Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

4.5.  Anti-korrupsi
ya tədbirlərinin məhsuldar olması üçün hansı şərtlər  var və 
han
sı çətinliklərlə üzləşilir?  
 
4.5.1. 
Bütün maraq
lı subyektlərə dəstək   
Polis korrupsiya
sının  cilovlanması  və  azalması  üçün  bütün maraqlı  tərəflərin  cəlb 
olunma
sı  və onların möhkəm dəstək verməsi vacibdir. Hökümət idarələrinin qəbul etdiyi 
anti-korrupsi
ya tədbirləri, əgər ictimai rəy bu işdə dəstəkli deyilsə və ya anti-korrupsiya 
tədbirlərinə  qarsıdırsa,  yetərli  deyil.  Maraqlı  tərəflər  deyəndə  siyasi  rəhbərlik,hökümət 
bürokratiya
sı,QHT-lər,BT-lar,BQHT-lər,kütləvi informasiya vasitələri, geniş ictimaiyyət 
v
ə polisin özü nəzərdə tutulur.  
4.5.2. 
Tədbirlərin və məqsədlərin aydınlığı 
Əgər qanunvericilikdə və korrupsiyaya qarşı mübarizədə,qəbul edilən digər tədbirlər-
də birqiymətlilik yoxdursa, o tədbirlərin uğursuzluğa dücar olacağı ehtimali vardır. Məq-
sədlərin aydın surətdə ifadə olunması həyati vacibdir və bu məqsədlərə nail olmaq üçün 
qəbul olunan o tədbirlər uyğun olmalı və əlçatan olmalıdır.  
 
4.5.3. 
Resurslar 
Resurslar tap
şırıqlara uyğun  və  adekvat olmalıdır.Lazımi maddi  resurslar  zəruridir 
(
yəni,maliyyə,avadanlıq,kompyuter proqramları)  lakin onlar  bəs  eləmir.  Digər  həyati 
resurs insan amilidir. Kim
lər bu işə cəlb olunursa,bu isə can yandırmalı və bu işləri həll 
etməli olanlar adekvat biliyə,təcrübəyə və ekspertizə malik olmalıdırlar. Son resurs vax-
tdir.  Polis korrupsiya
sı ilə mübarizə hər zaman davamlı iş olmalıdır: “tez təmir edilən” 
deyil v
ə bu işlərlə məşğul olanlara adekvat vaxt verilməlidir ki,onlar konkret mədəniyyət-
də və şəraitdə onun köklərini analiz etsin və həmçinin, uyğun strategiyaları hazırlasın,test  
etsin v
ə həyata keçirib qiymətləndirsin. 
4.5.4. 
Maarif
ləndirmə 
A
ydındır ki, korrupsiyanın nə olduğu və onun necə zərərli ola biləcəyi haqda məlu-
mat
lılıq çox sayda ölkələrdə əsaslı şəkildə qaldırılmalıdır.Məlumatlılığın ictimaiyyət da-
xilin
də  qaldırılmasının  əhəmiyyəti  təkcə  polis korrupsiyasının  pis  olması  haqqında 
deyil,bunun da
ha əhəmiyyətlisi, ictimaiyyətin bu haqda nə edə biləcəyi və nə etməlidir is-
tiqa
mətində olmalıdır. Əvvəllər qeyd edildiyi kimi, milli hökümətlərin, QHT-lər,BQHT-
l
ər,BT-lar və medianın hamısının oynamağa rolları vardır. 
Eyni zamanda,
bəzən qulaqardına vurulan məsələ haqqında,yəni korrupsiyanın törədə-
cəyi potensial zərəri xüsusi qeyd edərək,polis işçilərinin özləri arasında məlumatlılıq ya-
ratmaq la
zımdır.  Polis  işçilərinin özləri arasında buna münasibət  çox  zaman uyğun 
deyil,
yəni onlar öz xidmətləri arasında ən azı korrupsiyanın bir neçə formasına səbirlilik 
49 

