Print indd
Yüklə 2,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II MADDƏ (icra hakimiyyəti) 1-ci bölmə.
14 Amerika prezidentləri nümayəndə Edmond Rendolf bu təklifə inamsız yanaşa- raq onda «Monarxiya rüşeymlərinin» olduğunu bildirsə də, müzakirələrdən sonra Uilsonun təklifi qəbul edilir. La- kin məsələ bununla bitmir: bu qərar kim və hansı müddətə prezident seçiləcək, Konstitusiya ona hansı səlahiyyətləri verməlidir kimi sualları cavablandırmırdı. Bu sualların müzakirəsi həftələr, aylar boyu davam etmişdir. Xüsusilə pre- zidentlik müddəti ətrafında aparılan müzakirələr gərgin keçir. Burada əsas iki təklif gündəlikdə olub: bir dəfə seçilməklə yeddi illik və yenidən namizədliyi irəli sürmək hüququna malik olmaqla dörd illik müddətə seçilmək. İkinci variantın seçilməsinə əsas səbəb yeddi illik müddətdə vəzifə sahibinin sui-istifadə ehtimalının daha böyük olması idi. ABŞ-da prezident və vitse-prezident seçkiləri, onların səlahiyyətləri və s. Konstitusiyanın II maddəsində əksini ta- pıb. Konstitusiyanın II maddəsi və məhz onunla bağlı edil- miş dəyişiklikləri aşağıda oxuya bilərsiniz. II MADDƏ (icra hakimiyyəti) 1-ci bölmə. İcra hakimiyyətini Amerika Birləşmiş Ştat- larının Prezidenti həyata keçirir. O öz vəzifəsində dörd illik müddətdə qalır və onun, eləcə də eyni müddətə seçilən Vit- se-prezidentin seçkiləri bu cür keçirilir: Hər ştat özünün Qanunverici yığıncağının müəyyənləş- dirdiyi qaydada, ştatın Konqresə göndərmək hüququ olan Senatorların və Nümayəndələrin sayı qədər seçimçilər təyin edir, ancaq Senatorlar, Nümayəndələr və Birləşmiş Ştatla- rın xidmətindəki fəxri, yaxud maaşlı vəzifələri tutan şəxslər seçimçi təyin edilə bilməzlər. Seçimçilər öz ştatlarında toplaşır və gizli səsvermə ilə heç olmasa biri bu ştatın sakini olmayan iki şəxsi seçirlər. Sonra onlar səs yığmış bütün şəxslərin siyahısını tərtib edir, 15 Amerika prezidentləri burada onların hər birinə verilmiş səslərin sayını göstərirlər. Seçimçilər siyahini imzalayır və təsdiqləyir, sonra o, möhür- lənmiş halda Birləşmiş Ştatlar Hökumətinin olduğu yerə, Senatın Sədrinin adına göndərilir. Senatın Sədri Senatın və Nümayəndələr Palatasının iştirakı ilə bütün təsdiqlənmiş si- yahıları açıb götürür, bundan sonra səslərin hesabı aparılır. Ən çox sayda (bu say bütün seçimçilərin yarısından çoxu- nu təşkil edirsə) səs toplamış şəxs Prezident olur. Səslərin əksəriyyətini bir neçə adam topladıqda və onlara eyni sayda səs verildikdə Nümayəndələr palatası birbaşa gizli səsvermə ilə onlardan birini Prezident seçir; əgər heç bir şəxs səslərin əksəriyyətini toplamazsa, Nümayəndələr pala- tası daha çox səs yığmış beş şəxsin içərisindən yenə həmin qayda ilə prezident seçir. Bu halda prezident seçilərkən səslər ştatlar üzrə verilir və hər ştatın nümayəndəliyinin bir səsi olur; bu məqsədlər üçün seçilmənin yetərsayı ştatla- rın üçdə ikisinə bərabərdir, seçilmək