O’zbekiston respublikasi xalk ta`lim vazirigi ajiniyoz nomidagi Nukus Davlat Pedagogika instituti Ta`biyattaniw-geografiya fakul`teti

Mavzuning tarbiyalovchi aspekti.
O'quvchilar bu mavzu yordamida fan va sanoatdagi
ahamiyatini tushunishi kerak, kimyoviy elementlar va moddalar material birligi o'rganiladi, sifat
o'zgarishini miqdoriy o'zgarishi yo'nalishi beriladi. Mendeleyev hayoti ham bolalarda olim mehnati
haqida fikr bera oladi. Shu vaqtda o'qituvchi olim hamkasblari xotiralarini, davriy qonuniyat ochilishi
haqida so'zlashi kerak. Bu tushuntirilgan qonun tabiat qonuni ekanligi va ko'pgina izlanishlar, katta
mehnat orqali ochilganini aytish kerak. Bunda asos bu davriy qonun, uning grafikadagi asosi bu davriy
jadval ekanligini aytish kerak. D.I.Mendeleyev qoldirgan boyliklar, asarlar darsdan tashqari ishlarda
qarab chiqilsa yaxshi bo'lar edi.
Davriy qonunni o'rganish problemali yondoshish orqali o'tqaziladi. Birinchi etapda elementlar
metall va metalmasga bo'linadi, ayrim elementlarni aniqlashda xossalari ham tekshiriladi. Ikkinchi
etap metalldan metalmasga o'tishi, inert gazlarga o'tish, ayrim atom og'irliklarini o'zgarishi, argon-
kaliy sabablari aytiladi. Uchinchi etap gruppalar ichidagi qo'shimcha gruppalar tushuntiriladi.
To'rtinchi bosqich davriylik haqidagi bilimlar rivojlantiriladi.
Tayanch iboralar: 
Davriy qonun, jadval, s, p, d, f qavatlar, Xund qoidasi, vodorod. Ishqoriy metallar, galogenlar.
Tekshiruv savollari: 
1. Davriy qonun va davriy jadval kashfiotini sharxlang.
2. Atom tuzilishini tushuntirishda bu qonundan oldin va keyingi tushuntirish uslublariga misollar
keltiring.
Adabiyotlar: 
1. I.N.Borisov. Kimyo o’qitish metodikasi. T. 1966 y.
2. Yosh ximik ensiklopedik lug’at. T. 1990 y.
3. Yu.V.Pletner, V.S.Polosin. Ximiya o’qitish metodikasidan praktikum. T. 1981 y.

---

81
17-MAVZU: