Projekt „Wiedza, kompetencje I praktyka to pewna przyszłość zawodowa technika

- 27 - 

 

- ten gerber – ta gerbera, 

- ta cytata – ten cytat, 

- ta perfuma, ten perfum – te perfumy, 

- ten/ta kontrol – ta kontrola. 

Ćwiczenie 6.3 

Praca w parach (15 min.) 

Ułóżcie historyjkę zawierającą powyższe wyrazy użyte w poprawnej formie. 

Odczytajcie na głos swoje prace. 

Przykład 6.4 

 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW I PRZYSŁÓWKÓW 

Przymiotniki i przysłówki odprzymiotnikowe (tj. tworzone od przymiotnika) 

stopniujemy w języku polskim na trzy sposoby: 

1.  regularnie  –  formy  stopnia  wyższego  tworzymy,  dodając  do  tematu 

przymiotnika  w  stopniu  równym  przyrostek  -szy  lub  -ejszy  (szybszy, 

ładniejszy)  a  do  tematu  przysłówka  w  stopniu  równym  przyrostek  -ej 

(szybciej, ładniej); formy stopnia najwyższego tworzymy, dodając do stopnia 

wyższego  przymiotnika  a.  przysłówka  przedrostek  naj-  (najszybszy, 

najładniejszy, najszybciej, najładniej), 

2.  nieregularnie  –  formy  stopnia  wyższego  i  najwyższego  tworzymy  za 

pomocą  takich  samych  formantów  jak  w  stopniowaniu  regularnym,  ale  w 

przymiotnikach i przysłówkach tych zmieniamy zupełnie temat:  

zły, ale: gorszy, najgorszy;  

duży, ale: większy, największy;  

dobrze, ale: lepiej, najlepiej;  

mało, ale: mniej, najmniej, 

3.  opisowo  –  formy  stopnia  wyższego  tworzymy,  dodając  do  form  stopnia 

równego  przymiotników  i  przysłówków  przysłówek  bardziej  (bardziej 

znany,  bardziej  elegancko),  a  formy  stopnia  najwyższego,  dodając 

przysłówek najbardziej (najbardziej znany, najbardziej elegancko). 

 

 

SKĄD SIĘ BIORĄ BŁĘDY? 

1. Najchętniej, wbrew normom poprawności językowej, wybieramy opisowy 

sposób  stopniowania,  ponieważ  jest  najłatwiejszy.  Jeśli  zależy  nam  na 

poprawności  językowej,  musimy  pamiętać,  że  nie  wolno  nam  stopniować 

opisowo  tych  przymiotników  i  przysłówków,  które  podlegają  stopniowaniu 

nieregularnemu,  są  one  nieliczne,  za  to  najczęściej  używane:  gorzej/  nie: 

bardziej źle, lepszy/ nie: bardziej dobry.  

Nie  powinniśmy  też  opisowo  stopniować  tych  przymiotników 

i przysłówków,  które  podlegają  stopniowaniu  regularnemu:  cieńszy/  nie: 

bardziej cienki, cieniej/ nie: bardziej cienko.  

 

2.Stopniowanie opisowe uzasadnione jest w przypadku: 

• imiesłowów przymiotnikowych (interesujący, wykształcony, zakochany); 

---

- 28 - 

 

• przymiotników i przysłówków powstałych od rzeczowników 

(jedwabisty, jedwabiście; stalowy, stalowo; sentymentalny, sentymentalni); 

•  przymiotników  i  przysłówków  typu:  chory,  zdrowy,  łysy,  pusty,  rudy, 

pełny, samotny, których stopniowanie jest nieoczywiste. 

 

3.Nie  wolno  krzyżować  sposobów  stopniowania,  bo  powstają  w  ten  sposób 

rażące błędy fleksyjne: bardziej słodszy, bardziej kwaśniejszy. 

 

4.Spotykamy  też  przymiotniki  i  przysłówki  niepodlegające  stopniowaniu, 

gdyż  cecha,  którą  oznaczają,  nie  może  zmieniać  natężenia:  wieczny, 

ostatni. 

 

5.  W  sposób  opisowy  możemy  też  wyrażać  osłabienie  natężenia  cechy, 

niejako  stopniować  w  dół,  dodając  przysłówki  mniej,  najmniej:  Film  był 

mniej  zabawny  niż  powieść.  Najmniej  ciekawy  okazał  się  wykład  z  historii 

starożytnej. 

Ćwiczenie 6.4 

Praca indywidualna (10 min). 

Utwórz  stopień  wyższy  i  najwyższy(jeśli  można)  od  przymiotników 

i przysłówków: 

- dobry - .................................................. - ........................................................  

- kwaśny -................................................ - ........................................................  

- interesujący -......................................... - ........................................................  

- żelazny -................................................ - ........................................................  

- samotny - .............................................. - ........................................................  

- zdecydowany - ...................................... - ........................................................  

- ostatni - ................................................. - ........................................................  

- zarozumiały - ........................................ - ........................................................  

- zły - ....................................................... - ........................................................  

- zdominowany - ..................................... - ........................................................  

- smutny - ................................................ - ........................................................  

Podsumowanie 

Rozdział  II  poświęcony  był  zestawieniu  informacji  i  kształceniu 

umiejętności  w  zakresie  kompozycji  wypowiedzi,  stylu  i  poprawności  językowej. 

Przypomniano tu kryteria oceniania prac pisemnych oraz podano kilka praktycznych 

rad, jak napisać wypowiedź własną.  

Następnie  rozpatrywaliśmy  najczęściej  pojawiające  się  błędy  językowe: 

składniowe,  leksykalne,  frazeologiczne  i  fleksyjne.  Dobór  przykładów  i  ćwiczeń 

uwarunkowany  był  częstotliwością  występowania  błędów  wynikających 

z zaniedbań  na  wcześniejszych  etapach  edukacyjnych,  stąd  zróżnicowana  trudność, 

a momentami nawet powrót do wiedzy elementarnej z omawianych zagadnień. 

---