O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Kompaniyaning vazifalari va funksiyalari
Quyidagilar Kompaniyaning asosiy vazifalari hisoblanadi:

• 
  turizm sohasida yagona davlat siyosati o‘tkazilishini ta’minlash, turistlik xizmatlar infratuzilmalarini shakllantirishga ko‘maklashish;
  
• 
  turizmni rivojlantirish davlat dasturlarini, turistlarning muhofaza qilinishi va xavfsizligini ta’minlash dasturlarini amalga oshirish;
  
• 
  turistlik xizmatlarni sertifikatlashtirish;
  
• 
  turizm sohasida reklama-axborot siyosatini amalga oshirish;
  
• 
  turizmni rivojlantirish sohasiga xorijiy kreditlar va investitsiyalarni jalb etish, xorijiy mamlakatlar, shuningdek xorijiy kompaniyalar bilan hamkorlikning uzoq muddatli dasturlarini rivojlantirish;
  
• 
  turizm sohasi uchun kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish chora-tadbirlari kompleksini amalga oshirish, turizm tarmoq fanini rivojlantirishga ko‘maklashish;
  

8. Kompaniya o‘ziga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

• 
  O‘zbekiston Respublikasida turizmni rivojlantirishning asosiy strategik yo‘nalishlarini ishlab chiqadi;
  
• 
  turizmni rivojlantirish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqishda katnashadi;
  
• 
  turistlik faoliyatni litsenziyalash bo‘yicha ishchi organ funksiyasini amalga oshiradi;
  
• 
  «Turizm to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq turistlik xizmatlarni sertifikatlashtirishni amalga oshiradi;
  
• 
  turizm sohasida statistik hisobot tizimini takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqadi;
  
• 
  turizm sohasida marketing tadqiqotlarini tashkil qiladi;
  
• 
  tahliliy ishlarni amalga oshiradi va respublikada turizmni rivojlantirishning asosiy tendensiyalari va prognozlarini belgilaydi;
  
• 
  turizmni rivojlantirish bo‘yicha takliflar tayyorlaydi hamda maqsadli tarmoq va mintaqaviy dasturlar bajarilishini muvofiqlashtirishni tashkil qiladi;
  
• 
  turistlik xizmatlarning amalga oshirilishini reklama-axborot bilan ta’minlash faoliyatini amalga oshiradi;
  
• 
  xorijiy davlatlarning milliy turistlik ma’muriyatlari va ularning O‘zbekiston Respublikasidagi vakolatxonalari bilan hamkorlikni amalga oshiradi;
  
• 
  Butunjahon turizm tashkiloti hamda turizm bilan bog‘liq boshqa xalqaro tashkilotlar bilan o‘zaro hamkorlikni ta’minlaydi, ularda respublika manfaatlarini ifodalaydi;
  
• 
  turizm industriyasini rivojlantirishga investitsiyalar jalb etish ishlarida qatnashadi;
  
• 
  turizm infratuzilmasini rivojlantirish sohasidagi investitsiya loyihalarini ishlab chiqadi;
  
• 
  tashqi bozorda O‘zbekiston Respublikasi manfaatlariga rioya etilishini tahlil qiladi hamda uning asosida turizm sohasidagi salbiy holatlarni bartaraf etish bo‘yicha takliflar tayyorlaydi;
  
• 
  turizm sohasi uchun kadrlar tayyorlash bo‘yicha xalqaro dasturlarni amalga oshiradi.
  

9. Kompaniya o‘ziga yuklangan vazifalar va funksiyalarni bevosita, shuningdek, mintaqaviy bo‘limlar, tasarrufidagi boshqa tashkilotlar orqali bajaradi.
Turizmga oid boshqa me’yoriy hujjatlar mazmuni
Hozirgi paytda «O‘zbekturizm» MK tomonidan vazirliklar, korxonalar, tashkilotlarning taklif va mulohazalarini inobatga olgan holda O‘zbekiston davlat standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish markazining 1998-yil 31-dekabrda ro‘yxatdan o‘tkazgan «Mehmonxonalar klassifikatsiyasi» ishlab chiqildi. Mazkur standart kamida 10 nomerga ega bo‘lgan mehmonxonalar, motellar, kempinglar, turistlik bazalar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasiga kelayotgan turistlar va fuqarolarning boshqa vaqtincha yashab turish joylarining klassifikatsiyasini belgilaydi.

