Q. S. Httseynov I e. d., prof. A. M. Məhərrəmov I e. d., prof. H. B. Rfistə]nbəyov I e. n., dos. A. H. Tağıyev Mammədova Ş. S. Beynalxalq kommersiya işi. Dərs
Yüklə 2,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
- nəqlin ödəniş üsulları; v - əmtəənin nəqlində onun digər yüklərlə uyğunluğu və s. Yüklərin müxtəlif nəqliyyat növlərilə daşınması ilə əlaqədar bu daşınmalarda da qablaşdırmaya xüsusi tələb qoyulur: - Yüklərin dəniz daşmması zamanı yükün yükə təzyiqi, həmçinin gəminin yırğalanması zamanı yan təzyiqi, yük qapaqlarının ölçüsü, yad iylərin və çirkləndirici maddələrin daxil olması imkanı və s. nəzərə alınmalıdır. - Əmtəələrin dəmiryolu ilə nəqli zamanı dəmiıyolu stan- siyalannda manevr və tormozlanma zamanı itələnmələr, körpülərin, tunellərin ölçüsü, yük yerlərinin xarici forması, dəmiryolu ilə açıq daşınmada nəmliyə dözümlülük və s. nəzərə alınmalıdır. - Aviadaşınmalar zamanı qabların maksimum yüngül olması (daşınma xərci aviareyslərdə baha olduğu üçün), odadavamlı, kip örtülmüş taralarm olması və s. tələblər qarşıya qoyulur. Qeyd etmək lazımdır ki, aviadaşınmalarda itələnmələrin güclü olmaması səbəbindən qablaşdırmanm dözümlü olmasına digər nəqiyyat növlərindən fərqli olaraq böyük tələblər qoyulmur. - Avtomobil daşınmaları zamanı isə qablaşdırma əmtəənin növündən asılı olmaqla; avtomaşının yük götürmə qabiliyyəti, yolun vəziyyəti və s. tələblər nəzərdə tutulmalıdır. İqlim şəraiti ilə bağlı qablaşdırmalara qoyulan tələblərdən, xüsusilə, tropik ölkələr üçün (nəmlik 90% və havamn temperaturu 30-40®S olduğuna görə) kip taralar, qutular və metal konteynerlərin olmasını göstərmək olar. Gömrük rejimi ilə bağlı qablaşdırmaya qoyulan tələblərə: gömrük tarifinə uyğun maksimum qablaşdırma, (brutto çəkiyə görə gömrük rüsumları), tara tariflərində (çəllək, qutu, torlu qab, baraban - bu növlərə gömrük tarifləri güzəştləri tətbiq olunur) olmayan qablaşdırmaya daha çox gömrük rüsumu alındığı üçün, daha çox bu 143 növ taralardan istifadə, taralar qiymətli materiallardan hazırlanırsa, onda əlavə gömrük rüsumu alındığının nəzərə alınması və s. aiddir. Bütün bunlarla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, hər bir ölkənin müəyyən qablaşdırmalara uyğun qanunvericiliyi olduğu üçün, uyğun tələblərin də qablaşdırma zamanı nəzərə alınması vacibdir. Yüklərin nəqli zamanı onlarm markalanmasına xüsusi tələblər qoyulur. Əvvəlki bölmələrdə qeyd edildiyi kimi, markalanma - qablaş- dırmada, birkalarda və ya yüklənən əmtəənin özündə təsvir olunan lazımi yazılış, şərti işarədir. Bunlar yükün alıcıya daşınması, çatdınl- ması və təhvili üçün lazımdır. Kontraktların icrası zamanı marka- lanmaya qoyulan tələblərin bir daha qeyd edilməsi məqsədlidir. Beləliklə, markalanma - özündə aşağıdakıları birləşdirməlidir: -)öikü alan üçün lazım olan işarə, yükü göndərən və alanların adları (və ya onları əvəz edən şərti işarələr), netto və brutto çəki, kontraktın, qaimənin, verilən yerin nömrəsi - bunlar əmtəə markalanması adlanır. -yükü daşıyan nəqliyyat təşkilatı üçün lazım olan məlumatlar; ölkənin yükün yola salınma və təyinat məntəqəsinin adı, yenidən yüklənmə marşrutları - bunlar yük markalanması adlanır. -daşınma zamanı lazım olan işarələr: vaqonlann nömrəsi, gəminin adı və s. işarələr - bunlar nəqliyyat markalanmaları adlanır - başqalanndan fərqli olaraq yükü yola salan deyil, yükü daşınmaya qəbul edən nəqliyyat təşkilatlan tərəfindən yerinə yetirilir. -əmtəənin yolda saxanılması, onun yüklənməsi, boşaldılması işləri, əmtəənin daşınması zamanı onunla necə rəftar edilməsini göstərən işarələr - bunlar xüsusi markalanma adlanır. Markalanma həmçinin əmtəənin istehsal olunduğu ölkənin göstərişlərini özündə əks etdirməli, yazılann ölçüsü və onların aparılmasına görə gömrük tələblərinə uyğun olmalıdır. 144 4.6. Beynəlxalq kommersiya sövdələşməsinin yerinə yetirilməsini rəsmiləşdirən xarici ticarət sənədləri Xarici ticarət sövdələşməsinin, daha doğrusu əmtəənin satıcı tərəfindən göndərilməsi, onun nəqli, sığortalanması, anbarlarda saxlanması, gömrükdən keçirilməsinin icrasını və s. təsdiq edən sənədlər xarici tucarət sənədləri (XTS) adlanır. Yerinə yetirilən vəzifələrdən asılı olaraq, xarici ticarət sənədlərini şəkil 4.4-də göstərildiyi kimi səkkiz qrupa ayırmaq olar. Yola salınma məntəqəsindən təyinat yerinə qədər yüklə birlikdə olan sənədlər əmtəə möşaiyətedici sənədlər adlanır. Bura kommersiya, nəqliyyat və gömrük qrupu sənədləri daxildir. Əmtəələrin yüklənməsi ilə bağlı tərtib olunan sənədlər (adətən, onlar kontraktda sayılır) yüklənmə sənədləri adlanır. Sənədlər xüsusi blanklarda yerinə yetirilir və bütün sənədlər üçün ümumi olan müəyyən rekvizitlərə: ixracatçı və ya yük göndərənin və idxalçının (yük alanın) adı, ünvanları, telefonları, faks, sənədin adı, tarixi, kontraktın adı və ya sifarişin nömrəsi, imzalanma tarixi, qaimənin nömrəsi, əmtəənin adı, təsviri, onun miq- dan, çəkisi, qablaşdırmanın növü və markalanma və s. malikdirlər. l.İxrac əmtəəsinin istehsalçınm təminatı üzrə XTS- aşağıda- lulardır: a) Alış üçün tapşırıq - sifariş edilən və ya satış üçün təklif edilən əmtəənin hazırlanması və ya istehsalı üçün lazım olan material və məmulatların alışı üçün müəssisəyə verilən sənəddir. b) Hazırlanma üzrə təlimatlar sifariş edilən və ya satış üçün təklif edilən əmtəənin hazırlanması üçün müəssisəyə verilən sənəddir. c) Anbardan çıxarılma qaiməsi - müştəri tərəfindən sifariş edilən əmtəənin anbardan buraxılması üçün müəssisəyə verilən göstəriş sənədidir. 145 Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|