Parlament üzvləri üçün vəsait

9
ya  sı  Av  ro  pa  Şu  ra  sı  nın  uşaq  lar  əley  hi  nə  cin  si  zo  ra  kı  lı  ğı  da  yan -
dır  maq üçün 2010-cu ilin 29 və 30 no  yabr ta  rix  lə  rin  də Ro  ma  da 
baş  lat  dı  ğı “Beş  dən  bir” kam  pa  ni  ya  sı  nı tam şə  kil  də dəs  tək  lə  yir. 
Kam  pa  ni  ya  nın par  la  ment qa  na  dı  nın əsas işi mil  li par  la  ment  lə  ri  
kam  pa  ni  ya ilə əla  qə  lən  dir  mək və Lan  za  rot Kon  ven  si  ya  sı  nı təb  liğ 
et  mək  dir. 
Bu kam  pa  ni  ya  nın uğur  la nə  ti  cə  lən  mə  si üçün par  la  ment  lər tə  rə -
fin  dən fəaliy  yət gös  tə  ril  mə  si ol  duq  ca va  cib  dir. Mil  li par  la  ment  lər 
həm bey  nəl  xalq hü  qu  qi sə  nəd  lə  rin təb  li  ğin  də, həm də ge  niş ic -
ti  maiy  yə  tin mə  lu  mat  lı  lı  ğı  nın ar  tı  rıl  ma  sın  da əsas iş  ti  rak  çı  lar  dan -
dır  lar.  Par  la  ment As  samb  le  ya  sı  nın səd  ri  ola  raq mən, üzv döv -
lət  lə  rin  par  la  ment  lə  ri  ni  kam  pa  ni  ya  nı  dəs  tək  lə  mə  yə  ça  ğı  rı  ram. 
Kon  ven  si  ya  nın üzv döv  lət  lər tə  rə  fin  dən im  za  lan  ma  sı, ra  ti  fi  ka  si -
ya  sı və tət  bi  qi  nə yar  dım et  mək üçün heç kim  par  la  ment üzv  lə -
rin  dən da  ha yax  şı möv  qe  də de  yil. 
Bu  ki  tab  ça  ,  bi  zə  par  la  ment  üzv  lə  ri  ola  raq  kon  ven  si  ya  nı  da  ha 
yax  şı an  la  maq və təb  liğ et  mək im  ka  nı ve  rən prak  tik va  si  tə  dir. Ki -
tab  ça kon  ven  si  ya  nın də  yə  ri  nin an  la  şıl  ma  sı üçün la  zı  mi va  si  tə  lə  ri 
tə  min edir və mil  li qa  nun  ve  ri  ci  lik tə  rə  fin  dən əha  tə edil  mə  li olan 
həs  sas mə  sə  lə  lə  ri vur  ğu  la  yır. 
Uşaq  la  ra qar  şı cin  si zo  ra  kı  lıq ilə mü  ba  ri  zə apar  maq üçün ha  mı -
mız bir ara  ya gəl  mə  li  yik. Cə  miy  yə  ti  mi  zin gə  lə  cə  yi  ni qo  ru  maq və 
uşaq  la  ra qar  şı cin  si zo  ra  kı  lı  ğı ara  dan qal  dır  maq məq  sə  di ilə bü -
tün va  si  tə  lə  ri sə  fər  bər et  mək üçün ha  mı  mız bir  ləş  mə  li  yik.  Gə  lin 
uşaq  la  rı  mı  zın öz “eti  bar dairə  sin  də” xoş  bəxt və təh  lü  kə  siz bö  yü -
mə  si  ni və on  la  rın gə  lə  cək  də ye  tiş  kin in  san  lar ki  mi fəal və xoş -
bəxt hə  yat ya  şa  maq im  kan  la  rı  nı tə  min edək.
Ümid ed  rəm ki, bu ki  tab  ça öz uşaq  la  rı  nı  za kö  mək et  mək  də si  zə 
kö  mək edə  cək!
 
