Ozenka Prosvetov qxd
Yüklə 5,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Tugatish qiymati
– bankrotlik holatida korxona aktivlarining sotilishi qiymatidir. Vaqt bo‘yicha cheklovlar va ko‘rsatilayotgan bosim qiymatni baholashga kuchli buzuvchi ta’sir ko‘rsatadi. Sotuvchi tomon o‘zi uchun manfaatsiz shartlar asosida bitimni amalga oshirishga majbur bo‘ladi. Tugatish qiymati juda tor doiradagi vazifalarni hal etish asbobi sifatida ahamiyatga ega. Masalan, kreditga layoqatlilikni ko‘rib chiqishda tugatish qiymati ishonchli bo‘lmagan korxonalar aktivlarini baholash uchun ishlatiladi. Chunki bunday korxonalarning pul mablag‘-lari harakatining sxemalariga yanada ko‘proq noaniqlik xos bo‘ladi. Korxonaning bo‘linish qiymati – bir necha bo‘linmadan iborat bo‘lgan korxona aktivlarining, ushbu bo‘linmalari alohida sotilgan holda, sotilishi qiymatidir. Boy berilgan maqbul imkoniyatlari va korxonaning avvalgi rahbariyatining uquvsizligi sababli korxonaning alohida bo‘linmalarining jami iqtisodiy qiymati 10 korxonaning umumiy yagona birlik sifatida qiymatidan yuqoriroq bo‘ladi, deb hisoblanadi. SHuning uchun korxona turli mulkdorlarga alohida sotish uchun qismlarga bo‘linadi. Shuni qayd etish lozimki, bo‘linish qiymati odatda korxona uchun, korxonaning tegishli yo‘nalishlar bo‘yicha alohida bo‘linmalarining faoliyati to‘xtatilmagan holda aniqlanadi. Odatda, qiymatning bu turi korxonalar qayta tarkibiy o‘zgartirilishida va qo‘shib olinishida qo‘llanadi. Tiklanish qiymati – eskirgan asosiy fondlarni unga o‘xshash aktivlar bilan almashtirish xarajatlarining qiymatidir. Tiklanish qiymati asosan muhandislik hisob-kitoblarining natijasida aniqlanadi. Aktivlarning ma’naviy eskirishi sababli asosiy vositalarni aniq qayta tiklash oqilona bo‘lmaydi. SHuning uchun tiklanish qiymati faqat faoliyat yuritayotgan korxona aktivlarining bozor qiymatini aniqlashda nazorat qilish uchun foydalaniladi. Garov qiymati – ushbu aktivlarni kreditning ta’minoti sifatida taqdim etib, olish mumkin bo‘lgan kreditning maksimal qiymatidir. Kreditorlar o‘zining sub’ektiv fikrlariga tayangan holda, odatda kreditning ta’minot qiymatini aktivlarning bozor qiymatidan ancha pastroq darajada belgilaydi. Soliq belgilangan qiymati undiruvchi davlat organlari tomonidan mulk solig‘ini aniqlash uchun ishlatiladi. Soliq belgilangan qiymatining qo‘llanishi bu bilan cheklanadi. Qaralayotgan aktivlar turli sabablarga ko‘ra bozor qiymatiga ega bo‘lmagan hollarda, mustaqil ekspert tomonidan aniqlanadigan baholash qiymati foydalaniladi. Turli ekspert baholashlari kamdan-kam hollarda bir xil natija beradi. Shuning uchun baholash oralig‘ini qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Baholash qiymati tijorat ko‘chmas mulkining yoki turar joy fondining yirik oldi-sotdi bitimlarida qo‘llanadi. Baholashning haqqoniyligi ekspertizaning sifatiga va shunga o‘xshash bitimlar bo‘yicha ma’lumot mavjudligiga bog‘liq bo‘ladi. Faoliyat yuritayotgan korxona – «tirik» organizm bo‘lib, investi-siyalar, 11 operatsion faoliyat va ularni moliyalashtirishdan iborat. Faoliyat yurituvchi korxonaning qiymati korxonaning pul oqimlarini tahlil qilishda qo‘llanadi. Tahlil qilingan davr oxiriga kelib pul oqimlarining qiymati korxonaning keyingi istiqbollarini baholashni ko‘rsatadi. Aksiyadorlik qiymati korxonaning oddiy aksiyalarga to‘g‘ri kelgan foydasi bilan belgilanadi, va korxonaning iqtisodiy qiymati asta-sekin oshib borishini aks ettiradi. Aksiyadorlik qiymatining investitsiya kiritish imkoniyatlarini tanlash va bozorda kutilgan jihatlar bilan uzviy bog‘liqligini qayd etish lozim. Endilikda korxona qiymatining u yoki bu ta’rifining ma’nosi nima ekanligi tushunarli. Korxona qiymatining ba’zi ko‘rib chiqilgan tushunchalari muayyan maqsaddagi tor ixtisoslashgan me’yorlar bo‘lib xizmat qiladi. Yüklə 5,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|