Prognoza oddziaływania na środowisko planu urządzenia lasu

1.12.Walory przyrodniczo-leśne nadleśnictwa

4. Geomorfologia i gleby

Nadleśnictwo Waliły położone jest w mezoregionie Wysoczyzny Białostockiej. Obszar ten został ukształtowany w wyniku deglacjacji lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenia Warty). Maksymalny zasięg lądolodu przebiegał na północ od doliny Narwi, a miejscami ją przekraczał.

Rzeźbę Wysoczyzny Białostockiej charakteryzuje występowanie wzniesień, pagórków i rozległych obniżeń. Wyniesienia przekraczające 200 m n.p.m. zajmują niewielkie powierzchnie i występują punktowo w dużych oddaleniach: okolice miejscowości Romejki (209,7 m n.p.m.), Królowego Mostu (210 m n.p.m.), Krynice (203,6 m n.p.m.). W krajobrazie wyróżniają się rozległe obniżenia: na wschód od Czarnej Wsi oraz Gródka i Michałowa.

W rzeźbie północnego Podlasia wyróżnia się Wał Krynicko-Świętojański. W jego obrębie zaznacza się kilka kulminacji: Kopna Góra (214 m n.p.m.) i Góra Świętej Anny
(208 m n.p.m.) (Nos 1974). Pomiędzy Supraślą, Nietupą, Słoją i Starynką rozciągają się rozległe wzniesienia o płaskich wierzchołkach, porośnięte w całości lasem. Otaczają one od wschodu, północy i zachodu bagniste obniżenie wytopiskowe uroczyska Chomontowszczyzna. Stoki opisywanych form mają tu największe nachylenia w związku z występowaniem strefy kontaktu lodowego. Wysokości bezwzględne dochodzą na omawianym obszarze do 197 m n.p.m.

Obszar położony w granicach Nadleśnictwa Waliły odznacza się dużą różnorodnością stosunkowo dobrze zachowanych form rzeźby. Są to zarówno wzniesienia o różnych kształtach i wysokości, jak i rozległe obniżenia, z których największym jest tzw. niecka gródecko-michałowska. Wśród wzniesień dominują formy pochodzenia wodnolodowcowego – kemy

i formy akumulacji szczelinowej. Rzadziej występują pagórki moren czołowych akumulacyjnych i wzniesienia moren martwego lodu.

Najbardziej okazałe wzniesienia akumulacji szczelinowej występują w zachodniej części obszaru. Wyróżnia się tutaj południowo-wschodnie zakończenie Wału Królowego Mostu, rozciągającego się na długości ponad 10 km. Na omawianym obszarze wzniesienie to,

o długości 3,5 km i szerokości 600-800 m, ma kierunek NW-SE, a na końcowym odcinku przyjmuje kierunek południkowy. Opisywany wał osiąga długość 23 km i rozciąga się pomiędzy miejscowościami Kołodno i Waliły. Wysokości względne dochodzą tu do 70 m, stoki są strome i w wielu miejscach przekraczają nachylenie 20^o. Na wschód od wału rozciąga się wzniesienie o długości 3,8 km i szerokości 600-800 m przebiegające prawie równoleżnikowo. Dalej na wschód i południe w rzeźbie obszaru wyróżniają się wzniesienia o nieco mniejszych wysokościach względnych, wynoszących 10-25 m. Następną wyróżniającą się w rzeźbie omawianego obszaru dużą formą pochodzenia wodnolodowcowego jest płaskowyż kemowy we wschodniej jego części, w okolicy wsi Mieleszki. W północno-wschodniej części obszaru nadleśnictwa w rzeźbie terenu wyróżnia się rozległe wzniesienie moreny czołowej o powierzchni około 5 km². Na całym obszarze Nadleśnictwa Waliły występuje również duża ilość pagórków kemowych zróżnicowanej wielkości i wysokości.

Wzniesieniom na obszarze nadleśnictwa towarzyszą zagłębienia (niecki) wytopiskowe. Są one zróżnicowane zarówno co do wielkości, jak i kształtów. Największe zagłębienie wytopiskowe, nazywane niecką gródecko-michałowską, ma powierzchnię około 50 km²

i nieregularny kształt, z licznymi, wydłużonymi zatokami. Pozostałe zagłębienia, występujące
w sposób nierównomierny na całym omawianym obszarze, zajmują powierzchnie od 1 do 6 km². Ich kształty są również zróżnicowane, nieregularne, co często bywa efektem połączenia kilku mniejszych niecek. Głębokości tych obniżeń nie przekraczają 10 m. W większości z nich rozwinęły się torfy o miąższościach przekraczających niekiedy 5 m.

W pobliżu dolin rzecznych, w zagłębieniach wytopiskowych i na obszarach akumulacji piasków i żwirów wodnolodowcowych, utworzyły się formy pochodzenia eolicznego. Są to wydłużone lub nieregularne pola piasków przewianych, na których niekiedy tworzyły się niewielkich rozmiarów i wysokości wydmy.

W trakcie prac glebowo-siedliskowych w nadleśnictwie wydzielono 15 typów gleb. Dominującymi typami gleb na omawianym obszarze są: gleby rdzawe (79,02% powierzchni nadleśnictwa), gleby torfowe (7,40% powierzchni), gleby bielicowe (5,39% powierzchni) i gleby murszowe (4,30% powierzchni). Szczegółowe informacje dotyczące gleb nadleśnictwa znajdują się w opracowaniu „Charakterystyka siedlisk Nadleśnictwa Waliły, Tom I – „Opis ogólny”.

5. Wody

Obszar nadleśnictwa zajmuje swoim zasięgiem głównie dorzecze III rzędu - rzeki Supraśl. Jedynie najdalej wysunięta na zachód część należy do bezpośredniej zlewni Narwi. Na południe od strefy puszczańskiej znajdują się zlewnie należące do zlewni górnej Narwi. Od północy znajdują się zlewnie Brzozówki i Sidry - dopływów Biebrzy. Szczegółowy podział hydrograficzny wyróżnia pięć głównych regionów - górnej Supraśli, Płoski, Słoi, Sokołdy i Czarnej. Rzeka Supraśl jest elementem łączącym poszczególne regiony, a zjawiska hydrograficzne jej towarzyszące są pochodną procesów zachodzących w zlewniach cząstkowych. Wschodnia część Nadleśnictwa Waliły należy do zlewni Niemna.

W obrębie obniżeń wytopiskowych występują zbiorniki wodne naturalne i sztuczne.

W południowej części obszaru, już poza zasięgiem administracyjnym nadleśnictwa, znajduje się naturalne jezioro Gorbacz, od 1966 r. uznane za rezerwat przyrody.

W zachodniej części nadleśnictwa znajdują się rzeczki: Słoja, Radulinka, Średnia, Sianożatka, Dzierniakówka, Gleniówka – wpadające do rzeki Supraśl położonej w dorzeczu rzeki Narwi. Wschodni kraniec nadleśnictwa: część leżąca w zasięgu Puszczy Knyszyńskiej, uroczysko Skroblaki oraz Wiejki leżą na wododziale, a wypływające tam rzeczki: Nietupa, Werebla i Kołodzieżanka wpadają do rzeki Świsłocz będącej dopływem Niemna. W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Waliły znajduje się sztuczny zbiornik wodny Wyżary powstały ze spiętrzenia rzeki Radulinki.

Wszystkie rzeki w części puszczańskiej nadleśnictwa w znacznej mierze zachowały swój naturalny charakter.

Kanały i rowy melioracyjne a także stawy i zbiorniki zaporowe stanowią uzupełnienie pierwotnej sieci wód powierzchniowych. Występują powszechnie w strefie torfowisk

i spełniają rolę czynnika drenującego pierwszy poziom wodonośny. Rzece Supraśl, na odcinku przebiegającym przez torfiaste zagłębienie wytopiskowe niecki gródecko-michałowskiej, towarzyszy sieć rowów melioracyjnych, z których najdłuższy jest Rów Tartaczny.

