A Z
R B A Y C A N
X Z R D N Z G M
L Y
И
ИЧИ И И
13 yanvar 2017-ci il № 1-4 (9095)
7
YARIZARAfAt,
YARIGeRçƏk
Aslanlar ət yox, ot yesə, yəqin hətta dovşanlar
da onların başında oturarlar.
Məndən səbirli adam yoxdur. Amma indiyə-
dək mənim səbirlə nə isə udduğumu eşitmisiniz?
Deyəsən bəziləri üçün mənim haqqımdan
dadlı heç nə yoxdur. Yoxsa tanıdıqlarım daha
çox haqqımı yeməyə çalışmazdılar.
Ən çətin vəziyyətlərdə də başımı itirməməyə
çalışıram. təkcə ona görə yox ki, itki çox pis şey-
dir.
Biz çox vaxt əsl günahkarı axtaranda elə bil
tapmamaq üçün gözlərimizi yumuruq.
Əsl sevginin olub-olmadığını saxta adamlar
hardan bilə bilər?
Məndən olsaydı, yalanlarına görə bütün ya-
lançıların dilini kəsərdim. Humanist olmadığımı
düşünənlərin yalançıların yıxdığı evlərdən xəbə-
ri var?
Arxanızca danışanları özünüzdən qabağa bu-
raxmağa qorxmayın. Bir şərtlə ki, sonra onları
dilləri söz tutmayana qədər qovasınız.
Başqalarının ədasını görəndən sonra çətinliyə
düşəndə özüm-özümə kömək etməyə çalışıram.
Bir şey alınmayanda isə, Allahım kömək edir.
Yaxşı ki, boynum yoğun deyil. çox adam
oturmağa yer axtarır.
onu dəqiq bilirəm ki, ölüm ayağında məndən
nə qədər pulum olduğunu soruşmayacaqlar.
Bir iş görəndə çalışırıq ki, gördüyümüz işdən
biz razı qalaq. Bəs Allah?
Hər şey vaxtında gözəldir. Hətta ölüm də!
nə sirdirsə, irəli çəkdiklərimiz bizi daha çox
dala çəkir. o nə sirdir görəsən?
Pul və vəzifə davasında ən çox vətən uduzur.
vətəni, vəzifə və sərvətdən çox yox, bir qədər
artıq sevsək, nə vətənin bir dərdi olar, nə bizim.
vaxtın qiymətini bilməyən vaxtsız hörmətdən
düşər.
Bir yalan bir dəfə sizi vəziyyətdən çıxara bilər.
İkinci yalan vəziyyətinizi bir qədər yüngülləşdirə
bilər. üçüncü yalandan sonra ya həqiqətdən ya-
pışmalısınız, ya da yalanlarınıza görə boğazınız-
dan möhkəm yapışacaqlar.
Sizə qırıq iplər lazımdır? Yox?! onda ilk növ-
bədə ipiqırıq adamlardan uzaq olun.
İndi badalağı nadir hallarda ayaqla vururlar.
nə qədər ki, tamah insanın ağlını başından
ala bilir, arxadan zərbəni ən çox gözləmədikləri-
nizdən gözləyin.
Bağışlamağı bacarıram, mənə edilən pisliyi
unutmaq isə yaddaşıma bağlıdır.
Sizə lazım olanı çox-çox uzaqlarda axtarma-
mışdan əvvəl yaxına yaxşı-yaxşı göz gəzdirin.
çünki bəzən gözümüzün önündə olanlara nə-
dənsə diqqət yetirmirik.
Bir Allahı, bir də özünüzü heç vaxt aldatmağa
cəhd etməyin. Hər iki halda daha çox sizə ziyan
dəyəcək.
Ağıl yeganə şeydir ki, çoxluğunun ziyanı yox-
dur və həmişə faydası var.
Pulu olanı da axtarırlar, pulu olmayanı da.
Sadəcə, pulu olmayanı daha çox problemlər ax-
tarır.
çörək “dostlar”ı çörəyi də hörmətdən salır-
lar, dostluğu da.
Adamların yaxşısını-pisindən ayıra bilən
daha heç nəyi ayıra bilməsə də, problemi az olar.
ömrün şirin olduğunu yaşaya-yaşaya daha
çox hiss edirsən və hiss edə-edə daha çox yaşa-
maq istəyirsən.
lazımsız heç nəyi özünüzə yaxın buraxmayın
ki, vaxtınız lazımsız şeylərə getməsin.
ciddi yanaşmadığınız şeylər sizə ciddi prob-
lemlər yarada bilər.
Pul hamıya lazımdır. Diqqətinizi puldan va-
cib şeylərə yönəldin.
Aldığımız hər zərbəyə görə əlimiz işdən soyu-
sa, onda gərək iş görməyək.
özümü heç kimlə müqayisə etmirəm. Bu,
mənə hər şeyə özüm kimi yanaşmağa imkan ve-
rib.
təkcə hər eşitdiyinizə yox, həm də hər gördü-
yünüzə həmişə inanmayın.
qaçan da, qovan da Allaha yalvaran yerdə
bəzən Allah da çərəsiz qalır.
Ən böyük səhvə, “yox” demək lazım ikən
“bəli” deyəndə yol veririk.
Dost kimi görünən, lakin dost olmayan düş-
mən kimi görünəndən daha qorxuludur.
Bəzi məsələlərdə susmaq yalan danışmaqdan
daha betərdir.
qadınların kişilərlə bağlı təxminləri nadir
hallarda elə təxmin olaraq qalır.
Hətta həyatdan heç nə istəməyəndən də həyat
çox şey istəyir.
Həyatından razı olan hanı? Az şeyi olan çox
şey, çox şeyi olan hər şey, hər şeyi olan hər şeydən
çox istəyir.
Zəif xarakterli insanların bütün həyatı giley-
lənməyə gedir.
Hətta xırda şeylər haqqında fikirləşəndə də
cılız fikirləşməyin.
Daha da irəli getmək üçün əvvəlcə nəyəsə çat-
maq lazımdır.
nə qədər bədbəxt qadın varsa, o qədər də gü-
nahkar kişi var.
qadınlar həqiqətən gülə bənzəyir. onlar da
gül kimi, ən xırda ehtiyatsızlıqdan sına, qırıla,
sola bilərlər.
Bütün canlılar arasında təkcə insanlar yalan
danışa bilir. Belə çıxır ki, şüur insana yalan da-
nışmaq üçün verilib?
laqeyd olmayan adam üçün hər yan gözəllik-
lə doludur.
Rasif TAHİROV
Bir çox tədqiqatçılar son 15
ildə qlobal istiləşmənin azal-
dığını bildirirdi. Lakin yeni
araşdırmalar qlobal istiləşmə-
nin davam etdiyini sübut edib.
bbc.com saytı xəbər verir ki, İq-
lim Dəyişikliyi üzrə Hökümətlərarası
Ekspertlər Qrupu (IPCC) 2013-cü ildə
qlobal səth temperaturunun son 15
ildə nisbətən artan xətt üzrə getdiyini
açıqlayıb. Tədqiqatçılar 2000-ci ildən
etibarən son 10 ildə okean sularında
temperaturun 0.12 C dərəcə artdığını
bəyan ediblər. Bu isə ehtimal edilən
0.7 C dərəcə artımdan iki dəfəyə yaxın
çoxdur.
XXI əsrin ilk 15 ilində yaşanan isin-
məyə antropogen aktivliyin emissiyası
olan CO2-nin səbəb olduğu qeyd edilir.