Unda shuningdek, ishlatiladigan asosiy terminlarning sharhi, mehmonxonalarga qo‘yiladigan umumiy talablar, ularning javobgarligi, turli toifadagi mehmonxonalarga qo‘yiladigan talablar haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Ayniqsa, turli toifadagi mehmonxonalarga qo‘yiladigan talablarda: bino va unga tegishli hudud, texnik jihozlar, nomerlar fondi, texnik ta’minot, mebel va boshqa jihozlar ta’minoti, jihozlash va nomerlardagi sanitariya-gigiyena buyumlari, umumiy foydalanish sanitariya ob’ektlari, jamoat joylari, ovqatlanish xizmatlari ko‘rsatish joylari, xizmatlar, ovqatlanish xizmatlari, xizmatchilar va ularni tayyorlashga bo‘lgan talablar haqida 1-5 yulduzli mehmonxonalarga xos aniq vazifalar berilgan.

Turizm bo‘yicha Samarqand deklaratsiyasi

1994-yil 5-oktyabrda Samarand shahrida BTT ning majlisida ushbu deklaratsiya qabul qilindi. Unda butun dunyoga murojaat qabul qilinib, turizmni rivojlantirish masalalariga e’tibor berildi. Ayniqsa, «Buyuk Ipak yo‘li» ning markazini tashkil etgan O‘zbekistonga turizm ishida keng ahamiyat berilishi xususida, yurtimizdagi mavjud turistlik resurslardan unumli foydalanish uchun imkoniyatlarni izlab topish haqida fikr-mulohazalar bildirildi.

YUNESKO bo‘yicha ma’lumotlar:

Ma’lumki, O‘zbekiston tarixiy va madaniy yodgorliklarga boy mamlakat. Mana shu bebaho merosimizning ko‘pgina qismi insoniyat mulkiga aylanganligiga ko‘p vaqt bo‘lgan. YUNESKO ning Jahon merosi ro‘yxatiga Xivadagi Ichan Qal’a 1990-yil, Buxoroning tarixiy markazi 1993-yil, Shahrisabzning tarixiy markazi 2000-yil kiritilgan. 2001-yil 12-16 dekabr kunlari Finlyandiyaning Xelsinki shahrida YUNESKOning Jahon merosi Qo‘mitasining navbatdagi yig‘ilishi bo‘lib, unda Samarqand shahri YUNESKOning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritildi. Bundan tashqari, ushbu ro‘yxatga respublikamizdan «Boysun bahori» nomi bilan Surxandaryo mintaqasi ham kiritildi. Demak, endilikda mazkur to‘rtala tarixiy maskan xalqaro hamjamiyat muhofazasida bo‘ladi. Hozirgacha dunyodagi 721 ta madaniy va tarixiy yodgorliklar YUNESKOning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan.

