Print indd
Yüklə 2,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
24 Amerika prezidentləri göndərilən malların dəyərini və yol xərclərini ödəyə bilmir- di. Buradan əmələ gələn borc isə yüksək faizlərlə növbəti mövsümə saxlanılırdı. Hər bir plantator kimi Vaşinqton da bu problemlərlə üzləşirdi. Vəziyyətdən çıxış yolunu öz plantasiyalarında aqrar islahatlar aparmaqda görən Vaşinqton 1763-cü ildən etibarən taxıl yetişdirməyə başlayır. Beş il müddətində taxıl plantasiyalarda becərilən əsas məhsul olur. Böyük dəyirman tikdirməklə 60-cı illərin sonuna yaxın Vest-Hində un ixra- cında uğurlar qazanır. Beləliklə o, plantasiyalarında nisbi iqtisadi sərbəstlik əldə edir. Bu Vaşinqtonun müstəqillik uğ- runda apardığı mübarizənin Maunt Vernon çərçivəsində ilk qələbəsi idi. 1763-cü ildə İngiltərə və Fransa arasında yeddi il- lik müharibə sonuncunun Şimali Amerikadakı əsas tor- paq sahələrini itirməsi ilə başa çatır. Tezliklə müharibə nəticəsində İngiltərənin çoxlu borclarının yığıldığı aşkar olur. Bu borcların ödənilməsi üçün C.Qrenvill kabinetinin təklifi ilə müstəmləkələrə qoyulan vergilər artırılır. Kral xəzinəsinin doldurulması üçün yeni-yeni vergi növləri («Mö- hür qanunu», «Mənzil təminatı qanunu») tətbiq edilir. 1763- cü ildə verilmiş fərmana görə müstəmləkəçilərə Qərbə tərəf köçmək, yeni torpaq sahələri əldə etmək qadağan edilir. Bütün bunlar getdikcə müstəmləkələrlə metropoliya arasındakı münasibətləri daha da kəskinləşdirirdi. Nyu- York və digər iri şəhərlərdə mitinqlər keçirilir, vergi veril- mə sindən boyun qaçırılır, kral hakimiyyətinə itaətsizlik gös tərməyə çağırışlar səslənirdi. Digər tərəfdən ingilis mal- larına boykot elan edilirdi. 1773-cü ildə çay yüklənmiş bir neçə gəminin Boston limanında batırılması etirazların kul- minasiyası oldu. Tarixə «Boston çay qonaqlığı» adı ilə da- xil olmuş bu aksiya bir daha göstərdi ki, müstəmləkələrdə ingilis ağalığını əvvəlki qaydada davam etdirmək mümkün deyildir. 25 Amerika prezidentləri 1774-cü ildə on üç ştatın iştirakı ilə Birinci Kontinen- tal Konqres çağırılır. Konqres iştirakçıları kral III Georqa müraciət edərək, onları qəddar nazirlərdən qorumağı xahiş edirlər. Lakin Kral nəinki bu xahişləri qəbul etmir, əksinə on- ları qiyamçı elan edərək cəza dəstələrinə müstəmləkələrdə qayda-qanun yaratmaq əmri verir. Beləliklə Amerika müstəmləkələrinin İngiltərə ilə aparacağı səkkiz illik İstiq- laliyyət müharibəsi başlayır. 10 may 1775-ci ildə Filadelfi yada İkinci Kontinental Konqresin açılışı olur. Bu konqresdə Corc Vaşinqton Şima- li Amerika Hərbi qüvvələrinin Ali Baş Komandanı seçilir. İlk döyüşlərdən uğur qazanan Vaşinqton ordusu 1776-cı ildə Bostonu azad edir. Müstəmləkələr bir-birinin ardınca öz müstəqilliklərini elan edirlər. Bu hadisələrin məntiqi yekunu olaraq 1776-cı il iyulun 4-də Filadelfi yada Konq- res «İstiqlaliyyət bəyannaməsi» qəbul edir. T.Cefferson tərəfi ndən yazılmış bu sənəd, yeni bir dövlət