R. M. Məmmədov B. M. Həmzəyev parodont xəSTƏLİKLƏRİ “Şərq-Qərb” Bakı–2011
Yüklə 9,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
111 Nəzərə almaq lazımdır ki, xlorheksidinin çatışmayan cəhətləri də vardır. Əvvəla o, autofloranı məhv edərək disbakterioz yaradır, xoşagəlməz dada malikdir, dişlərin və dilin rəngini qaraldır və nəhayət, dad reseptorlarını məhv edir. Doksisiklin tərkibli, gel formasında istehsal olunan atridoks adlı preparat parodontal cibə yeridildikdən sonra bərkiyir və 2 həf- təyədək antiseptik təsir göstərə bilir. 0,63%-li qalay flüorid tərkibli Perio Med preparatı nəinki diş yastıqcığının əmələ gəlməsinin qarşısını alır, eyni zamanda neytrofillərin funksional aktivliyinə müsbət təsir göstərir. Yerli antiseptik məqsədlə miramistin, betadin, 0,25%-li xlo- ramin, furasilin 1:5000, dioksidin, rivanol, hidrogen peroksid, habelə bitki mənşəli salvin, sanqvinarin, çobanyastığı, adaçayı, maraslavin və s. istifadə edilir. Etiotrop müalicə, xəstəliyi əmələ gətirən səbəblərin aradan qal- dırılmasına yönəlmişdir. Parodont xəstəliklərinin müalicəsində bu məqsədlə ilk növbədə diş daşlarının və diş ərpinin təmizlənməsi, ağız boşluğunun gigiyenasına nəzarət, diş ərpi üçün retension nöqtələr hesab olunan sahələrin aradan qaldırılması və s. kimi qabaqlayıcı tədbirləri həyata keçirmək lazımdır. Diş daşlarının təmizlənməsi, həmişə, bir qayda olaraq müxtəlif dərəcəli trav- maların yaranmasına səbəb olur. Bu travmalar əksər hallarda təhlükəli hesab olunur. Bəzi müşayiətedici xəstəliklər zamanı (revmokardit, septik və digər infeksion-allergik xəstəliklər) bu vəziyyət ciddi təhlükə törədə bilər. Buna görə də diş ətinin inten- siv iltihabı və parodontal ciblərdən irin axması hallarında yerli antiseptiklərdən istifadə olunmalı, yalnız bundan sonra diş daşları təmizlənməlidir. Diş daşlarının təmizlənməsi dedikdə bir sıra tədbirlər komp- leksi nəzərdə tutulur: diş çöküntülərinin təmizlənməsi, yumşal- mış kök sementinin kənar edilməsi və işlənmiş səthlərin hamar- lanması. Bu tədbirlərin həyata keçirilməsi ən optimal üsul hesab edilir və metodika Scalinq and Root Planinqin adı ilə bağlıdır. 112 Diş daşlarının təmizlənməsi əl alətləri (küretlər, qarmaqcıqlar), ultrasəs (Piezon, Vektor) fırlanan alətlər (borlar), əks istiqamətdə hərəkət edən və hava-abraziv sistemlə idarə olunan vasitələrlə həyata keçirilir. Birinci mərhələdə müxtəlif dərəcədə parodontal zondlardan istifadə edilir. Eksplorerlər həm parodontal ciblərdəki diş daşları- nı müəyyən etmək, həm də onların tam çıxarılmasına əmin olmaq məqsədilə işlədilir. Diş ətiüstü daşlar skeyler-qarmaqlar vasitəsilə çıxarılır. Həmin alətlər müxtəlif qrup dişlərə aid olmaqla yanaşı, eyni zamanda müxtəlif ülgüc və özək formasında istehsalata bu- raxılır. Alətlərin çox hissəsini küretaj qaşıqları və ya küretlər təşkil edir. Bu alət vasitəsilə kökün diş ətialtı hissəsini işləmək, habelə diş ətiüstü daşları təmizləmək və kök sementinin nekrozlaşmış sahələrini qaşımaq mümkündür. Universal və spesifik küretlər ayırd edilir. Universal