bir 
polimorfizm 
bo‗lsa, 
bemorlarda 
erta 
koagulyatsiyani keltirib chiqarishini aniqladilar. 
E vitamini. 
Ma‘lumki, E vitamini inson organizmida juda ko‗p funktsiyalarga 
ega bo‗lgan yog‘da eriydigan vitamin. E vitamini odam genotipiga qarab diabetga 
chalingan odam organizmiga ijobiy va salbiy ta‘sir ko‗rsatishi isbotlangan.
Gaptoglobin antioksidant bo‗lib, gemoglobinning oksidlanish faolligini 
neytrallashtiradi. Ushbu oqsilning ikkita alleli mavjud: allel 2 birinchi allelga 
qaraganda kamroq oksidlanish xususiyatiga ega. Shu munosabat bilan gaptoglobin 
2-2 genotipi bo‗lgan diabet kasalliklarida yurak-qon tomir kasalliklari xavfi yuqori 
bo‗ladi. Shuningdek, bu protein yuqori zichlikdagi lipoproteinlarning faoliyatini 
ta‘minlashda muhim bo‗g‘in hisoblanadi- qondan xolesterolni olib tashlaydigan 
lipoproteinlar turi hisoblanadi. O‗z navbatida, E vitamini ularning faolligini 
oshiradi. Shunday qilib, gaptoglobin 2-2 genotipi bo‗lgan odamda E vitamini kam 
faol gaptoglobinga qaraganda HDL funktsiyasini sezilarli darajada oshiradi, bu esa 
yurak-qon tomir kasalliklari xavfini kamaytiradi. Ammo gaptoglobin 2-1 genotipi 
bilan E vitamini va gaptoglobin birgalikda HDL faoliyatini oshiradi, bu esa yurak-
qon tomir kasalliklari xavfini oshiradi. 
Gepatit C. 
I nson interferon genining polimorfizmi gepatit C ni davolash 
samaradorligiga turlicha ta‘sir ko‗rsatadi. Genotip 1 uchun gepatit C interferon-α-
2a yoki interferon-α-2b, savdo nomlari: Pegasys va Pegintron bilan birgalikda 
ribavirin bilan davolanadi. Interferon λ 3 ni kodlovchi IL28B genining genetik 

---

[203] 
polimorfizmlari bemorning davolanishga bo‗lgan ta‘siriga sezilarli ta‘sir ko‗rsatishi 
ko‗rsatilgan. Ehtimol, IL28B geni ma‘lum bir genetik jihatdan ajralib turadigan 
allellariga ega bo‗lgan gepatit C li bemorlarda davolanishdan keyin viruslarga 
nisbatan bo‗lgan javob reaktsiyasi boshqalarga qaraganda yaxshiroq samaraga ega 
bo‗lgan va bu genetik tafovutlar, gepatit C ning tabiiy rezistentligi bilan bog‘liq 
ekanligi isbotlangan.