Wspólną cechą wód podziemnych regionu jest ich porowy charakter, czyli wody występują w przestrzeniach między ziarnami budującymi skały. Ich poziom utrzymuje się dzięki infiltracji wód opadowych. Generalnie pierwszy ciągły poziom wodonośny na obszarze puszczańskim występuje na głębokości od blisko 0 do ponad 20 m i jest zazwyczaj współkształtny z powierzchnią terenu. W północnej części strefy puszczańskiej i regionie Wzgórz Sokólskich występują najmniej zasobne, odizolowane zbiorniki wód podziemnych w niewielkich soczewkach żwirowo-piaszczystych pośród trudno przepuszczalnych glin. W strefach obniżeń wytopiskowych, tworzących główne ciągi dolinne regionu, istnieją najzasobniejsze zbiorniki wód podziemnych, szczególnie w dolinie Supraśli. Głęboko wcięte dna dolin rzecznych, wypełnione utworami piaszczysto-żwirowymi stają się „kolektorem” zbierającym wody z kilku poziomów wodonośnych zalegających piętrowo w strefie wysoczyznowej. Zasobność wód podziemnych strefy przepuszczalnej jest duża. Uwidacznia się to w występowaniu luźnych naturalnych wypływów tych wód, tj. wycieków, występów, młak oraz źródeł (Górniak 1999).

6. Klimat

Według podziału Polski na regiony klimatyczne na podstawie średniej rocznej frekwencji dni z różnymi typami pogody A. Wosia, obszar ten leży w całości w regionie XII - Mazursko-Podlaskim. W podziale klimatycznym województwa podlaskiego A. Górniak umieścił opisywany teren w Podlaskim Regionie Klimatycznym i subregionie Białostockim (w którym wyróżniono w randze części subregionu obszar Supraski).

Klimat regionu cechuje krótki okres wegetacji, długi okres zalegania pokrywy śnieżnej, późne wiosenne i wczesne jesienne przymrozki, maksimum opadów przypadające na okres letni oraz dominacja wiatrów z sektora zachodniego.

Temperatura powietrza jest głównym elementem klimatu. Średnia roczna temperatura tego terenu wynosi 6,8^oC. Skrajne wartości temperatury w latach 1961-1995 osiągnęły
w Białymstoku minimum –35,4^oC oraz maksimum 35,5^oC. Amplituda średnich miesięcznych temperatur wynosi 21,6^oC. Na omawianym terenie występuje dość ciepłe lato o temperaturze lipca około 17,3^oC oraz ostra zima, o średniej temperaturze stycznia –4,3^oC.

Okres wegetacyjny według kryterium termicznego (średnia dobowa temperatura powietrza wyższa od 5^oC) zaczyna się na omawianym terenie pod koniec pierwszej dekady kwietnia i kończy około trzeciej dekady października i z reguły nie przekracza 190 dni

w roku.

Średnia wielkość opadów atmosferycznych w latach 1961-1995 w województwie podlaskim wyniosła 593 mm (598 mm na Obszarze Wysoczyzny Białostockiej). Średnie sumy roczne opadów w województwie w tym okresie oscylowały w granicach od 459 mm

do 805 mm rocznie. Opady przeważają w półroczu ciepłym (kwiecień - wrzesień), stanowiąc wtedy 64% sumy rocznej. Maksimum, podobnie jak w większości dzielnic Polski, przypada na miesiące letnie (czerwiec-sierpień), minimum na luty. Opady śniegu stanowią średnio 21-22% sumy rocznej opadów. Pokrywa śnieżna w północno-wschodniej Polsce występuje od początku listopada do końca kwietnia i ma charakter nietrwały, wywołany śródzimowymi odwilżami. W rejonie Białegostoku pokrywa śnieżna zalega średnio 81 dni (minimalnie 36, maksymalnie 132). Maksymalna grubość pokrywy śnieżnej dla sezonu zimowego wynosiła w Białymstoku od 8 do 80 cm. Średnia prędkość wiatru w Białymstoku to 2,8 m/s i jest najniższa w województwie podlaskim. Maksymalna, rzeczywista prędkość wiatru w porywach odnotowana na stacji synoptycznej w Białymstoku wynosiła 30 m/s. Minimum średniej miesięcznej prędkości wiatru przypada na sierpień, a maksimum na styczeń. Od października do marca w województwie podlaskim dominują wiatry południowo-zachodnie, a od kwietnia do września, północno-zachodnie i zachodnie.