Dəniz inəkləri yox olmaq
təhlükəsi qarşısındadır. Bu
dəniz otyeyən məməliləri
sahilyanı suların və dənizin
çirklənməsindən, brakonyer-
lik nəticəsində və yosunların
populyasiyasının azalmasın-
dan əziyyət çəkir. Onlar çox
vaxt gəmilərlə toqquşmalar
nəticəsində ölümcül zədə
alır. Bu barədə BMT-nin Ət-
raf Mühit Proqramı (UNEP)
bildirib.
BMT-nin saytı xəbər ve-
rir ki, UNEP-in ekspertləri Solomon
adaları, Şri-Lanka, İndoneziya, Ma-
layziya, Mozambik və Madaqaskarın
sahil sularında dəniz inəkləri və tropik
yosunların mühafizəsi üzrə layihəni bir
daha xatırladıblar.
Mİfik “su pəriləri”nin prototipi
olan dəniz inəkləri sahil sularında təq-
ribən 20 metr dərinlikdə yaşayır, yalnız
yosunlarla qidalanır. Onlar gün ərzində
45 kiloqrama qədər yosun yeyə bilir.
“Su pəriləri”nin xilası üçün layihə
vəhşi heyvanların köçəri növlərin qo-
runması üzrə Konvensiya çərçivəsində
həyata keçirilir. Layihə çərçivəsində
dəniz inəkləri və onların yaşayış mühi-
tinin mühafizəsinə yönəlmiş tədbirlər
görülür.
UNEP-in ekspertləri qeyd edirlər
ki, mərcanlar kimi, tropik yo-
sunlar ekosistemi də vacibdir,
çünki onlar sahilboyu balıqçı-
lığın inkişafı üçün həlledicidir.
Dəniz inəyinin uzunluğu
3 metrə, çəkisi isə 500 kiloq-
rama çata bilər. Əgər təhlükə
yoxdursa, onda onlar 70 ilə
qədər yaşaya bilər. Bu məmə-
lilər bir neçə gün ərzində yüz
kilometrlərlə üzməyə qadirdir.
Son illər dəniz inəklərinin
populyasiyası kəskin azalıb.
Bu gün onların sayı təxminən
120 mindir. Ekspertlərin fikrincə, də-
niz inəklərinin yaşadığı böyük arealın
müqabilində bu, çox kiçik rəqəmdir.
Dəniz inəklərinin müdafiəsi üzrə
2015-ci ildə start verilən layihə 2018-
ci ilin dekabr ayına kimi davam edə-
cək. Layihənin reallaşması üçün ümu-
milikdə altı milyon ABŞ dolları tələb
olunur.
Mİfİk “SU PƏRİlƏRİ”nİn PRototİPİ olAn DƏnİZ İnƏklƏRİ
HƏM DƏ GƏMİlƏRlƏ toqqUşMAlAR nƏtİcƏSİnDƏ MƏHv olUR
Keçən il Norveçdə qızılbalıq
satışı hesabına rekord məbləğdə pul
qazanılıb. Bu, Krallığın iqtisadiyya-
tının əsas hərəkətverici qüvvəsi olan
neft satışından əldə edilən gəlirlərin
azalmasını qismən kompensasiya
etməyə imkan verib.
Norveç KİV-ləri bu barədə Norveç
Dəniz Məhsulları Şurasının məlumat-
larına istinadla xəbər verirlər.
Bütövlükdə 2016-cı ildə balıq
ovunun azalması, dəniz parazitləri ilə
bağlı problemlər, Çin bazarının geniş-
lənməsi nəticəsində qızılbalığa tələba-
tın artması qızılbalığın qiymətinin 40
faiz yüksəlməsinə səbəb olub.
Norveç iqtisadiyyatı üçün xoş ye-
nilik olan bu xəbər Krallığın balıqçılıq
təsərrüfatlarını da sevindirib. Belə ki,
keçən il qızılbalıq satışından əldə edil-
miş gəlir 2015-ci ilin müvafiq göstəri-
cisi ilə müqayisədə 31 faiz artaraq 65,3
milyard Norveç kronuna (təqribən 7,8
milyard ABŞ dollarına) bərabər olub.