Mevlüt Çavuşoğlu
 
Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Sabiq Sədri 

---

---

11
3.  Xülasə
“İçində saxladığın qəm-qüssə  
Dərdli ürəklə pıçıldaşar və  onu 
qubarlandırar” 
Uilyam Şekspir
Stolüstü kitaba giriş və onun məqsədləri 
Uşaq la rın mə ruz qal dıq la rı cin si is tis mar və sek sual xa rak ter li hə-
rə kət lər son il lər ər zin də Av ro pa Şu ra sı və onun üzv döv lət lə ri nin 
si ya si gün də li yin də əsas yer tu tur. Sek sual xa rak ter li hə rə kət lər 
uşaq lar  üçün  bö yük  iz ti rab  mən bə yi dir.  Bü tün  ma raq lı  tə rəfl ər 
bu na qar şı bu nun la ey ni qə tiy yət lə mü ba ri zə apar ma lı sek sual 
xa rak ter li hə rə kət lər və cin si is tis ma rın mü va fiq nö vün dən ası lı 
ola raq xü su si ad dım lar at ma lı dır lar. 
2005-ci ilin may ayın da Var şa va da ke çi ril miş 3-cü Zir və top lan-
tı sın da Av ro pa Şu ra sı nın döv lət və hö ku mət baş çı la rı xü su si ad-
dım lar at maq və la zım ol du ğu təq dir də hü qu qi sə nəd lər tər tib 
et mək lə uşaq la ra qar şı zo ra kı lı ğın bü tün for ma la rı nın və on la rın 
cin si is tis ma rı nın ara dan qal dı rıl ma sı ba rə də öh də lik gö tür müş-
lər.  Bu qə ra rın ic ra sı nı tə qib et mək məq sə di ilə,  2006-cı il də Na-
zir lər Ko mi tə si ye ni bey nəl xalq sə nə din tər tib edil mə si nə eh ti yac 
olub-ol ma dı ğı nı  müəy yən  et mək  və  eh ti yac  ol du ğu  təq dir də, 
hə min sə nə di tər tib et mək məq sə di lə Ci na yət prob lem lə ri üz rə 
Av ro pa ko mi tə si nə (CDPC) uşaq la rın cin si is tis mar dan qo run ma-
sı na dair möv cud bey nəl xalq sə nəd lə rin tət bi qi nin təh lil edil mə si 
və zi fə si ni hə va lə et miş dir.  
Uşaq la rın cin si is tis mar və cin si zo ra kı lıq dan qo run ma sı na dair 
bey nəl xalq sə viy yə də ən tək mil və əha tə li sə nəd üzv döv lət lər 

---

12
ara sın da ge niş ra zı lıq əl də edil dik dən son ra 25 okt yabr 2007-ci 
il ta ri xin də Lan za rot da im za üçün açıl mış dır.  “Lan za rot Kon ven-
si ya sı” ad la nan  Av ro pa Şu ra sı nın uşaq la rın cin si is tis mar və cin-
si zo ra kı lıq dan qo run ma sı na dair Kon ven si ya sı (CETS No. 201) 
1 iyul 2010-cu il ta ri xin də qüv və yə min miş dir. Bu gü nə (de kabr 
2011) ki mi kon ven si ya üzv döv lət lər dən 15-i tə rə fin dən ra ti fi ka-
si ya edil miş və 28-i tə rə fin dən im za lan mış dır.
Kon ven si ya nın  ori ji nal lı ğı  və  əla və  də yə ri  onun  bir  çox  sa hə lə ri 
əha tə  edən  ya naş ma sın da dır.  Kon ven si ya nın  məq sə di  uşaq la rın 
cin si is tis ma rı nın və uşaq la ra qar şı sek sual xa rak ter li hə rə kət lə rin 
qar şı sı nı al maq, bu cür ci na yət lə rin qur ba nı ol muş uşaq la rı mü-
da fiə et mək və ci na yət kar la rı cə za lan dır maq dır. Sek sual xa rak ter li 
ci na yət lər əley hi nə mü ba ri zə nin müx tə lif as pekt lə ri ilə məş ğul ol-
du ğu və həm çi nin, öz öh də lik lə ri nin ye ri nə ye ti ril mə sin də tə rəf-
lə rə  kö mək  et mək  məq sə di lə  nə za rət  me xa niz mi  təq dim  et di yi 
üçün Kon ven si ya nı həm hər tə rəfl i, həm də qa baq la yı cı va si tə he-
sab et mək olar. Av ro pa Şu ra sı na üzv ol ma yan döv lət lər və Av ro pa 
İt ti fa qı da müəy yən şərt lər al tın da kon ven si ya ya qo şu la bi lər lər. 
Av ro pa  par la ment  üzv lə ri  üçün  nə zər də  tu tul muş  bu  və sait 
uşaq la ra qar şı cin si zo ra kı lı ğın qar şı sı nın alın ma sı məq sə di lə Av-
ro pa Şu ra sı nın hə ya ta ke çir di yi  və öz lü yün də “Uşaq lar üçün və 
uşaq lar la  bir lik də  Av ro pa  qur maq”  proq ra mı nın  bir  qo lu  olan 
kam pa ni ya nın par la ment qa na dı nın fəaliy yə ti nin bir his sə si ola-
raq ha zır lan mış dır. 2010-cu ilin no yabr ayın da Ro ma da baş la dıl-
mış bu kam pa ni ya nın əsas məq sə di uşaq la ra qar şı cin si zo ra kı lıq 
ilə mü ba ri zə apa rıl ma sı üçün Av ro pa Şu ra sı nın üzv döv lət lə ri nin 
ha mı sı tə rə fin dən, Lan za rot Kon ven si ya sı da da xil ol maq la, Av-
ro pa Şu ra sı nın sə nəd lə ri nin im za lan ma sı, ra ti fi ka si ya edil mə si və 
tət biq edil mə si nə nail ol maq dır.  Kam pa ni ya nın ikin ci məq sə di 
isə uşaq la rın eti bar dairə sin də ki cin si zo ra kı lı ğın də rə cə si ba rə-
də ge niş ic ti mai mə lu mat lı lı ğı ar tır maq, cin si zo ra kı lı ğın qar şı sı nı 
al maq və tö rə dil miş fakt lar ba rə də mə lu mat ver mə yin yol la rı nı 
ax tar maq dır. 

---