7. Typy siedliskowe lasu

Prace glebowo-siedliskowe w nadleśnictwie zostały wykonane w latach 2004-2006 przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku. W trakcie prac taksacyjnych IV rewizji urządzania lasu siedliskowe typy lasu przyjmowano na podstawie powyższych prac, kierując się zasadą, żew wyłączeniu drzewostanowym przyjmowano typ o największym udziale powierzchniowym. Powierzchnię typów siedliskowych lasu
w nadleśnictwie według stanu na 1.01.2010 r. przedstawia tabela 5.
Tabela 4. Powierzchniowy udział typów siedliskowych lasu w powierzchni leśnej

Typ siedliskowy lasu	ha	%
Bśw	2082,43	14,17
Bw	4,85	0,03
Bb	10,78	0,07
BMśw	9427,47	64,17
BMw	87,88	0,60
BMb	13,91	0,10
LMśw	1388,14	9,45
LMw	219,20	1,49
LMb	928,22	6,32
Lśw	138,62	0,94
Lw	111,81	0,76
Ol	228,98	1,56
OlJ	50,16	0,34
Ogółem	14656,92	100,00

Ryc. 2. Udział [%] typów siedliskowych lasu w powierzchni leśnej nadleśnictwa

Dominującymi typami siedliskowymi w Nadleśnictwie Waliły są świeże siedliska oligotroficzne: bór mieszany swieży i bór świeży zajmujące odpowiednio 64,17% i 14,17% powierzchni leśnej. Na trzecim miejscu jest mezotroficzny las mieszany świeży z udziałem 9,45% powierzchni leśnej. Ten układ przekłada się także na strukturę wilgotnościową siedlisk, w której zdecydowanie dominują siedliska świeże zajmując 88,73% powierzchni leśnej. Zwraca uwagę większy udział siedlisk bagiennych (8,39%), głównie za sprawą dużego areału zajmowanego przez las mieszany bagienny (6,32%), niż siedlisk wilgotnych (2,88%).

8. Drzewostany

Według stanu na 1.01.2010r. głównym gatunkiem panującym w drzewostanach
w Nadleśnictwie Waliły jest sosna (82,70% powierzchni leśnej). Dużo mniejszą powierzchnię zajmują brzoza (6,25%), świerk (5,32%) i olsza (4,49%). Drzewostany iglaste zajmują łącznie 12979,30 ha (88,34%), cenne liściaste (dąb, jesion, klon) 124,31 ha (0,84%) a pozostałe 1588,84 ha (10,82%). Zdecydowana dominacja gatunków iglastych, a zwłaszcza sosny jest pochodną lokalnych warunków siedliskowych w których przeważają bory mieszane i bory.
Tabela 5. Udział powierzchniowy gatunków panujących na powierzchni leśnej

Gatunek	Pow. (ha)	%
So	12149,64	82,70
Md	47,29	0,32
Św	782,37	5,32
Db	118,98	0,81
Kl	0,48	0,00
Js	4,85	0,03
Brz	918,28	6,25
Ol	659,07	4,49
Os	10,38	0,07
Lp	1,11	0,01
Razem	14692,45	100,00

Ryc. 3. Udział powierzchniowy gatunków panujących w lasach nadleśnictwa

Ryc. 4. Udział powierzchniowy gatunków panujących w typach siedliskowych lasu

Sosna jest gatunkiem przeważającym w drzewostanach na siedliskach od boru świeżego aż do lasu mieszanego świeżego. Głównym składnikiem lasów na siedlisku lasu mieszanego wilgotnego jest świerk, a na siedlisku lasu świeżego brzoza. Drzewostany na siedliskch od lasu wilgotnego do olsu jesionowego opanowane są przez olszę.

W nadleśnictwie przeważają drzewostany jednogatunkowe. Niewiele mniejszą powierzchnię zajmują drzewostany dwugatunkowe i trzygatunkowe. Drzewostany cztero- i więcej gatunkowe których jest najmniej, także zajmują prawie 20% powierzchni leśnej zalesionej.

