Qafqazin coğrafiyasi (İQTİsadi,sosial və Sİyasi coğrafiyasi) Qafqazın coğrafiyası

Cənubi Qafqaz respublikalarının əhalisi və şəhərləri . 2005-ci ildə Cənubi Qafqazın respublikalarında 17 mln nəfərə qədər əhali yaşayır. Onların 9 mln nəfəri və yaxud yarısından çoxu (53%) Azərbaycanda, 4.4 mln nəfəri və yaxud (26%) Gürcüstanda, 3.2 mln nəfəri və yaxud 21% Ermənistanın payına düşür . Əhalinin hər 1000 nəfərinə görə Azərbaycanda 11 nəfər , Gürcüstanda azalma 1.4 nəfərdir . Emənistanda isə 3.5 nəfər olmuşdur . C.Qafqaz ölkələri əhalisinin milli tərkibibdə üstün yeri ölkənin hakim milləti təşkil edir . Azərbaycan əhalisinin tərkibində azərbaycanlılar 90% , Gürcüstanda gürcülər ümumi əhalinin 70%ni, Ermənistanda ermənilər 98%-dir
Azərbaycanda digər xalqlardan ləzgilər, ruslar, ermənilər, talışlar, avarlar, türklər, tatarlar, kürdlər, gürcülər, udinlər, yahudilər, ukraynalılar və b.
Gürcüstanda azərbaycanlılar, ermənilər, osetinlər, abxazlar, acarlar, kürdlər, yunanlar
Ermənistanda kurdlər(yezidi), ruslar , assuriyalılar, yunanlar və b. Deməli faktiki olaraq hazırda Ermənistan monomilli respublikadır . Ermənistan 90-cı illərdə ərazisindən 600 mindən çox azərbaycanlılar böyük vəhşiliklə qovmuşlar .
Qeyd etmək lazımdır ki , Ermənistan dövləti yaradılmış ərazilərdə tarix boyu azərbaycanlılar yaşamışdır . Bunu həmin ərazidə türk adlarının –toponimlərinin geniş yayılması da sübut edir . Bu adlar haqqında Rusiya təhlükəsizlik təşkilatının 1903-cü ildə buraxdığı xəritə də aydın göstərir.
C.Qafqaz respublikası ərazisində əhalinin orta sıxlığı 91 nəfər/km². Azərbaycanda bu sıxlıq 100 nəfər/km² , Gürcüstanda 63 nəfər/km² , Ermənistanda isə orta sıxlıq yüksəkdir – 107 nəfər/km²
C.Qafqaz ərazisində əhali qeyri-bərabər paylanmışdır. Buradan yaxşı rütubətlənən və suvarma əkinşiliyi inkişaf etmiş düzənliklər və dağətəyi zonalarda əhali sıx, yüksək dağlıq və quraq zonalarda isə seyrək məskunlaşmışdır . Daha çox dağlıq ərazi sayılan Gürcüstan və Ermənistanda 1000 m-ə qədər olan yüksəklikdə əhalinin 50%-i məskunlaşmışdır .
Azərbaycanda əhalinin ən yüksək sıxlıq Abşeron, Lənkəran, Astara, Şəki-Zaqatala və Quba-Xaçmaz rayonlarının dağətəyi düzənlikləri Kür-Araz ovalığının suvarılan yerlərində əhali sıx məskunlaşmışdır . Ermənistanın təcavüzü nəticəsində Yuxarı Qarabağ ərazisindən qaçqın və köçkün əhali ölkənin müxtəlif rayonlarında müvəqqəti məskunlaşmışlar.
Ermənistannın Araraq vadisi, Şirək düzündə əhali daha sıxdır . Əhalisinin 50%-i 1000m yüksəklikliyə qədər olan ərazilərdə məskunlaşmışdır .
Azərbaycan əhalisinin yarıya qədəri şəhərlərdə yaşayır . Ölkə paytaxtı Bakı şəhərində 2.1 mln nəfər , digər iri şəhərlərində Gəncə (316min) , Sumqayıt (315) , Şirvan (79min) , Naxçıvan və b . Azırbaycanda Naxçıvan MR və DQMV milli bölgüləri ayrılmışdır. DQMV separatçı hərəkətinə görələğv olunmuşdur .
Gürcüstan əhalisinin 58% şəhərlərdə yaşayır . Ölkə paytaxtı Tbilisdə 1.3 mln nəfər əhali yaşayır .
Digər iri şəhərləri Rustavi , Kutaisi, Batumi, Suxumi və b .Bu respublikada 2 MR və 1 MV ayrılmışdır . Acarıstan MR, Abxaziya MR, Cənubi Osetiya MV
Hazırda sonuncular Gürcüstandan ayrılıblar, təkcə Acarıstan MR qalıb . Ermənistanın şəhərlərində əhalinin böyük əksəriyyəti yaşayır . İri şəhərləri paytaxt İrəvan(1.2 mln nəfər), Gümrü, Bannazor ( keçmiş Kirovakan) və b.
Miqrasiya Müstəqillik əldə etdikdən sonra C.Qafqaz respublikalarındançox sayda rus dilli əhali köçüb getdi . Elə yerli əhalinin xeyli hissəsi də işləmək üçün Rusiya və MDB-nin digər ölkələrinə miqrasiya etmişlər .