O‘zbekistonda turizm sohasidagi faoliyatining rivojlanish salnomasi

1992 yil 27 iyun	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekturizm» MKni tashkil etish to‘g‘risida»gi Farmoni
1992 yil 20-oktyabr	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «O‘zbekturizm» MK faoliyatini tashkil etish masalalari haqida»gi qarori
1992 yil	O‘zbekiston Respublikasi hukumati bilan Pokiston Islom Respublikasi hukumati o‘rtasida madaniyat, sog‘liqni saqlash, fan, texnika, Kadrlar tayyorlash, turizm, sport va ommaviy axborot sohasida Hamkorlik qilish to‘g‘risida Bitim imzolandi.
1993 yil	O‘zbekiston Jahon turizm tashkilotining a’zoligiga qabul qilindi.
1993 yil 5 noyabr	Respublika mehmonxona xo‘jaligi va Turizm O‘zbekiston-Turkiya litseyini tashkil etish to‘g‘risida qaror qabul qilindi.
1994 yil	Toshkentda BMT va YUNESKO ko‘magida Jahon turizm tashkilotining «Ipak Yo‘li» deb nomlangan seminari o‘tkazildi.
1995 yil 2 iyun	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Buyuk Ipak Yo‘lini qayta tiklashda O‘zbekiston Respublikasining ishtirokini avj oldirish va respublikada xalqaro turizmni rivojlantirish borasidagi chora-tadbirlar to‘g‘risida» Farmoni qabul qilindi hamda shu yilning oktyabrida Buyuk Ipak Yo‘lida joylashgan mamlakatlar vakillari ishtirok etgan dastlabki «Buyuk Ipak Yo‘li bo‘ylab» turistlik yarmarkasi o‘tkazildi.
1995 yil 3 iyun	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «O‘zbekiston Respublikasida xalqaro turizmning zamonaviy infrastrukturasini barpo etish chora-tadbirlari to‘g‘risida» gi № 210-sonli qarori qabul qilindi.
1995 yil 22 may	O‘zbekiston Respublikasi hukumati bilan Pokiston Islom Respublikasi hukumati o‘rtasida turizm sohasida hamkorlik to‘g‘risida Bitim imzolandi.
1996 yil 25 sentyabr	O‘zbekiston Respublikasi tashqi ishlar vazirligida madaniyat, fan va turizm sohasida xalqaro hamkorlik boshqarmasini tashkil etish to‘g‘risida Qaror kabul kilindi.
1998 yil	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining turistlik korxonalar faoliyatini tashkil etishni takomillashtirishga bag‘ishlangan 346-sonli Qarori qabul qilindi. Shunga ko‘ra xususiy turistlik tashkilotlar Assotsiatsiyasi tuzildi.
1999 yil 20 avgust	Oliy Majlisda O‘zbekiston Respublikasining «Turizm haqidagi» Qonuni qabul qilindi
1999 yil 30-iyun	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekistonda turizm sohasi uchun malakali kadrlar tayyorlash to‘g‘risida» gi Farmoni qabul qilindi.
1999 yil 15 aprel	Respublikamiz Prezidenti tomonidan «2005 yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish Davlat dasturi» ga imzo cheqildi. Bu dastur mamlakatimizning ichki imkoniyat-larini hisobga olgan holda, turistlarga xizmat ko‘rsatishning g‘arbdagi zamonaviy andozalarini ham, sharqdagi mehmondo‘stlik ananalarini ham o‘zida mujassam qilgan milliy turizm mode-lini shakllantirish uchun yanada keng imkoniyatlarni yaratadi.
2000 yil	Turistlarga ko‘rsatilayotgan xizmatlarni takomillashtirish maqsadida Yangi Buxoro va Afrosiyob mehmonxonalari Germaniyaning «Inpro» kompaniyasi boshqaruviga berildi.
2001 yil	O‘zbekiston hukumati tomonidan turizm sohasidagi amalga oshirilayotgan islohotlar va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishdagi erishilayotgan yutuqlar uchun «O‘zbekturizm» Milliy kompaniyasi turizm va mehmonxona ishi bo‘yicha beriladigan xalqaro XXVI mukofotini qo‘lga kiritdi va kompaniya savdodagi yetakchilar guruhiga qabul qilindi.
2002 yil 2 sentyabr	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «O‘zbekiston Respublikasida mehmonxona biznesi va xalqaro turizmni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida» qaror qabul qildi.
