Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

latlar qaza
nılmış  təcrübələrin faydasını,  inkişaf  etdirilmiş  bacarıqları  və  “təsisat yadda-
şı”nı  itirirlər. Ona görə də rotasiyadan ehtiyatla istifadə olunmalıdır.. 
4.1.2.2. 
I
ş şəraiti  
Polisin i
ş şəraiti optimal vəziyyətdən aşağı olarsa,geniş miqyaslı korrupsiya üçün risk 
ar
tır.Korrupsiya ilə  əlaqəli  ən  əsas  şərt  maaşla  bağlıdır.  Əgər  polis  işçilərinin maaşları 
tam v
ə müntəzəm şəkildə ödənilmirsə(hətta heç ödənilmirsə),o zaman korrupsiyanın ehti-
ma
lı daha da artır. Digər məsələ polisin əmək haqqının səviyyəsinin geniş cəmiyyətlə ad-
dımlamasıdır.  
Əgər  polisin maaşı,özəl sektorda çox da tələbkar olmayan işdə qazanacağı  maaşdan 
çox az
dırsa, o zaman bir çox polis işçiləri qeyri etik və ya uyğunsuz davranışı öz müdirlə-
rinin onlarla uy
ğun davranmadığını arqument gətirərək əsaslandıracaqlar.. Ona görə də, 
hakimiyy
ət polisin  iş  şəraiti ilə  bağlı  müntəzəm surətdə  monitorinq aparmalı  və  prob-
leml
ər ortaya çıxdıqda onları həll etməlidirlər. 
4.1.2.3. 
Döv
lətin işi 
Döv
lətin polis işçilərinə verdiyi dəstəyin həcmi və növü onların dövlətə sadiqliyinə və 
etik davra
nışına təsir edəcəkdir. Artan uyğunsuz davranışa görə sadə səbəb yumşaq cəza 
tədbirləridir və ya korrupsiya və ya uyğunsuz davranışa cəlb olunan polis işçilərinə qarşı 
məhkəmələrin yumşaq  davranması  qavrayışıdır.Nəzəri olaraq,polis  öz  xidməti borcunu 
şərtsiz yerinə yetirməlidir,lakin belə yanaşma qeyri-real və qeyri-məhsuldardır;polis işçi-
lərinin də fikirləri vardır və dövlət bu problemlərlə məşğul olmalıdır. 
Dövl
ət,korrupsiya və uyğunsuz davranışla bağlı yumşaqlıq göstərir qayğıları ilə üzlə-
şəndə, “ikili yanaşma” qəbul edə bilər.. 
1.
 
C
əza nümunələri analiz edilməli və bəraəti olmayan yüngül cəza tədbirlə-
ri il
ə bağlı ziddiyyətlər və tendensiyalar müəyyən edilməli və təkmilləşdirilməli-
dir. 
2.
 
Dövl
ət,polis  işçilərinin problemlərinin  açıq  mənzərəsini anlamaq üçün 
po
lis işçiləri ilə müzakirələrə girməli və cəza nümunələrini izah etməli və əsas-
lan
dırmalıdır(dövlətin,onların uyğun olduğunu qəbul etdiyini fərz edərək).  
4.1.2.4.Gender balan
sının dəyişdirilməsi  
Bir  çox  dövl
ətlərin hakimiyyəti polisin qadın və kişi cinsində olan işçilərinin sayını 
d
əyişməklə  polis korrupsiyasını azaltmağı düşünürlər. 1990-cu illərdə,Mexiko şəhərinin 
hakimiyy
əti yol polisi arasında ciddi korrupsiya problemini həll etmək üçün bütöv xidmə-
ti tam qa
dınların ixtiyarına vermişdir
22
. Gender balan
sını dəyişməsi, qadın işçilərin sayı-
nın çoxluq təşkil etməsi və ya hətta bütöv hissəni təşkil etməsi, ola bilər ki,qısa müddət 
üçün üstünlük g
ətirsin. Əldə olan məhdud dəlillər o nəticəyə gətirmişdir ki,uyğunsuz dav-
43 