Ryc. 5. Udział powierzchni drzewostanów wg bogactwa gatunkowego

Istotną cechą lasów nadleśnictwa jest ich zróżnicowanie wiekowe. W praktyce leśnej przyjęło się, aby określać je na podstawie wieku gatunku panującego pod względem udziału w drzewostanie, zestawiając powierzchnię takich drzewostanów wg tzw. „klas

i podklas wieku”. Jedna klasa to 20 letni przedział wiekowy, a podklasa – 10 letni. Powierzchnię poszczególnych podklas wieku i ich udział w powierzchni leśnej nadleśnictwa według stanu na 1.01.2010 r. przedstawia tabela 6 oraz rycina 6.
Tabela 6. Udział powierzchniowy poszczególnych podklas wieku w powierzchni leśnej

Podklasa wieku	Pow. (ha)	%
Grunty niezalesione	185,22	1,26
Ia	443,82	3,02
Ib	958,39	6,52
Ila	1061,37	7,22
IIb	1891,52	12,87
IIIa	2227,34	15,18
IIIb	1679,48	11,43
IVa	1371,38	9,33
IVb	1320,79	8,99
Va	1050,84	7,15
Vb	1220,02	8,30
VI	740,44	5,04
VII	91,60	0,62
VIII	33,37	0,23
KO	363,07	2,47
KDO	53,80	0,37
Razem	14692,45	100,00

Największy udział powierzchniowy w nadleśnictwie mają drzewostany III klasy wieku, czyli w wieku od 41 do 60 lat. Zajmują one łacznie ponad 26,6% powierzchni leśnej. Uprawy do 10 roku życia (Ia podklasa wieku) zajmują około 3% powierzchni leśnej. Znaczący jest udział drzewostanów najstarszych, ponad 100-letnich (VI-VIII klasa wieku), zajmujących prawie 5,9% powierzchni leśnej.

Ryc. 6. Powierzchnia [ha] drzewostanów w poszczególnych podklasach wieku


Cenne drzewostany na terenie nadleśnictwa to przede wszystkim:

• 
  Drzewostany starsze, zazwyczaj ponad 100 letnie.
  

Całkowita powierzchnia ponad 100 letnich drzewostanów na terenie nadleśnictwa wynosi, 865,41 ha, czyli 5,89% powierzchni leśnej. Dodatkowo, znajduje się tu również 416,87 ha (2,84% powierzchni leśnej) drzewostanów o strukturze KO i KDO, czyli drzewostanów także starszych klas wieku, w których rozpoczął się już proces przebudowy rębniami złożonymi. Pod względem bogactwa przyrodniczego niewiele ustępują one „zwykłym” starodrzewom.

Powierzchnię starodrzewi oraz drzewostanów o strukturze KO i KDO według stanu na 1.01.2010 r. przedstawia tabela 7.

Gatunkiem panującym w 86% drzewostanów ponad 100-letnich oraz w ponad 46,4% drzewostanów KO i KDO w Nadleśnictwie Waliły jest sosna zwyczajna,. Na terenie omawianego obiektu brakuje natomiast starodrzewi z panującymi cennymi gatunkami liściastymi: dębem, jesionem czy klonem Najwięcej drzewostanów starych, bo aż prawie 83,7%, zlokalizowanych jest w lasach gospodarczych. W rezerwatach brak jest natomiast drzewostanów o strukturze KO lub KDO.

Tabela 7. Powierzchnia drzewostanów ponad 100 letnich oraz KO i KDO według dominujących funkcji lasu


Gatunek panujący	Drzewostany ponad 100-letnie				KO, KDO				Łącznie	Udział
	Rezerwaty	Lasy ochronne	Lasy gospodarcze	Razem	Rezerwaty	Lasy ochronne	Lasy gospodarcze	Razem
	ha									%
So	0	39,06	705,20	744,26	0	17,31	176,19	193,50	937,76	73,13
Św	26,05	33,44	18,73	78,22	0	57,83	39,21	97,04	175,26	13,67
Brz	4,64	16,85	0	21,49	0	21,59	85,17	106,76	128,25	10,00
Ol	8,37	13,07	0	21,44	0	19,57	300,57	19,57	41,01	3,20
Razem	39,06	102,42	723,93	865,41	0	116,30	300,57	416,87	1282,28	100,00

• 
  Drzewostany nasienne
  

Drzewostany te zostały wyznaczone ze względu na wysoką wartość jakości cech wzrostowych a także naturalne lokalne pochodzenie. Służą one do uzyskiwania nasion do siewu, który jest wykorzystywany w procesie odnawiania lasu. Na terenie nadleśnictwa brak jest wyłączonych drzewostanów nasiennych (WDN).