2003 yil	O‘zbekistonda hukumat va xorijiy investitsiyalar asosida bir qator mehmonxonalar ta’mirlandi va yangilari qurildi.
2003 yil 17 yanvar	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «O‘zbekiston Respublikasida Mehmonxona biznesi va xalqaro turizmni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida» 2002 yil 2 sentyabrdagi 310-son Qarorini qisman o‘zgartirish haqida qaror qabul qilindi.
2003 yil 11 noyabr	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan «Turizm faoliyatini litsenziyalash to‘g‘risida»gi nizomni tasdiqlandi.
2004 yil 25 mart	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining №144 sonli «Samarqand iqtisodiyot va servis institutini tashkil etish to‘g‘risida» gi qarorida 2008-2009 o‘quv yilidan boshlab «Turizm» va «Servis» yo‘nalishlari mutahassisliklari bo‘yicha magistrlar tayyorlashni tashkil etish ta’kidlandi.
2005 yil 25 may	O‘zbekiston Respublikasi «O‘zbekturizm» Milliy kompaniyasi bilan Xitoy Xalq Respublikasi milliy turistlik ma’muriyati o‘rtasida turizm sohasida hamkorlik to‘g‘risida Bitim imzolandi.
2006 yil 17 aprel	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Xizmat ko‘rsatish va servis sohasini 2006-2010 yillarda rivojlantirish to‘g‘risida» gi PQ-325 sonli qaroriga asosan turizm sohasini rivojlantirish bo‘yicha mintaqaviy va milliy dasturlar ishlab chiqildi.
2006 yil 4 sentyabr	O‘zbekiston Respublikasining «O‘zbekturizm» Milliy Kompa-niyasi bilan Qozog‘iston Respublikasining Turizm va Sport vazirligi o‘rtasida turizm sohasida hamkorlik to‘g‘risida Bitim imzolandi.
2006 yil 3 oktyabr	O‘zbekiston Respublikasining «O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasi bilan Qirg‘iz Respublikasining , Savdo va Turizm Vazirligi o‘rtasida Turizm sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim imzolandi.
2007 yil	Islom konferensiyasi tashkiloti (OIK) tarkibidagi muassasalardan biri – Ta’lim, Fan va madaniyat masalalari bo‘yicha Xalqaro islom tashkiloti (ISESCO) Toshkentni Islom madaniyati poytaxti deb e’lon qildi.
2008 yil 17-18 mart kunlari	O‘zbekiston Respublikasi Hukumat delegatsiyasi tarkibida «O‘zbekturizm» milliy kompaniyasi rahbari Birlashgan Arab Amirliklarida bo‘ldi. Ikki davlat o‘rtasida hamkorlik aloqalarini rivojlantirish maqsadida turizm sohasida hamkorlik qilish to‘g‘risida Hukumatlararo Bitim imzolandi. Shu bilan bir qatorda, «O‘zbekturizm» MK va Dubayning «Arabian Odissey» kompaniyasi o‘rtasida Agentlik shartnomsi imzolandi. Shartnomaga muvofiq hozirgi kunda ushbu kompaniya O‘zbekistonga arabistonlik turistlarni jalb qilish yo‘nalishida faoliyat yuritmoqda.
2007 yil 21 may	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasida 2010 yilga qadar xizmat ko‘rsatish va servis sohasini rivojlantirishni jadallashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi PQ-640 sonli qaror qabul qilindi.
2008 yil 24-28 mart kunlari	«O‘zbekturizm» MK vakili Turkiya va O‘zbekiston o‘rtasidagi Hukumatlararo qo‘shma komissiyaning navbatdagi yig‘ilishida ishtirok etdi. Yig‘ilish doirasida Turkiyaning Anqara va Istanbul shaharlarida milliy kompaniya vakili tomonidan O‘zbekiston turizm salohiyatining taqdimoti o‘tkazildi.
2008 yil 2 aprel	O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti “Toshkent shahrining 2200 yilligini nishonlashga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2008 yil 19-29 may kunlari	O‘zbekiston delegatsiyasi AQSH va Braziliya davlatlariga tashrif buyurdi. Tashrif davomida O‘zbekiston turizm salohiyatining taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Shuningdek, O‘zbekiston Hukumatlararo delegatsiyasi ikki tomonlama hamkorlikni mustahkamlash maqsadida hamda ikkala tomonlar o‘rtasida tuzilgan tadbirlar rejasini bajarish maqsadida Braziliyaga tashrif buyurdi. Ikki tomonlama uchrashuvlar davomida, «O‘zbekturizm» MK rahbariyati AQSH va Braziliya turizm i vakillari bilan muzokaralar o‘tkazdi.