---

gös
tərirlər-polis işçiləri arasında aparılan sorğular bu münasibəti göstərir.(“Əlavə resur-
slar”-da gös
tərilən sorğulara bax).  
4.5.5. 
Fəaliyyət planları 
Polis korrupsiya
sı haqqındakı narahatlıqları praktiki reaksiyalara çevirmək üçün,kor-
rupsi
ya ilə mübarizə aparmaqda məsul olan işçilər və idarələr fəaliyyət planları hazırlayıb 
həyata keçirməlidirlər. Bu planlar aşağıdakıları yerinə yetirməlidir: 

 
Korrupsiya
nın əsas mənbələrinin və nöqtələrinin nədən ibarət olduğunun 
mü
əyyən edilməsi  . 

 
Bu 
mənbələrlə məşğul olmaq üçün konkret tədbirlərin təklif edilməsi. 

 
Bu 
tədbirləri həyata keçirmək üçün məsul olan idarələrin müəyyənləşdi-
ril
məsi. 

 
Ida
rələr arası əmək bölgüsünün dəqiqləşdirilməsi. 

 
Konkret 
tədbirlər qəbul etmək və dəqiqləşdirilmiş məqsədlərə nail olmaq 
cədvəlinin təmin edilməsi. 

 
Monitorinq prosesi
ni  isə salmağı  hazırlamaq  və  fəaliyyət  planının  uğur 
dərəcəsini qiymətləndirmək üçün istifadə olunacaq kriteriyaların hazırlanması. 
 
Fəaliyyət  planlarının  və  onun  hər bir tərkib hissəsinin reallığa  uyğun  olması  vacib-
dir.
Məsələn,işi görmə vaxtının son müddəti qısa olmalıdır ki, fəaliyyət üçün motivasiya 
olsun, 
təbii çox da qısa olmasın, çünki işi vaxtında görməyəndə və son tarixi keçəndə pla-
nı həyata keçirənlər arasında çətin durum yaranar və mənfi münasibətlə nəticələnər.(8-ci 
Fəsilə bax). 
5-çi Böl
mə:  Səciyyəvi hallarda polis davranışının yaxşılaşdırılması  
Beynəlxalq birlik,çox vaxt “bir  ölçü hamıya yarayır”  yanaşmasını  əldə  əsas  götürə-
rək,müxtəlif ölkələrdə oxşar  görünən,reallıqda  isə  tamamilə  müxtəlif  şəraitdə  və  mədə-
niy
yətdə yaranan problemlərə,onları həll yolu kimi qəbul etdirməyə mənasız cəhdlər edir. 
Bu böl
mə,polis davranışı problemlərini nəzərə alaraq,dörd fərqli kontekstdə bu məsələlə-
rin 
necə həll edildiyi və daha çox nə edilə biləcəyi suallarına cavab vermək üçün bu mə-
sələyə münasibət bildirir. Aydın analizlər etmək naminə, bu kontekstlərin izolə edildiyini 
qeyd etm
ək əhəmiyyət  daşıyır;  reallıqda,fərqliliklər tez tez bir-birini örtür  –xüsusilə  də 
münaqi
şə sonrası,keçid dövrü yaşayan və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə. 
Ölkədə polis korrupsiyasının orta səviyyədən nəyə görə yuxarı və ya aşağı olduğunu 
gös
tərən əsas amil bu ölkədə mövcud olan ənənə ilə bağlı olur,lakin bu dəyişənin şişirdil-
məsi  də asandır. Korrupsiya səviyyəsinin ən yaxşı öncəgörəni iqtisadi inkişaf və siyasi 
azad
lıqla bağlıdır: kasıb və az demokratik ölkələr adətən yüksək səviyyəli korrupsiyaya 
malik olur. “Normal” konsepsiya
sı ilə ehtiyatlı olmaq mühümdür. Korrupsiyanın bir çox 
50 

---