---

ra
nışa girmək ehtimalının əsas müəyyənedicisi daha az gender amilidir,nəinki polis işçilə-
rinin dözümlülüyü. Y
əni polis işçilərinin öz aralarında inam yaratmaları üçün vaxt tələb 
olunur  v
ə  hətta korrupsiya praktikaları  üzrə  əməkdaşlıq  genişlənərsə,bu  qarşılıqlı  inam 
daha çox uzanar. Qa
dın və kişilər arasında əlaqə və inam həmişə eyni cinsdən olanlar ara-
sındakı kimi güclü olmur –ona görə də ən yaxşı struktur,polis xidmətində qadın və kişilə-
rin sa
yının bərabərliyini təmin etməkdir ki,onlar bir-birinə nəzarət edə bilsin
23
. 
 Davra
nış Kodeksı 
Poli
si  keçmişdəki pis  davranışa  görə  cəzalandırmaq  əvəzinə,  daha müsbət  hal kimi, 
yeni davra
nış kodekslərinin qəbul edilməsi,sonucda polis mədəniyyətini dəyişməyə  yö-
n
əlmiş, irəliyə baxan yanaşma kimi görünə bilər.(2-ci Fəsilə bax).  
4.1.2.6. Risk v
ə imkan qiymətləndirmələri 
Po
lis fəaliyyətinin istənilən tərəfinin qeyri-etik polis işçiləri tərəfindən istismar oluna 
bildiyi
ni nəzərə alsaq, bir çox polis bölmələrində ciddi və sistemli korrupsiyaya digər böl-
mələrdən daha münbit şərait olur. Yüksək gəlir gətirən davamlı cinayətkarlıq formaları ilə 
məşğul olan idarələr (birdəfəmlik və ya təsadüf formalardan fərqli olaraq, məsələn,ban-
kla
rın qarət edilməsi), adətən, ciddi korrupsiya halları üçün uzun müddətli imkanlar yara-
dır.  
Po
lis işçilərinə böyük rüşvətlərii təkcə cinayətkarlar təklif etmir;  digər yüksək riskli 
sah
ə  polis təminatı  üçün  nəzərdə  tutulan müqavilələrdir-məsələn,maşınlar  və  partlayıcı 
madd
ələr  polis qərar vericilərini bu işə cəlb edir.1990-cı illərin ortasında,Almaniyanın 
bir çox 
əyalətində  belə iddialar gəzirdi ki, müqavilələr əldə  etmək üçün bir çox təminatcı 
t
əşkilatlar polis idarələrinə  rüşvət vermişdir
24
. Bu hal çoxlu ölk
ələrdə polis korrupsiyası 
üçün ümumi m
əsələyə çevrilmişdir. 
Əgər dövlət rəsmiləri polis korrupsiyasına qarşı mübarizədə öz səylərini prioritetləş-
dirm
əlidirlərsə,onlar polis fəaliyyətinin  o sahələrini ayırd etməlidirlər ki,onlara daha çox 
imkanlar  v
ə  mükafatlar təklif  etmək  ehtimalları  olsun  və  bu  sahələrə  diqqət ayrılmalı-
dır.Qısa olaraq,onlar risk qiymətləndirməsi aparmalıdırlar.Çox sayda ölkələrdə,digər risk 
sah
əsi  də  narkotik dəstələridir.  Faişəlik  və/və  ya  qumar qanunsuz olduğu  ölkələrdə  bu  
m
ənəviyyat polisləridir.  Risk qiymətləndirməsi,  təhcizat müqavilələrinin  bağlanması  və 
möhk
əm qorunan sərhədlərə də fokuslanmalıdır.  
 
4.1.3. 
Polis korrupsiya
sı ilə mübarizə üçün təhsil metodları  
T
əhsilin polis korrupsiyasını necə azalda biləcəynə kömək etdiyini arasdırarkən,ümu-
miyy
ətlə xalqın ən açıq-aydın subyekt olduğu görünür; digərləri isə siyasilər və mediadır. 
44 

---