2008 yil 16-oktyabr	Navbatdagi XIV-Xalqaro «Buyuk Ipak Yo‘li bo‘ylab» turistlik yarmarkasi o‘tkazildi.
2008 yil 18-oktyabr	«O‘zbekturizm» Millik kompaniyasi Butunjahon turistlik tashkiloti (YUNVTO) bilan hamkorlikda «Jahon turistlik bozorlariga «Buyuk Ipak yo‘li» brendini siljitish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazdi.
2008 yil 2 dekabr	O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Navoiy viloyatida erkin industrial-iqtisodiy zona tashkil etish to‘g‘risida”gi Farmoniga asosan, “Navoiy” erkin industrial-iqtisodiy zonasi tashkil etildi. Natijada O‘zbekistonga tashrif buyuruvchi xorijiy turistlarning kupayishiga asos solindi.
2009 yil 24 fevral	Turkmaniston Prezidenti davlat tashrifi bilan O‘zbekistonga keldi. Tashrif chogida bu ikki davlat o‘rtasida barcha soxalar katorida turizm soxasida xususan, «O‘zbekturizm» MK bilan Turkmaniston Davlat turizm va sport ishlari kumitasi urtasida hamkrolik to'g'risida Bitim imzolandi.
2009 yil 1 may	Mamlakatimizning Italiyadagi elchixonasida O'zbekistonning turistlik saloxiyatiga bagishlangan «Turizm-mamlakatning barkaror rivojlanish omili» mavzusida takdimot utkazildi.
2009 yil 1 may	Saudiya Arabistoni Podsholigida O'zbekiston turistlik saloxtyatiga bagishlangan takdimot bulib utdi.Tadbir davomida ishtirokchilar O'zbekiston turizm soxasining xozirgi axvoli, uning infratuzilmalari, bu soxada hamkorlikni kengaytirish borasida davra suxbati bulib utdi va mexmonlarga «O'zbekistonga xush kelibsiz» videofilmi arab tilida namoyish etildi.
2009 yil 27 may	“Navoiy” xalqaro aeroportidan Xindiston poytaxti Dehli shahriga birinchi yuk tashuvchi A-300 rusumli samolet parvozi amalga oshirildi. Bu bilan “Navoiy” Xalqaro aeroporti tarixida yana bir yangi saxifa bitildi.
2009 yil 27-29 may	Mamlakatimiz Prezidenti I.A.Karimov rasmiy tashrif bilan Braziliya Federativ Respublikasiga keldi. Tashrif chogida O'zbekiston Respublikasi xukumati bilan Braziliya Federativ Respublikasi xukumati urtasida madaniy hamkorlik to'g'risidagi, diplomatik pasport egalarining vizasiz kirib-chikishi to'g'risidagi hamda turistlik soxasidagi uzaro hamkorlik to'g'risidagi uzaro anglashuv memorandumi imzolandi.
2009 yil 28 iyun	Mamlakatimizga tashrif buyurgan Xitoy Xalk Respublikasi bilan O'zbekiston urtasida uchrashuv bulib utdi.Bu uchrashuv davomida ikki mamlakatlar urtasida turistlik va temir yul transporti kabi soxalardagi hamkorlikka oid hujjatlar imzolandi.
2009 yil 3 iyul	Mamlakatimizga tashrif buyurgan Ispaniya delegatsiyasi bilan O‘zbekiston o‘rtasida biznes-forum bo‘lib o‘tdi. Biznes-forumda ikki mamlakatlar urtasida savdo-iqtisodiy, ta’lim, turistlik kabi sohalardagi aloqalarni yanada rivojlantirish uchun jumladan, «O‘zbekturizm» MK bilan Ispaniya Qurolligi , turistlik va savdo vazirligi urtasida uzaro hamkorlikka oid hujjatlar imzolandi.
2009 yil 16 iyul	"O‘zbekiston havo yo‘llari" Milliy aviakompaniyasi IOSA operatorlarining rasmiy reestriga rasman kiritilgani e’lon qilindi.
2009 yil 25 avgust	Samarqand shahrida “Sharq taronalari” VII xalqaro musiqa festivali bo‘lib o‘tdi. Ushbu festivalda 60 dan ortiq davlatlardan ishtirokchilar qatnashdilar.
2009 yil 4-5 oktyabr	O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Ummon davlatiga tashrif buyurib, ushbu mamlakat bilan bir qator turizmga doir hujjatlar va shartnomalar imzolashdi.
2009 yil 16-oktyabr	Navoiy shahrida yangi zamonaviy mehmonxona “Komilla” mehmonxonasi qurilib, foydalanishga topshirildi.
2009 yil 21-23 oktyabr	XV-Xalqaro «Buyuk Ipak Yo‘li bo‘ylab» turistlik yarmarkasi o‘tkazildi.