Bütövlükdə Norveç dəniz məhsulları-
nın ixracından əldə edilən gəlirlər 23
faiz artaraq rekord məbləğə - 91,6 mil-
yard Norveç kronuna (təqribən 10,6
milyard ABŞ dollarına) çatıb.
Qeyd edək ki, Norveçdən ixrac
edilən dəniz məhsullarının üçdə iki
hissəsi qızılbalığın payına düşür. Nor-
veç dəniz məhsullarının əsas istehlak-
çısı Fransadır.
Analitiklərin fikrincə, dünyada qı-
zılbalığa tələbatın artması və Norveç
ilə Çin arasında diplomatik münasi-
bətlər normallaşandan sonra Çin ba-
zarının açılması sayəsində qızılbalığın
qiymətinin artması meyli 2017-ci ildə
də davam edəcək.
2010-cu ildə çinli dissident Lyu
Syaobonun Osloda Nobel sülh mü-
kafatına layiq görülməsi bu iki ölkə
arasında münasibətlərin korlanmasına
səbəb olmuşdu.
Rauf Əliyev
DƏnİZ MƏHSUllARInIn İxRAcInDAn
ƏlDƏ eDİlƏn GƏlİRlƏR çoxAlIB
SüRƏt qAtARlARI üçün Ən
UZUn MARşRUt İşƏ SAlInIB
çində sürət qatarları üçün ən uzun marşrut işə
salınıb. Yeni marşrutun uzunluğu 2760 kilometr-
dir.
RİA Sinxua informasiya agentliyinə istinadla xə-
bər verir ki, bu marşrut üzrə ilk qatar Kunmin şəhərin-
dən (Yunnan vilayəti) Pekinə yola düşüb. Qatar yola
13 saat vaxt sərf edib. İkinci sinif biletin qiyməti 166
dollar təşkil edir.
Beləliklə, Çində sürətli dəmir yollarının uzunlu-
ğu 22 min kilometrə çatıb. Bu yollarda qatarlar saatda
200 kilometrdən 400 kilometrədək sürətlə hərəkət edə
bilir.
Çin hazırda dünyada ən inkişaf etmiş sürətli də-
mir yolları şəbəkəsinə malikdir. Hakimiyyət orqanları
13-cü beşilliyin sonunadək (2020-ci il) həmin yolların
uzunluğunu 30 min kilometrədək, 2025-ci ilədək isə
38 min kilometrədək artırmağı planlaşdırırlar.
okeAn SUlARInIn
teMPeRAtURU İkİ
DƏfƏYƏ YAxIn ARtIB
Qlobal istiləşmə mərcan rifləri-
nin rənginin solmasına və məhvinə
gətirib çıxarır. Bu da planetimizin ən
mühüm ekoloji sistemlərindən birinə
çox ciddi təhlükə törədir.
BMT Xəbərlər Mərkəzi xəbər
verir ki, BMT-nin Ətraf Mühit Proq-
ramının (UNEP) dəstəyi ilə hazırlan-
mış yeni tədqiqatdan belə məlum olur.
Ekspertlərin fikrincə, indiki meyil sax-
lanılsa və beynəlxalq birlik parnik qaz-
larının emissiyalarının azaldılmasına
nail ola bilməsə, artıq bu əsrin sonları-
na doğru mərcan riflərinin 99 faizinin
rəngi solacaq.
Mərcan riflərinin rənginin bərpası-
na təqribən beş il vaxt lazımdır. Amma
mərcan riflərinin çoxunun rəngi solur,
fotosintetik fəallığı itir və məhv olur.
Mərcan riflərinin rənginin solması nə-
ticəsində onların çoxlu sayda heyvan
və bitkinin yaşayışına şərait yaradan
ekoloji sistemi pozulur.
