Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

7-ci F
əsil: Təhqiqat  
 
1-ci Bölm
ə: 
7-ci F
əsilə Giriş  
7-ci 
Fəsil, polis korrupsiyasının təhqiqatını əhatə edir. O, işlək strukturlu təhqiqatın 
qeyri-etik davra
nışı təqib etməyə necə kömək etdiyini nəzərdən keçirir.O,daxili və kənar 
təhqiqat orqanlarının tələblərini müzakirə edir və polis işçiləri arasındakı qardaşlığın 
prob
lemlərini və həmçinin, təhqiqat strategiyalarının inkişaf etdirilməsinin əhəmiyyətini 
ay
dınlaşdırır.Bu fəsil həm nəzəri format ortaya qoyur,həm də real həyatda baş verən hadi-
sələrin nümunəsindən istifadə edərək  praktiki təlimat kimi istifadə olunur.   
Bu  f
əsil polis korrupsiyasının  müxtəlif formalarını  kateqoriyalaşdırmaq üçün əsas 
verir v
ə istifadə oluna bilən müxtəlif araşdırıcı strategiyaları izah edir və araşdırma üzrə 
əlavə informasiyalar,o cümlədən,yeddi qızıl sual daxil – araşdırmaları aparmaq üçün ria-
y
ət edilməli müəyyən prinsipləri də təmin edir. Uğurlu anti-korrupsiya təşkilatlarının nü-
mun
ələri nəzərdən keçirilmək üçün təqdim olunur.  
Korrupsiya c
əmiyyətin bütün səviyyələrində baş verə bilər,lakin hökümət,iş yerləri və 
mülki c
əmiyyət fərqli təsirə məruz qalacaqdır. Kontekst, polis korrupsiyasının təsirli araş-
dırılması üçün vacibdir. Bu fəsil praktiki modellər və tövsiyələr və onların səciyyəvi kon-
tekstl
ərdə tətbiqini irəli sürür.   
1.1.  T
əhqiqat nədir? 
T
əhqiqat polis işçilərinin törətdiyi cinayət əməlləri və digər pis davranışı ilə bağlı fak-
tla
rın yoxlanması prosesidir. Təhqiqata, polisin pis davranışı iddiaları ilə bağlı şikayət alı-
nandan sonra apa
rılan fəaliyyətlər daxildir və məqsəd şikayətin əsasının olub-olmadığını 
mü
əyyən etməkdir.Polis xidmətləri  və  ya (müstəqil)anti-korrupsiya orqanları tərəfindən 
aparılan təhqiqatlar dövlət və ya polis işçiləri tərəfindən verilən şikayətlər əsasında irəli 
sürül
ə bilər,onların hər ikisi korrupsiyanın iştirakçısı və ya müşahidəçisi ola bilər. Daxili 
n
əzarət mexanizmləri(5-ci Fəsilə bax) və proaktiv təhqiqat da bu cür təhqiqat prosesi tə-
şəbbüsündə ola bilər.  
7-ci  F
əsil təhqiqat strategiyasının  xarakteristikalarını  önə  çəkir.  Təhqiqat strategiya-
sı,iddiaları təsdiq etmək və ya onun əsassız olduğunu müəyyən etmək üçün dəlil toplamaq 
yoludur.Strategiyalar informasiya toplamaq yolla
rını müəyyən edə bilir. Strategiya müəy-
y
ən problemlə bağlı yaxşı hazırlanmış yanaşmadır və sorğu xətlərini müəyyən edir. O sa-
d
əcə  bir  təhqiqat metodunun tətbiqi  deyil: o imkanların  və  həmçinin məhdudiyyətlə-
rin,öhd
əliklərin  və  risklərin nəzərə  alınması  toplusudur; bu yanaşmaların  nəticəsi ola-
raq,h
ər hansı xüsusi halın həlli yolları müəyyən edilir
159
.Strategi
ya şəffaflığın,gedən pros-
esin v
ə səmimi yanaşmanın dəstəklənməsini təmin etməkdir.  
233 

---

Başqa fəsillərlə əlaqələr 
Bu f
əsildə müzakirə edilən müəyyən mövzular başqa fəsillərdə də daha ətraflı inkişaf 
etdiril
mişdir.  
1-ci F
əsil korrupsiyanın müxtəlif formaları haqqında əlavə informasiya verir;  
4-cü F
əsil korrupsiyaya bulaşmamış polis işçisinin davranışı ilə bağlı danışır,lakin o, 
etika qaydala
rını pozduğundan bu haqda danışılmalıdır; və 5-ci və 6-cı Fəsillərin mövzu-
la
rı olan daxili və kənar nəzarətlər indiki fəsillə bağlıdır,çünki nəzarət təhqiqat prosesini 
aparmaq üçün onu elementl
ərlə təmin edə bilir.  
Əlavə informasiya 3-cü Fəsildə əldə oluna bilər. 
Xüsisi linkl
ər mətndə göstəriləcək.  
2-ci Bölm
ə:  Nəyə görə korrupsiyaya qarşı mübarizədə təhqiqat vacibdir? 
Bu bölm
ə korrupsiyanın qarşısının alınması və azalması üçün polis xidmətləri tərəfin-
d
ən törədilən cinayət əməllərinin araşdırılmasının əhəmiyyətinin səbəblərini ortaya qoyur.  
 
2.1.  Polis
ə etibar edilməlidir  
Polisin s
əmərəli işi üçün ictimaiyyət polisə etibar etməlidir. Polis korrupsiyası bu eti-
ba
rı dağıdır. Polis işçiləri tərəfindən törədilən cinayət əməllərinin və pozuntuların araşdı-
rılması, polisə ictimai inamın qurulması üçün şərtdir. 
Polis korrupsiya
sını tədqiq etmək köklü məsələdər, çünki polisin fəaliyyəti korrupsiya 
üçün çox sayda imkan
lar açır. Polis işçiləri öz niyyətləri olan məqsədlərdən informasiyanı 
ya
yındıra bilər və insanlara qarşı şantajdan istifadə edə bilər. Cinayət əməlləri ilə bağlı in-
formasiyalar bu 
əməlləri törədənləri müdafiə etmək üçün “ört-basdır” edilə bilər. Şübhəli-
l
ərin fiziki nəzarəti pozuntu mənbəsi ola bilər. 
Daha 
geniş miqyasda,polis korrupsiyası qanunsuz “vergilərlə” kiçik müəsisələrə və ya 
n
əqliyyata qoyulan qanunsuz “vergilərlə” mafia təşkilatı etdiyi tərzdə birbaşa olaraq iqti-
sadi inki
şafa təsir edə bilər
160
 v
ə bu hal həm də xarici yatırımların qoyulmasına mənfi tə-
sir göst
ərər.  
2.2.  Cinay
ətgarlar polis işçilərinin korrupsiyaya uğramasında maraqlıdırlar  
T
ədqiqatlar göstərir ki, ciddi polis korrupsiyası daha geniş miqyaslı mütəşəkkil cina-
y
ətin inkişafı üçün şərtdir
161
. Cinay
ətgar təşkilatlar, polis işçilərinin tutduqları unikal və-
zif
əyə  ğörə onları korrupsiyaya cəlb etməkdə maraqlıdırlar:  onların gizli informasiyaya 
234 

