Projekt „Wiedza, kompetencje I praktyka to pewna przyszłość zawodowa technika

- 18 - 

 

2.Takie jego zachowanie może świadczyć także o jego nierozwadze. 

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………… 

 

 

3.Nawet  krytycy  filmowi,  którzy  zajmują  się  krytykowaniem  filmów, 

przyznają, że ten film zasługuje na nagrodę. 

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………… 

Przykład 3.7 

NIEWŁAŚCIWE WSKAŹNIKI ZESPOLENIA 

Błędna wypowiedź: 

Rozmawialiśmy o problemie, gdzie widać było różnicę zdań.  

(zaimek „gdzie” wprowadza tylko zdanie podrzędne okolicznikowe miejsca, 

a nie, na przykład, przydawkowe) 

Poprawna wypowiedź: 

Podczas rozmowy o problemie widać było różnicę zdań. 

Ćwiczenie 3.7 

Praca indywidualna.(3 min.) 

Popraw wypowiedzi: 

1.W romantyzmie, gdzie powstało wiele utworów o miłości, tworzył Johann 

Wolfgang Goethe. 

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………… 

2.Podobny problem ukazuje film Andrzeja Wajdy, gdzie bohater wraca do lat 

dzieciństwa. 

…………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….... 

Błędna wypowiedź: 

Jak Miłosz był mały, to chciał zostać pisarzem. 

(zaimek „jak” odnosi się do sposobu, a nie do czasu) 

Poprawna wypowiedź: 

Kiedy Miłosz był mały, to chciał zostać pisarzem. 

 

Błędna wypowiedź: 

Taka postawa cechuje bohaterów, co poprzez swoje decyzje mają wpływ na 

losy innych ludzi. 

(zaimek „co” wprowadza zdanie dopełnieniowe, a nie przydawkowe) 

Poprawna wypowiedź: 

Taka postawa cechuje bohaterów, którzy poprzez swoje decyzje wpływają na 

losy innych ludzi. 

 

 

---

- 19 - 

 

Ćwiczenie 3.8 

Praca w parach (10 min.) 

Ułóżcie dialog, w którym użyjecie poprawnie zdań podrzędnie złożonych z: 

podrzędnym  okolicznikowym  czasu,  podrzędnym  przydawkowym, 

podrzędnym dopełnieniowym. 

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………… 

2.4 Frazeologia 

–

 

jak właściwie łączyć wyrazy.

 

CO TO JEST BŁĄD FRAZEOLOGICZNY? 

  Frazeologia  to  warstwa,  wyższych  konstrukcji  słownikowych,  złożonych, 

mających zazwyczaj metaforyczne znaczenie, oderwane od dosłownego. Naruszenie 

tych związków, szczególnie stałych, jest źródłem rażących błędów.  

Rozpatruje się je na poziomie wypowiedzenia. 

Przykład 4.1 

PRZEKSZTAŁCENIE ZWIĄZKÓW FRAZEOLOGICZNYCH. 

Błędna wypowiedź – poprawny związek: 

1.Wygląda jak zmokły bocian. – zmokła kura 

2.Znam ich jak łyse konie. – znamy się jak łyse konie. 

3.Takiego pracownika szukać przy świecy. – szukać ze świecą. 

4.Dać nogi za pas. – wziąć nogi za pas. 

Ćwiczenie 4.1 

Praca indywidualna – grupowa  (20 min.) 

Napisz  cztery  przykłady  związków  frazeologicznych  na  osobnych  kartkach 

i wrzuć  do  wspólnego  worka.  Dobierzcie  się  w  czteroosobowe  grupy, 

wylosujcie  cztery    przykłady  i  ułóżcie  zdania,  w  których  związki  będą 

przekształcone.  Następnie  wrzućcie  do  worka  błędne  wypowiedzi. 

Przedstawiciele  każdej  z  grup  losują  cztery  błędne  wypowiedzi  i  wraz 

z grupą poprawiają je. Prawidłowe prace odczytujemy, zaznaczając wyraźnie 

związek frazeologiczny. 

Przykład 4.2 

KONTAMINACJE 

– 

KRZYŻOWANIE 

DWÓCH 

RÓŻNYCH 

ZWIĄZKÓW 

Błędna wypowiedź – dwa skrzyżowane związki: 

1.Odniosłem dziś porażkę. – odnieść zwycięstwo – ponieść porażkę. 

2.To  był  szczęśliwy  splot  okoliczności.  –  zbieg  okoliczności  –  splot 

wydarzeń. 

3.Pokrzyżowałeś mi szyki. – Pomieszać szyki – pokrzyżować plany 

 

 

---

- 20 - 

 

Ćwiczenie 4.2 

Praca w czteroosobowych grupach (20 min.) 

Korzystając ze „Słownika frazeologicznego”, wybierzcie sześć par związków 

frazeologicznych,  które  skontaminujecie.  Następnie  wymieńcie  się 

przykładami z inną grupą. Spróbujcie odgadnąć, jaki związki frazeologiczne 

połączono. 

Ćwiczenie 4.3 

Praca w parach. (20 min.) 

Przypomnijcie  sobie  po  cztery  związki  frazeologiczne  pochodzenia 

biblijnego  i  mitologicznego.  Ułóżcie  krótką  historię  z  użyciem  wszystkich 

tych związków. Prace odczytajcie na głos. 

2.5 Leksyka 

–

 

jak stosować wyrazy zgodnie 

z kontekstem. 

CO TO SĄ BŁĘDY LEKSYKALNE (WYRAZOWE)? 

  Błędy  wyrazowe  związane  są  z  nieznajomością  znaczenia  danego  słowa, 

podobieństwem  brzmieniowym  między  wyrazami,  nadużywaniem  zapożyczeń, 

powielaniem znaczeń (pleonazmy i tautologie).  

Błędy leksykalne rozpatruje się na poziomie wypowiedzenia, dotyczą stałych 

bądź luźnych związków wyrazowych. 

Spośród  rodzajów  błędów  wyrazowych  wybierzmy  przykłady  pleonazmów 

i tautologii, gdyż  wydają się być nagminne zarówno w mowie, jak i  w piśmie, stąd 

warto je zobrazować i poświęcić nieco ćwiczeń. 

Przykład 5.1 

PLEONAZMY  –  wyrażenie,  w  którym  jedna  część  powiela  znaczenie 

drugiej, tzw. „masło maślane”, wyrazy pozostają w relacji słowo określane – 

słowo określające. 

Błędna wypowiedź: 

Bohater musiał pokonać niezwykle trudne przeciwności losu. 

(przeciwności nie mogą być łatwe, wiec przydawka jest zbędna). 

Poprawna wypowiedź: 

Bohater musiał pokonać różne przeciwności losu. 

 

Błędna wypowiedź: 

Bohaterowie nie mają dobrych zalet. 

(zaleta to cecha wyłącznie pozytywna, dobra) 

Poprawna wypowiedź: 

Bohaterowie nie mają zalet. 

 

Błędna wypowiedź: 

Nadal kontynuujesz ten wątek. 

(„kontynuować” oznacza „robić coś nadal) 

---