2016-cı ildə bu proses Avstrali-
ya ərazisində yerləşən Böyük Baryer
Rifində mərcanların 90 faizinə təsir
göstərib. Bütövlükdə ötən il bütün
dünyada mərcan riflərinin 20 faizi
məhv olub.
İqlim üzrə Paris sazişi mərcan rif-
lərinin müdafiəsini təmin edir, amma
bu, yetərli deyildir. Selsi ilə 1,5 dərə-
cəyə qədər istiləşmə nəticəsində 2070-
ci ilə qədər planetimizdəki mərcan
riflərinin üçdəiki hissəsinin rəngi sola
bilər. Proqnozlara görə, bu proses ilk
növbədə Tayvanda və Terks və Kay-
kos arxipelaqı ətrafındakı mərcan lif-
lərinə təsir göstərəcək. Sonrakı onillik-
lər ərzində Bəhreyn sahillərində, Çili
və Fransa Polineziyasındakı riflərə də
ziyan dəyəcək.
MƏRcAn RİflƏRİnİn
RƏnGİ SolDUqcA...
nƏHƏnG tUnA BAlIğI
640 Mİn DollARA SAtIlIB
Tokiodaki məşhur Çukuzi bazarında cari ilin ilk
hərraclarında nəhəng mavi tuna balığı 74,2 milyon
yenə (təqribən 640 min dollara) satılıb. Bu, əsrin əv-
vəllərindən indiyədək ikinci ən yüksək qiymətdir.
Aomori prefekturasının sahillərində tutulan həmin
balığın çəkisi 212 kiloqrama bərabərdir.
Bu günədək həmin hərraclarda ən bahalı balıq
2013-cü ildə satılıb və onun qiyməti 155 milyon yenə
(həmin vaxtın məzənnəsi ilə 1,3 milyon dollar) bərabər
olub.
Ötən il isə ilk hərracda satılan tuna balığının qiy-
məti 14 milyon yen (117 min dollar) təşkil etmişdi.
Yaponiyada tuna balığının ilk hərracı Yeni il bay-
ramından sonra ölkənin işgüzar həyatı barədə fikir
yaradır. İlin ilk hərracından asılı olaraq ölkə iqtisadiy-
yatında “əsəcək küləklər”in istiqaməti müəyyən edilir.
Bunun hadisələrin sonrakı gedişi ilə təsdiq olunmasın-
dan asılı olmayaraq, ilk tuna balığının yüksək qiyməti
Yaponiyada yaxşı əlamət kimi qəbul edilir.
Vüqar Ağayev
üçekRAnlI noUtBUk
tƏqDİM eDİlİB
“Razer” şirkəti las-veqasda keçirilən “ceS
2017” sərgisi çərçivəsində qeyri-adi üçekranlı oyun
noutbukunun prototipini təqdim edib.
“hitech.newsru.ru” saytı xəbər verir ki, “Blade
Pro” modeli əsasında hazırlanmış “Project Valerie”
adlı noutbuk işıqlandırma ilə təchiz edilmiş iki əlavə
ekrana malikdir və yeni qurğunun qapağını açdıqdan
sonra mərkəzi hissədən avtomatik olaraq açılır. 17.3
düymlük ekranların hər birinin təsvir ölçüsü 3840x2160
piksel (“4K Ultra HD”), ekranların ümumi təsvir ölçü-
sü 11520x2160 piksel təşkil edir. Noutbuk tərəfindən
dəstəklənən “Nvidia Surround View” texnologiyası
təsviri bütün ekranlar boyunca "dartmağa" imkan verir.
“Project Valerie” noutbukunun qalınlığı 3.8 santi-
metr, çəkisi isə 5.5 kiloqramdır. Noutbuk “Nvidia Ge-
Force GTX 1080” videokartı ilə təchiz edilib. Şirkət
“Project Valerie” noutbukunun başqa parametrləri haq-
da məlumat vermir.