Tayanch iboralar: Davlatning turizm sohasidagi siyosati, mexanizmlari, turizm strategiyasi, turizm taktikasi, Konsepsiyaning bosh maqsadi, «O‘zbekturizm» MK, Farmon va qarorlar, Xususiy turistlik tashkilotlar uyushmasi, Muvofiqlashtiruvchi Kengash, BTT, YUNESKO, YUNID, PROON «Dispetcherlashtirish va xizmat ko‘rsatish markaziy boshqarmasi», «Respublika ilmiy-o‘quv konsalting markazi» davlat korxonalari.
Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar:

1. 
   Davlatning turizm sohasidagi siyosati nimani ifodalaydi?
   
2. 
   Davlatning turizm siyosatini amalga oshirish mexanizmlari nimalardan iborat?
   
3. 
   Turizm faolliyatining davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadlari nimadan iborat?
   
4. 
   Turizm faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish qanday yo‘llar bilan amalga oshiriladi?
   
5. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Respublika Vazirlar Mahkamasining turizm sohasiga oid farmon va qarorlarining mazmuni nimadan iborat?
   
6. 
   O‘zbekiston turizmidagi asosiy jarayonlar salnomasi nimani ko‘rsatadi?
   

10. O‘ZBEKISTONNING TARIXIY SHAHARLARI TURISTLIK OB’EKTLAR SIFATIDAGI XUSUSIYATLARI
Reja:

1. 
   O‘zbekiston turizmini rivojlatirishda tarixiy shaharlarning o‘rni
   
2. 
   Samarqand, Buxoro, Xiva shaharlari «Sharqning qadimiy obidalari»
   
3. 
   Shahrisabz, Termiz, Farg‘ona va boshqa shaharlarning asosiy tarixiy va arxitektura yodgorliklari
   

10.1. O‘zbekiston turizmini rivojlatirishda tarixiy shaharlarning o‘rni
O‘zbekistonda jahon madaniyati xazinasiga kiruvchi ko‘plab arxitektura yodgorliklari mavjud. Ichan qal’a, Buxoro va Shahrisabz shaharlarining tarixiy markazlari, qadimiy Samarqandning tarixiy yodgorliklari YUNESKO ning «Jahon merosi» deb nomlangan ro‘yxatiga, Boysun tumani aholisining folklori «Jahon nomoddiy merosi xazinasi» ro‘yxatiga kiritilgan.

