|
 O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. N. Samadov, O. S. JumanovTovarshunoslik TDIUBug‗doy yormasi.
Bug„doy eng qimmatli don ekinlaridan hisoblanadi.
Ekilish vaqtiga qarab, u kuzgi va bahorgi, tuzilishiga qarab esa yumshoq va
qattiq turlarga bo„linadi. Bug„doyning qattiq turi yumshog„iga ko„ra qimmatroq
yuradi, chunki unda oqsil moddalar ancha ko„p bo„ladi. Qattiq bug„doy doni
shishasimon, cho„ziqroq, yumshoq bug„doy esa unli, formasi yumaloq bo„ladi.
Bug„doydan manniy yormasi hamda silliqlangan bug„doy (poltavskiy va Artek)
yormasi ishlab chiqariladi.
Manniy yormasi
bug„doy donini navga ajratib tortish jarayonida olinadi,
u T. M va M. T markalarga bo„linadi. T markali yorma qattiq bug„doyni
tortishdan hosil bo„ladi, uning yormasi kremsimon oqish yoki sarg„imtir rangli,
nim tiniq, sirti qirrali bo„ladi. U a‟lo sifat manniy hisoblanadi, chunki boshqa
markadagi yormalarga qaraganda unda oqsil moddalar ko„p bo„ladi. M markali
yorma yumshoq bug„doyni yanchib olinadi, u hiraroq unli muchel bilan
qoplangan bo„ladi.
MT markali yorma yumshoq bug„doyga 20% qattiq bug„doy aralashtirib
tortishdan hosil bo„ladi; okyo yorma unli, sarg„imtir rangli bo„ladi. Manniy
yormasi navlarga bo„linmaydi. Kundalik iste‟mol uchun mo„ljallangan
yormaning namligi, 15,5% dan, uzoq saqlanadigan Uzoq shimol va chekka
rayonlarga jo„natiladigan yormaning namligi esa 14% dan oshmasligi kerak.
Tishlab ko„rilganda yorma tishda g„ijirlamasligi lozim.
Silliqlangan bug‘doy yormasi
qattiq bug„doydan, ba‟zan yuqori sifatli
yumshoq bug„doydan hosil qilinadi. yorma donasining yirik-maydaligiga qarab,
u besh raqamga bo„linadi. 1 dan 4 gacha bo„lgani yorma poltavskiy, 5-si esa
Artek deb nomlanadi. Silliqlangan bug„doy yormasi donning o„zagi
evdospermadan olinadi, alohida yorma donalarida aleyron qatlam va urug„lik
qobig„ining qoldiqlari ham qolishi mumkin. yorma donasi och sariq rangli,
uzunchoq (1 va 2- poltavskiy) yoki dumaloq (3 va 4 - poltavskiy hamda Artek)
bo„ladi.
|
|
|