---

çıxışları  və  onların  qanunsuz  işlər sayılan faişəlik,narkotik,pornoqrafiya  və  başqa  işləri 
qorumaq imkanla
rı bu qəbildəndir.  
Polis korrupsiya
sı və mütəşəkkil cinayət arasında dövr edən pulun məbləği cinayətgar-
lar üçün ciddi h
əcmdə olur,korrupsiyalı polis işçiləri isə çox vaxt verdikləri razılığa görə 
az miqdarda pul 
alırlar. Bu nisbətən az həcmli pula görə edilir,məsələn,polis işçiləri qapı 
bağlı olmalı halda qapını açırlar,faişəlik edilən evləri bağlamaq əvəzinə onu qoruyurlar və 
narkotik da
şıyanları müşaiyət edirlər. Bu cür hərəkətlər və ya hərəkətsizliklər cinayətgar 
şəbəkəni genişləndirir. Polis işçilərinin korrupsiyya qoşulmasında təkcə cinayətgarlar ma-
raq
lı  deyil:həmçinin,terrorçular,siyasətçilər,  səhra komandirləri  və  s.  hamısı  öz  xüsusi 
m
əqsədləri üçün poliis işçilərinin korrupsiyalaşmasında maraqlıdırlar. 
Nümu
nə1: Mafia “polisləri” 
2006-
cı ildə Nyu Yorkdakı iki əməkli olan polis müstəntiqi,Louis Eppolito və Steven 
Karacappa, 1979 cu ild
ən  2005-ci  ilədək törətdikləri cinayət  əməllərinə  görə  məhkum 
olundular. Onlar x
əbər daşıyanlar kimi və müzdlu qatillər kimi Luchese mafia ailəsi və 
cinay
ətgar qrup rəhbəri Antony ‘Gaspipe’ Casso üçün ikili həyat sürürdülər. Bu iki müs-
t
əntiq səkkiz ölümə görə məhkum edildilər.Bu iki nəfər informasiyalara görə ayda $4,000 
v
ə hər bir qətl üçün isə $75,000 alırdılar. Digər ittihamlara çirkli pulların yuyulması,əda-
l
ətin qarşısının alınması daxil idi. Digər halda isə,onların hədəflə bağlı yanlış informasi-
ya
sı nəticəsində günahsız insan da öldürülmüşdür. Onlar mafiyanın yerini polis xəbərçilə-
rin
ə bildirmiş və bir dəfə mafiyanın bir üzvünü həbs etmiş və kütlənin ixtiyarına vermiş 
v
ə o işgəncə ilə öldürülmüşdür. Bu iki şəxs, həmçinin Nevadada əməkli olduqları zaman 
stimul
laşdırıcı  metamfetamin ticarəti ilə məşğul olduqlarına görə də iş almışdılar. 
 
2.3.
 
Polis xidm
ərlərinin özünü müdafiə təbiəti 
Polis xidm
ətləri kimi qapalı təşkilatlar,özünü müdafiə təbiətli mədəniyyət inkişaf 
etdirirl
ər. Bu mədəniyyət mavi kodeks və ya mavi divar sükutu kimi adlandırılan tər-
zd
ə təsvir edilə bilər və o polis işçiləri arasında yazılmamaış qayda sayılır və iş yolda-
şının səhvləri,pis davranışı və cinayətləri barədə xəbər verməməyi nəzərdə tutur. Baş-
qa polisin  c
əlb  olunduğu  pis  davranışla  bağlı  hadisə  haqqında soruşulanda,istifadə 
edil
ən standard prosedur,  bilməmək iddiasıdır.  Bu  mexanizm korrupsiyanı  inkişaf 
etdirir v
ə onun araşdırılması üçün maneə yaradır. Polis işçiləri özlərinin təhlükəsizliyi 
v
ə firavanlığı üçün bir-birindən asılıdır və və onlar zorakılıq,yoxsulluq və cəmiyyətin 
“qaran
lıq tərəfi” ilə üz-üzə gələrək tez-tez çətin şəraitlərdə işləyirlər. Bu onlara çox 
t
əzyiq edir və onların dostluğunu artırır.Polis işçilərinin gizliliyini bu cür qardaşlıq ar-
tırır və onlar digər polis işçilərini qorumaq üçün yalan danışır və ya özünü elə aparır 
ki,baş verən hadisənin onunla əlaqəsi yoxdur. 
235 

---