Qadın düz Ravikin üstünə gəlirdi. O, iri addımlarla yeriyir və qəribə tərzdə səndələyirdi. Ravik onu lap çatanda gördü. Gördü ki, rəngi avazıyıb, almacıq sümükləri çıxıb, gözləri az qalır hədəqəsindən çıxsın
Yüklə 1,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
235 əsrlərdə, istər böyük olsun, istərsə də kiçik, dəyişməz qalır. Bir də onu bilirdi ki, qızdırma, tənəzzül nə deməkdir və onun simptomlarına yaxşı bələd idi: hara gəldi, kiminlə oldu həvəssiz eyş-işrət, təbiətən zəif olduqlarından hər şeyə dözmək, xeyirsiz idman, təmkinsiz ariflik, yumor xatirinə yumor, kiməsə yuxarıdan baxmaq, macəra həvəsi, şit tamahkarlıq, cilalanmış fatalizm, məqsədsizlik... «Belələri dünyanı heç vaxt xilas eləyə bilməz,–deyə ürəyindən keçirdi.–Bəs kim xilas eləyə bilər?» Ketin üzünə baxdı. – İçməyə bir şey olmadı,–Ket təəssüflə dilləndi.– Xidmətçilər bu qədər adamın arasından keçə bilməz. – Eybi yoxdur. Onları yavaş-yavaş qonşu otağa sıxışdırdılar. Divarın dibində üstünə «Şampan» düzülmüş stollar var idi və onları ortaya çəkib, tələsik açdılar. Haradasa bir-iki şam yandırmışdılar. Bayırda çaxan şimşəklərin qığılcımları onların zəif işığına qarışanda adamların sifəti bircə anlığa saralır, meyit rənginə çalırdı. Sonra ildırım çaxır, otaqdakı səs-küyü öz gurultusunda itirib-batırır, bircə anlığa otağa hakim kəsilir, hamını qorxudurdu. Sonra şamların zəif işığı təzədən qayıdır və özü ilə canlanma, bürkü gətirirdi... Ravik üstünə «Şampan» düzülmüş stollara işarə etdi: – Sizə də gətirim? – Xeyr, çox istidir.–Ket onun üzünə baxdı.–Bu da mənim bayramım... – Bəlkə, yağış tez gəsdi. – Xeyr, kəsməz. Kəssə də, xeyri yoxdur, hamısını korladı. Bilirsiniz, indi nə istəyirəm? Getmək... –Yaxşı oldu, elə mən də. Elə bil, indicə Fransa inqilabı başlayacaq, sanskülötlər böyürdən çıxacaq... Çox çətinliklə çıxa bildilər. Ketin paltarı elə kökə düşmüşdü ki, deyərdin, bir neçə saat əynində yatıb. Bayırda selləmə qopmuşdu. Üzbəüz evlərə, sanki, pəncərəsində sellər-sular oynayan gül mağazasından baxırdın: suyun içində üzürdü... Maşın onların qabağına gəldi. – Hara gedəcəksiniz, Ket? Mehmanxanaya? – Hələ yox. Ancaq bu paltarda da heç yerə getmək olmaz. Şəhərdə bir az fırlanaq. – Oldu. Maşın asta-asta Parisin qaranlığa bürünmüş küçələri ilə süzürdü. Yağış ara vermədən özünü maşına çırpır və onun səsindən başqa heç nə eşidilmirdi. «Zəfər tağı»nın bomboz kölgəsi gümüş rəngli yağışın arasından boylanıb yox oldu. «Yelisey çölləri»ndə sıralanmış mağazaların vitrinləri min rəngə çalırdı. Ron-Puen küçəsini gül-çiçək qoxusu, ətir bürümüşdü və o, tüstü-duman içindən baş qaldıran rəngarəng dalğaya oxşayırdı. Uzaqda qaralan «Konkor» meydanı tritanların, nəhənglərin məskəni olan dəniz kimi nəhayətsiz idi... Rivoli küçəsi öz işıqlı tağları ilə onlara tərəf üzürdü və sanki, Venesiyanın parıltısı bircə anlığa qaçıb bura gəlmişdi. Sonra Luvr muzeyinin bomboz, əzəmətli binası, ucu-bucağı bilinməyən həyəti, işıq süzülən pəncərələri göründü. Daha sonra isə sahil parkı... Sakit axan çayların üstündə asta-asta yırğalanan körpülər... Yükdaşıyan qayıqlar... Yedəkçi gəminin hərarət, təsəlli dolu işığı... Bu işıq, sanki, öz hərarətli qoynunda min-min qaçqına vətən bəxş eləmişdi... Sena çayı... Bulvarlar avtobusla, səs-küylə, 236 adamlarla, mağazalarla dolu idi. Lüksemburq sarayının dəmir barmaqlıqları, ondan bir az o tərəfdə isə Rilkenin kövrək şeirlərini andıran