Qadimiy zamonlardan boshlaboq, O‘zbekiston jahonning ko‘plab mamlakatlari bilan savdo-iqtisodiy va madaniy hamkorlikka kirishib kelgan. Savdo karvonlari orqali Sharq va G‘arbni bog‘lagan Buyuk Ipak yo‘li ham aynan O‘zbekistondan o‘tgan, O‘zbekiston uning eng muhim markazlaridan biri hisoblangan. Buyuk Ipak yo‘li orqali Sharq va G‘arb mamlakatlarida ishlab chiqarilgan xilma-xil mollardan tashqari turli madaniyatlar, an’analar, hunarlar va dinlar ham tarqalgan. Ma’naviy qadriyatlar bilan almashinuvlar amalga oshirilgan. Mamlakatlararo aloqalarning rivojlanishi jahon madaniyatining rivojlanishiga o‘z hissasini qo‘shgan: Buyuk Ipak Yo‘li uzoq mamlakatlardagi yangi ixtirolar, ilm-fan yutuqlari va madaniy-ma’rifiy qadriyatlarni qo‘lga kiritish imkoniyatini berganki, bu xalqaro aloqalarda faol ishtirok etayotgan barcha davlatlarning ijtimoiy - iqtisodiy yuksalishiga sabab bo‘lgan.

Turizm bu insonning boshqa joylarga ko‘ngil yozish, yangi narsalar va insonlar bilan tanishish, o‘zining madaniyati va ma’naviyatini oshirish, uzoqlardagi qadamjolarni ziyorat qilish va qadrdonlari bilan ko‘rishish maqsadlarida vaqtinchalik borib kelishidir. Demak turist bo‘lish uchun xorijiy mamlakatlarga chiqish zarur emas, masalan, Surxondaryoda yashovchi fuqoromiz Toshkent viloyatiga Zangi Otani ziyorat qilish uchun keladigan bo‘lsa, shuningdek, Xorazmlik fuqoromiz o‘z birodarlari bilan Farg‘ona kurortlarida dam oladigan bo‘lsa ham ular o‘z sayohatlari davomida turist deb hisoblanaveradi. Bunda bir shartga rioya qilinishi lozim: turist tashrif buyurgan joyida mukofotlanib ish haqi to‘lanadigan mehnat bilan shug‘ullanmasligi kerak.

Hozirgi kunda turizmning ko‘plab turlari mavjud. Sayohat masofasining uzoqligiga qarab turizmning mahalliy (masalan, fuqorolarimizning O‘zbekiston bo‘ylab qiluvchi sayohatlari) va xalqaro (O‘zbekiston fuqorolarining chet ellarga chiqib kelishlari va xorijiy turistlarning O‘zbekistonga kelib ketishlari) shakllari mavjud.

Sayohat maqsadlariga qarab turizmning ko‘ngilochar (masalan, Toshkentdagi Akvaparkka kelib ketish), sog‘lomlashtirish (sanatoriylarda sog‘liqni tiklash yoki mustahkamlash), madaniy-oqartuv (ekskursiyalarga chiqish, muzey va konsertlarga kirish) va sport (stadionga futbol o‘yinini tomosha qilish uchun kelish, tog‘da alpinizm bilan shug‘ullanish) kabi turlari mavjud.

O‘zbekistonda turizmni rivojlatirish va uni yangi bosqichlarga ko‘tarish borasida, avvalo ko‘hna madaniy va arxitektura yodgorliklariga boy bo‘lgan Samarqand, Buxoro, Xiva, Shahrisabz, Marg‘ilon kabi shaharlar muhim ahamiyatga ega. Bu shaharlarda jahon aholini hayratga soluvchi va lol qoldiruvchi qadimgi tarixiy yodgorliklar beqiyos ko‘p. Yer yuzining turli mamlakatlarida istiqomat qiluvchi har bir inson bu shaharlarni o‘z ko‘zlari bilan ko‘rish orzusida yashaydilar. Ko‘p mamlakatlarda O‘zbekiston o‘zining ana shu shaharlari bilan mashhurdir. O‘zbekistonning ana shu tarixiy shaharlarini bemalol «Sharqning javohirlari» deb atash mumkin.