üçünsə bütün ştatların əksəriyyəti zəruridir. Prezidentin seçilməsindən sonra ən çox səs toplamış şəxs bütün hallarda Vitse-prezident sayılır. Bir neçə şəxs bərabər sayda səs topladıqda Senat onlardan birini gizli səsvermə yolu ilə Vitse-prezident seçir. Konqres seçimçilərin seçilmə vaxtını və onların öz səslərini verdikləri günü təyin edə bilər; həmin gün Birləş- miş Ştatların bütün ərazisində eyni olmalıdır. Doğulduğu zaman Birləşmiş Ştatların vətəndaşı olma- yan, yaxud bu Konstitusiyanın təsdiq edildiyi vaxt Birləşmiş Ştatların vətəndaşı olmayan şəxs Prezident vəzifəsinə seçilə bilməz; bu vəzifəyə eləcə də otuz beş yaşına çatmamış və birləşmiş Ştatlarda on dörd il daimi sakin olmamış şəxs seçilə bilməz. Prezident vəzifəsindən kənarlaşdırıldıqda, yaxud öldükdə, istefa verdikdə, ya da vəzifəsi ilə bağlı hüquq və borclarını yerinə yetirməyə qabil olmadıqda həmin hüquq və borclar Vitse-prezidentə keçir; prezident və vitse-prezi- 16 Amerika prezidentləri dent kənarlaşdırıldıqları, öldükləri, istefa verdikləri, yaxud qabiliyyəti itirdikləri təqdirdə Konqres hansı vəzifəli şəxsin Prezident kimi fəaliyyət göstərməli olduğunu qanunla müəyyənləşdirə bilər və o, prezidentə öz borclarını həyata keçirməyə mane olan səbəblər aradan götürülənədək, ya- xud yeni Prezident seçilənədək onu əvəz edəcək. Prezident öz xidmətinə görə, müəyyən edilmiş vaxtlar- da haqq alır və bu haqq onun seçildiyi müddətdə artırıla, yaxud azaldıla bilməz; bu müddətdə o, Birləşmiş Ştatlar- dan, yaxud hər hansı ştatdan pul şəklində heç bir haqq ala bilməz. Vəzifəsinə başlamazdan öncə Prezident bu cür and içir, yaxud təntənəli vəd verir: «Mən təntənəli şəkildə and içirəm (söz verirəm) ki, Birləşmiş Ştatların Prezidenti vəzifəsini şərəfl ə yerinə yetirəcək, Birləşmiş Ştatlar Kons- titusiyasını var gücümlə qoruyacaq, müdafi ə edəcək və dəstəkləyəcəyəm». 2-ci bölmə. Prezident Birləşmiş Ştatlar ordusu və do- nan masının, ayrı-ayrı ştatların Birləşmiş Ştatların həqiqi xidmətinə çağırılmış xalq qoşunlarının ali baş koman- da nıdır; o, hər bir icra departamentinin başçısından onun səlahiyyətinə aid istənilən məsələ haqqında yazılı fi kir bildirməyi tələb edə bilər; onun hökmlərin yerinə yetiril- məsini təxirə salmaq, impiçment qaydasında ittiham hal- ları istisna olunmaqla, Birləşmiş Ştatlara qarşı törədilmiş cinayətləri bağışlamaq hüququ var. Onun Senatın məsləhəti və razılığı ilə beynəlxalq müqavilələr bağlamaq (onları iştirak edən Senatorların üçdə ikisi bəyənməlidir), Senatın məsləhəti və razılığı ilə səfi rləri, başqa səlahiyyətli Nümayəndələri və konsulları, ali Məhkəmənin hakimlərini, eləcə də Birləşmiş Ştatla- rın, təyinatları haqqında bu Konstitusiyada başqa göstəriş olmayan və vəzifələri qanunla müəyyənləşdirilən, bütün vəzifəli şəxslərini təyin etmək hüququ vardır, ancaq Konq- Yüklə 2,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|