Qafqazin coğrafiyasi (İQTİsadi,sosial və Sİyasi coğrafiyasi) Qafqazın coğrafiyası


Şimali Qafqazın əhalisinin tərkibi



Yüklə 166,34 Kb.
səhifə5/20
tarix30.12.2023
ölçüsü166,34 Kb.
#165927
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
qafqaz-cografiyasi-hamisi-by-rustem

Şimali Qafqazın əhalisinin tərkibi Şimali Qafqaz xalqları çeçenlər, inquşlar, osetinlər, kabardin, balkarlar və başqaları. Dağıstanda 30dan çox xalq yaşayır . Ş.Qafqazda ruslar və ukraynlar üstünlük təşkil edir lər . Onlar həm də milli respublika əhalisinin tərkibində üstün yer tuturlar .
Rus və ukraynalıların çoxu Krasnodar vəı Stavropol diyarlarında yaşayır .Şm Qafqaz xalqları arasında ən çox sayda olanları çeçenlər, osetinlər, ləzgilər, avarlar və başqaları. Burada məskunlaşmış xalqların əksəriyyəti yaratdıqları milli respublikalarda yaşayırlar .
2.Şimali Qafqaz əhalisinin və şəhərlərinin coğrafiyası. Təbii artim. (doğulanlardan ölənləri çıxırlar yerdə qalan təbii artım hesab olunur ) . Hazırda Ş.Qafqazın əhalisinin artımı mənfidir . Özüdə ən çox aşağı artım Stavropol, Krasnodar, Adıgeydə müşahidə olunur . Eyni zamanda bütün milli respublikalarda təbii artım əmsalı yüksəkdir. Ən yüksək isə Dağıstanda müşahidə olunur .Şimali Qafqazdan köçüb gedənlərin sayı çox deyildir . Yalnız 90-cı illərdə hərbi əməliyyatlarla bağlı olaraq Çeçenistandan köçüb gedənlər çox olmuşdur. Keçən əsrin 40-cı illərində (1944-cü ildə) Çeçen-İnquşetiya MR ləğv olunmuşdur . Onun əhalisi isə sürgün edilmişdir .
Şm.Qafqaz şəhər əhalisinin xüsusi şəkisi 55%-dən çoxdur . Ən az şəhər əhalisi Çeçenistan və İnquşetiyanın payına düşmüşdür. Şm. Qafqaz xalqları həm də deportasiyaya məruz qalmışdır .
Şm.Qafqaz şəhərləri əlverişli şəraiti olan dağətəyi düzənliklərdə və Qara və Xəzər dənizi sahillərində yerləşir.
Krasnodar diyarının mərkəzi Krasnodar şəhəridir. Digər şəhərlərindən Soçini,Novorossirsk, Armaviri göstərmək olar.
Stavropolun mərkəzi Stavropol şəhəridir. İri şəhərlərindən Pyatiqorsk, Kislovodsk, Yessintuki və s.
Respublikaların isə ən iri şəhərləri isə onların paytaxtlarıdır. Onların ən böyük ləri Mahaçqala, Vladiqafqazdır. Şimali Qafqazın şəhərləri təsərrüfatının təşkilində sənaye, nəqliyyat, kurort-turizm rolunu oynayırlar .Şimali Qafqazın çoxsayda kəndləri vardır . Dağlıq rayonlarında əsas yeri kiçik və orta kəndlər , düzənliklərdə isə iri stanisalr tutur . Şimali Qafqaz RF-nin Şimali Qafqaz federativ dairəsinə daxil edilmişdir .
Şimali Qafqazın ərazisi qeyri-bərabər məskunlaşmışdır. Əhalinin orta sıxlığı hər km2 57 nəfərdir ( Rostov vilayəti daxil edilmədən Şm.Qafqazın sahəsi 255min km2 ,əhalisi 13.3mln nəfərdir )
Əhalinin sıxlığı qərbdən şərqə getdikcə azalır. (səbəbi?) . Şm.Qafqaz Rusiyanın sıx məskunlaşmış ərazisi sayılır . Ən yüksək sıxlıq Şm.Osetiya, Krasnodar və Çeçen, İnquşetiyada müşahidə olunur .Qaraçay-Çərkəz Respublikasının ərazisi və Stavropolun şərqi az sıxlığa malikdir .
Şimali Qafqazı münaqişə zonası sayılır . Əlbəttə, bu zonada dini-etnik amil və xarici ölkələrin təsiri də az rol oynayır.

Yüklə 166,34 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə