Psixologiya 1
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр Классик нязя- риййя Клиник нязя- риййя
- Шякил . Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр
- O (id), mən (eqo)
- Mən (eqo)
164
Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр Классик нязя- риййя Клиник нязя- риййя Експери- ментал нязяриййя Когнитив нязя- риййя Бищевио- рист ня- зяриййя Щумани- стик ня- зяриййя З. Фре
й д ин п сих
о ан алит ик н я з я рий й я си К . Й у н г у н а н алит
ик н я зя рий
й я си А . А д ле рин фярд и п
сих о ло э ий а н я зя рий й я си Шякил . Шяхсиййят щаггында ясас нязяриййяляр К . Х о рни н ин н ев ро з н я зя рий й я си Е . Фро
м м у н к о н се п сий ас ы С. С алли
в ен ин ин те рп ерс о н ал н я зя рий й я си Е .Е рик со н у н е г о п сих о ло э ий ас ы Г . О лп о рт в я Г . Ме рр ей ин п ер сио
н о ло жи н я- зя рий й я си Р . К о тт елин ф ак то р ан алит ик н я зя рий
й я си А . К елли н ин « шя х сий й я тин к о н стру
к тла
р» н я- зя рий й я си Л. Фе
стин г ерин к о г н ити
в д ис со н ан с н я з я- рий
й я си Б . Ск
ин н ерин н я зя рий й я си А . Б ан д у р вя Д . Д о лл арды н с о сиа л т
я лим
н я- зя рий й я си К . Ро ъъ ер син ю зü н ü ак ту алл аш д ырм а н
я з я- рий й я си А . М ас ла у н у н ю зü н ü ак ту алла шд ырм а н я з я- рий й я си Р . М
ей й ин е к зи ст ен сио н ал п
сих о ло э ий ас ы 167
168
Avstriya psixoloqu və psixiatoru Ziqmund Freydin (1856 – 1939) yaratdığı psixoanaltik nəzəriyyə freydizm adı ilə məĢhurdur. Z.Freyd Ģəxsiyyətin fəallığının mənbəyini onda heyvan əcdadlarından irsən alınmıĢ instiktiv təhriklərdə görürdü. Bununla da Freyd psixi hadisələrə yeni anlayıĢ – Ģüursuzluq anlayıĢı gətirmiĢdir. Onun fikrincə Ģəxsiyyətin strukturunda üç komponent mövcuddur: O (id), mən (eqo), yüksək – mən (super-eqo). Z.Freyd birinci komponenti (id) Ģüursuzluq, ikincini (eqo) Ģüur, üçüncünü isə (super- eqo) yüksək Ģüurluluq kimi götürür. Z.Freydə görə id (o) məhz elə sahədir ki, orada yalnız sıxıĢdırılmıĢ Ģüursuz instinktlər hökmranlaq edir və onlar həzz prinsipinə tabe olurlar. Buna görə də prinsipcə onlar dərk edilə bilməzlər.
gedir, digər tərəfdən gerçəkliyin norma və tələblərinə tabe olur. Yüksək - mən (super-eqo) cəmiyyətin əxlaqi tələbatlarının bir növ məcmuudur. BaĢqa sözlə, o, insanın hələ uĢaqlıq dövründən mənimsədiyi, avtomatlaĢmıĢ sosial norma, inam, qaydalardan ibarətdir. O, bir növ nəzarətçi rolunu oynayır. Ona görə də «eqo» həmiĢə münaqiĢədə olur. «Ġd»- in və «yüksək – mən»- in tələbləri bir-birinə uyğun gəlmir. «Eqo (mən)» daima müdafiə mexanizminə qaçır (ona meylli olur). ġəxsiyyətin klassik nəzəriyyələri qrupuna yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi Ġsveçrə psixoloqu Karl Yunqun (1875 – 1961) analitik nəzəriyyəsi də daxildir. K.Yunqa görə Ģəxsiyyət dörd əsas elementi özünə daxil edir: şüur, şəxsi şüursuzluq,
Ģüursuzluq dayandığı halda, K.Yunq buna xüsusi əhəmiyyət verir. O belə hesab edir ki, insan təkcə özünün gizli tendensiyaları ilə deyil, eyni zamanda istəkləri, məqsədləri, arzuları və qiymətdəri ilə də müəyyən edilir. K.Yunqun fikrincə çox vaxt bu maska əhval və istəyimizə uyğun gəlmir. Lakin biz mövcud sosial mühitdə
Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|