park... Unudulmuş, sükuta qərq olmuş Monparnas qəbiristanlığı... Tez-tez bir-biri ilə kəsişən qədim ensiz küçələr, evlər, gözlənilmədən qabağına çıxan sakit meydanlar, ağaclar, külək döyən fasadlar, kilsələr, ovulmuş abidələr, küləyin yelləndirdiyi fənərlər, torpaqdan baş qaldırmış istehkamlara oxşayan balaca ayaqyolular, otaqlarını saathesabı kirayəyə verən mehmanxanalarla dolu döngələr, həmin döngələrin arasında da qədim küçələr və bu küçələrdə də xalis rokoko, barokko üslubunda tikilmiş evlər, Prustun romanlarında olduğu kimi, qaranlığa qərq olmuş darvazalar... Ket küncə qısılıb oturmuşdu və susurdu. Ravik siqaret çəkirdi. Elə bil, qaranlıq maşının içində oturub, tüstüsüz siqaret çəkirdi və getdikcə hər şey öz gerçəkliyini itirirdi. Sanki, bu gəzinti də, yağışın altında səssiz-səmirsiz süzən maşın da, bir-bir geridə qalan küçələr də, bir küncə qısılıb oturan qadın da, onun əynindəki qeyri-adi paltar da, bu paltarın üstündə sayrışan əlvan işıqlar da, zərxaranın üstünə süst düşüb qalmış ölüm nişanəli əllər də həqiqət deyil, xəyali Parisdə hiss və duyğularının, naməlum, səbəbsiz ayrılığın gövrəklik dolu xəyali bir səyahəti idi... Haake yadına düşdü. Onunla nə edəcəyini dəqiqləşdirmək istədi. Ancaq bir şey çıxmadı, sanki, yağış bütün fikir və düşüncələrini yuyub aparırdı. Təşrih elədiyi qadını, sonra da Rotenburqdakı yağışlı gecəni, həmin gecəni birlikdə keçirdiyi qadını xatırladı. Onu tamam unutmuşdu. Bir də «Ayzenhut» mehmanxanası, hansı pəncərədənsə süzülən skripka səsi... 1917-ci ildə Flandriyanın laləli çöllərində çovğuna düşüb ölmüş Romberq də yadına düşdü. O çovğun başqa çovğun idi və alov kimi püskürürdü, uğultusundan qulaq tutulurdu. Sanki, Allah yer üzündəki bəndələrindən bezmişdi, onları atəşə tutmuşdu... Sonra hot-holtsda dəniz niyadası batalyonundan bir əsgərin qarmon çaldığını, həmin qarmonun səsindəki iniltini, sızıltını, dözülməz həsrəti xatırladı. Yağışlı Roma, Ruanın nəm şosesi, həbs düşərgəsi, əbədi noyabr yağışlarının döyəclədiyi baraklar xəyalından bir-bir gəlib keçdi... Ölmüş ispan kəndliləri... Ağızları bir az aralı qalmışdı və yağış da orada göllənmişdi... Klerin nəm, aydın sifəti... Haydelberq universitetinin yasəmən ətrinə bürünmüş yolu... Keçmişin sehirli çırağı... Oradan baş qaldıran nəhayətsiz xatirələr Parisin küçələri kimi bir-bir arxada qalır, gah zəhər olurdu, gah da təsəlli... Siqareti söndürüb dikəldi. Daha bəsdir! Tez-tez geriyə baxan adam ya gedib nəyəsə dəyər, ya da yıxılar... Maşın Monmartrın döngələri ilə şütüyürdü. Yağış kəsmişdi. Göydə gümüşü rəngli buludlar ağır-ağır sürünür, gah da yeyinləşir və boylu analar kimi balaca bir ay doğmağa tələsirdi... Ket maşını saxlatdırdı. Onlar düşüb, bir neçə döngəni üzüyuxarı piyada qalxdılar, sonra tinə buruldular... İndi Paris ayaqlarının altında idi. Ucu-bucağı görünməyən, işıqları sayrışan, sulara qərq olmuş Paris! Bu da onun küçələri, meydançaları... Gecəsi aylı, buludlu Paris! Bu da onun çələngə oxşayan bulvarları... Sarımtıl işığa bələnmiş yamacları, qüllələri, damları ilə özünü qaranlıqların qoynuna atmış Paris! Üfüqlərdən əsən külək, işıq saçan düzənliklər, gah ağaran, gah qaralan körpülər, Sena çayı, lap uzaqlarda onun üstündən oynayıb keçən şimşək, leysan yağış, maşınların saysız- hesabsız işıqları... Arı pətəyi kimi qaynar həyatı ilə gecəni döyüşə çağıran, altından Yüklə 1,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|