yarandığını elan etməklə yanaşı dünyada ilk dəfə insan azadlıqlarının şərhini verir. Müharibə ərzində Vaşinqtonun ən böyük problemi ordu- nun silah və digər hərbi ləvazimatla təmin edilməsi olmuş- dur. Bəzən o özünü Konfederasiya Konqresi tərəfi ndən unu- dulmuş hiss etsə də qətiyyən ruhdan düşməmişdir. Eyni za- manda o heç vaxt mülki rəhbərliklə qarşıdurmaya getməmiş, vacib hərbi qərarları da ətrafl ı müzakirələrdən sonra qəbul etmişdir. Onun daim məsləhətləşdiyi şəxslər arasında Alek- sander Hamilton və Markiz de Lafayet xüsusi yer tuturdu- lar. Vaşinqton bir çoxlarının təklif etdiyi partizan müharibəsi ideyasını rədd edərək yalnız açıq döyüşlər aparılmasına üs- tünlük verirdi. Onun fi krincə yalnız belə döyüşlərdə qazanı- lan qələbələrlə düşməni danışıqlara getməyə məcbur etmək olar. Bu strategiya özünü Virciniya ştatının Yorktaun şəhəri ətrafında gedən döyüşlərdə təsdiq etdi. 1781-ci il 19 oktyabr- da General Kornuollisin 7.000 əsgərlə təslim olması danı- 26 Amerika prezidentləri şıqlar üçün stimul yaratdı və iki il sonra rəsmi olaraq sülh müqaviləsinin imzalanması ilə nəticələndi. Müharibə başa çatdıqdan sonra ordu komandanların- da öz gələcək taleləri üçün bir inamsızlıq var idi. Zabitlər müharibədən sonra Konqresin onlara hansı münasibəti göstərəcəyindən narahat idilər. Bu baxımdan Vaşinqton- dan mülki rəhbərliyi öz əlinə almağı tələb edirdilər. La- kin 1783-cü il mart ayında Vaşinqton zabit heyətinə şəxsi müraciətində ordunun siyasi rəhbərliyə tabe olmasının zəruriliyini bildirirdi. 1783-cü il dekabr ayının 23-də Vaşinqton Ali Baş Ko- mandanlığı təntənəli surətdə Konqresə qaytarır. Bununla yanaşı güclü, mərkəzləşmiş hakimiyyətin yaradılmasının zəruriliyi haqqında hər bir ştat rəhbərliyinə məktub imza- layır. Lakin ayrı-ayrı ştatların rəhbərliyi bu təklifə soyuq münasibət göstərir. Onlar ştatlara daha geniş sərbəstlik verən Konfederasiya tərəfdarı olduqlarını bildirirlər. İstefaya çıxdıqdan sonra C.Vaşinqton yenidən Maunt Vernona qayıdır. Burada o, rahat və qayğısız həyat sürsə də, ölkə daxilində gedən prosesləri diqqətlə izləyirdi. Ştat- lar arasında əlaqələrin düzgün qurulmaması, bir çox iqti- sadi problemlərin öz həllini tapmaması ittifaqın gələcəyini şübhə altına salırdı. 1786-cı ilin payızında istefada olan ka- pitan Şeysin başçılığı ilə yoxsul fermerlərin üsyanı isə təcili tədbirlər görülməsini vacib etdi. Bu səbəbdən 1787-ci ilin mayında yeni Konstitusiya hazırlanması üçün Konstitusiya Konventi yaradılır. Xüsusən A.Hamilton və C.Medisonun təkidi ilə Vaşinqton Konventə sədr seçilir. Yeni hazırlanmış Konstitusiya özündə federal dövlət quruluşunu əks etdirir- di. Uzun müzakirələrdən sonra Konstitusiya qəbul edilir. Artıq C.Vaşinqtonun prezident olacağı heç kimdə şübhə doğurmurdu. Hətta 1788-ci il 4 iyul Konstitusiya bayramı şənliklərində «Vaşinqton-Prezident» kimi şüarlar səsləndirilirdi. Yüklə 2,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|