[23]
zanjirli molekula spiral chiziqqa o‗ralgan.
Umuman olganda, DNK molekulasining
tuzilishi an‘anaviy ―qo‗sh spiral‖
shaklida tan olingan, lekin, ushbu ko‗rinish
noto‗g‘ri nomlangan bo‗lib, aslida ―ikkita vint‖ shaklidagi nomlanish to‗g‘ri
hisoblanadi. Spiral o‗ng tarafga og‘gan bo‗lsa, DNKning A- va B shakllari, chap
tarafga og‘gan bo‗lsa, DNKning Z-shakli deb ataladi (1-rasm).
DNKda azotli asoslarning to‗rt xili mavjud -adenin (A), guanin (G), timin (T)
va sitozin (S). Zanjirlardan birining azotli asoslari boshqa zanjirning azotli asoslari
bilan komplementarlik prinsipiga binoan vodorod bog‘lari bilan bog‘lanadi: adenin
(A) faqat timin (T) bilan, guanin (G) – faqat sitozin (S) bilan bog‘lanadi (5-rasm
)
.
Nukleotidlarning ketma-ketligi har xil turdagi RNK haqida ma‘lumotni ―kodlash‖
imkonini beradi, ularning eng muhimi
axborot yoki matrisali- mRNK, ribosomal –
rRNK va transport -tRNK hisoblanadi. Ushbu barcha RNK turlari DNK matrisasida
transkriptsiya jarayonida sintez qilingan RNK ketma-ketligiga nusxa ko‗chirish
yo‗li bilan sintez qilinadi va
oqsillarning
biosintezida
translyasiya
jarayonida
ishtirok
etadi.
Kodlash ketma-ketliklaridan
tashqari,
hujayra
DNKsida
boshqaruvchi
va
strukturaviy
funktsiyalarni bajaradigan ketma-
ketliklar mavjud.
Bundan tashqari, eukariotlarning
genomida
ko‗pincha
―genetik
parazitlar‖
ga tegishli mintaqalar,
masalan,
transpozonlar
mavjud
bo‗ladi.
DNK
tuzilishini
aniqlash
1953 yilda, biologiya tarixidagi
burilish nuqtalaridan biri bo‗ldi.
Francis Krik, Jeyms Uotson,
va Maurice Wilkins
DNK struktursini aniqlashda qo‗shgan buyuk hissasi uchun 1962 yilda fiziologiya
Dostları ilə paylaş: 