Gospodarcze drzewostany nasienne (GDN) zajmują na omawianym obszarze powierzchnię 207,55 ha. Służą one jako źródło nasion do momentu uzyskania przez drzewostan dojrzałości rębnej. Są to w zdecydowanej większości drzewostany sosnowe, a także świerkowe, brzozowe i olszowe. Szczegółowe zestawienie tych drzewostanów zamieszczono w Planie.

9. Siedliska przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej

Siedliska przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej zostały na gruntach Nadleśnictwa Waliły zainwentaryzowane podczas wykonanej w Lasach Państwowych
w 2007 r. inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt w aspekcie sieci Natura 2000. Łączna powierzchnia siedlisk naturowych w nadleśnictwie wynosi 1100,29 ha, co stanowi 6,96% powierzchni ogólnej obiektu. W tej powierzchni zawiera się 5 typów siedlisk przyrodniczych nieleśnych na obszarze 51,34 ha oraz 5 typów siedlisk leśnych zajmujących 1048,95 ha. W ramach zbiorowisk leśnych występują cztery zbiorowiska priorytetowe o łącznym areale 956,75 ha, co stanowi 86,95% wszystkich siedlisk naturowych na gruntach omawianego obiektu.

Tabela 8. Siedliska przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej występujące na gruntach nadleśnictwa w rozbiciu na stan wykształcenia i zachowania siedliska

Lp.	Kod typu siedliska przyrodniczego	Typ siedlisk przyrodniczych	Powierzchnia ogółem [ha]	Stan zachowania
				A	B	C
Zbiorowiska nieleśne
1	3150	zbiorowiska roślinności wodnej i szuwarowej (Nupharo-Nymphaeetum)	0,05		0,05
2	3160	naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne	3,42		3,42
3	6510	niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)	42,00	18,00	10,00	14,00
4	7140	torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea)	3,37		3,07	0,30
5	7230	górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk	2,50		2,50
Razem			51,34	18,00	19,04	14,30
Zbiorowiska leśne
6	9170	grądy subkontynentalne (Tilio-Carpinetum)	92,20	4,69	76,04	11,47
7	91D0-2*	bór sosnowy bagienny (Vaccinio ulginosi-Pinetum sylvestris)	24,62	1,42	6,95	16,25
8	91D0-5*	borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum)	627,51	73,55	449,55	104,41
9	91D0-6*	sosnowo-brzozowy las bagienny (Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis)	282,99	0,89	166,57	115,53
10	91E0*	łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Fraxino-Alnetum, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)	21,63	1,77	10,46	9,40
Razem			1048,95	82,32	709,57	257,06
Łącznie			1100,29	100,32	728,61	271,36

Największy udział wśród siedlisk przyrodniczych (57,03%) ma priorytetowe siedlisko borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgensohnii-Piceetum).

Siedliska przyrodnicze o stanie zachowania A (w pełni naturalne) stanowią tylko 9,12% ogółu tych siedlisk w nadleśnictwie. Najwięcej jest siedlisk naturowych o stanie zachowania B, o zniekształconym jednym elemencie środowiska, które zajmują 66,22% areału zainwentaryzowanych zbiorowisk. Pozostałą część siedlisk przyrodniczych (24,66%) stanowią siedliska w stanie zachowania C, gdzie większa ilość elementów środowiska odbiega od naturalnego wzorca.

Najczęstszymi zniekształceniami siedlisk naturowych w nadleśnictwie są: niewłaściwy stan gatunkowy drzewostanu, jego juwenalizacja (wiek poniżej 40 lat), nadmierny udział gatunków obcych ekologicznie (powyżej 5% składu gatunkowego), bądź też przesuszenie lub nadmierne zawodnienie siedlisk.