və ya Langer küretləri ilə bütün diş sıra- sını işləmək mümkündür. Spesifik və ya Qreysi küretləri doqquz alətdən ibarətdir. Bundan əlavə həmin alətlərin bir neçə modifika- siyası da mövcuddur ki, bunlar da ülgüc və özəklərin möhkəmliyi və uzunluğuna görə bir-birindən fərqlənir. Küretlərin ülgücləri dişlərin müvafiq səthlərinə uyğunlaşdırılmışdır. Səs və ultrasəs metodları stomatoloqun işinin keyfiyyətini artırır, vaxta qənaət edir. Buna baxmayaraq, müasir dövrdə səs skeylerlərinin istifadə olunması kifayət qədər məhdud laş dırıl- mışdır. Ultrasəs aparatları maqnitostriktiv və pezoelektrik tip- li olur. Müasir pezoelektrik aparatlarının bir çox üstünlükləri vardır: onlar mobildir, avtonom – maye şəklində qidalandırma sisteminə malikdir ki, bunun vasitəsilə işçi sahəni su ilə, habelə antiseptiklər, o cümlədən xlorheksidinlə yumaq mümkündür. Kök səthinin mexaniki işlənməsi, odontoplastika və plombun sallaq kənarlarının hamarlanması üçün əks istiqamətdə hərəkət edən və fırlanan alətlərdən istifadə edilir. Bu məqsədlə istifadə edilən alətin müxtəlif formaya malik işçi hissəsi və uzun kəsici tərəfi vardır. 113 Konkret metodların seçimi zamanı onun klinik effektivliyini, çatışmayan cəhətlərini, tibbi personalın vaxt və material itkisini, habelə metodun diş toxumalarına qarşı aqressiv təsirlərini nəzərə almaq lazımdır. Ultrasəs və fırlanan alətlərin tətbiqi zamanı əmələ gələn ae- rozol dumanı, bir sıra xəstəliklər fonunda onların istifadəsini məhdudlaşdırır: • tənəffüs sistemi xəstəlikləri (astma, kəskin bronxit) • kəskin infeksion xəstəlikləri, herpes • epilepsiya • eroziya, xora, ağız boşluğundakı çatlar • venerik xəstəliklər, vərəm, VIÇ – infeksiya, hepatit Bundan əlavə, bədxassəli şişlərdə, kardiostimulyator, immu- nodepressiv və kortikosteroid terapiyasında, şəkərli diabetin ağır formalarında burunla nəfəs almanın pozulması hallarında və s. ultrasəs aparatından istifadə əks göstərişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, əllə işləyən alətlərdə bu cür əks göstərişlər mövcud deyildir. Bununla yanaşı, mütəxəssis bilməlidir ki, küretdən istifadə olunması ən aqressiv müdaxilə hesab olunur. Əl alətləri bir hərəkət zamanı 5-25 mkm, ultrasəs isə 0,1 mkm sahəni qaşıya bilir. Hava – abraziv sistemin köməyi ilə (Air-Flo�: Prophy-Cet ca- �: Prophy-Cet ca- : Prophy-Cet ca- vitron) piqmentləşmiş diş ərpini götürmək və kökün diş ətiüstü nahiyəsini cilalamaq mümkündür. Bu cür aparatları parodontitlərin ağırlaşmış formalarında və boyunu açılmış dişlərdə tətbiq etmək məsləhət görülmür. Qeyd etmək lazımdır ki, bu sadaladığımız metodların heç biri kök sahəsinin istənilən kimi hamar işlənməsini təmin etmək iqti- darında deyildir. Ona görə də instrumental işləmədən sonra polir, fırça, xüsusi hazırlanmış yastıqcıq və s. birgə pastalardan istifadə etməklə həmin nahiyələri cilalamaq lazımdır. Lazer aparatlarının tətbiq olunması da bu sahədə geniş imkanlar tapmamışdır. Diş çöküntülərini tamamilə təmizlədikdən sonra mikrofloranın rekolonizasiyasının qarşısını almaq məqsədilə xəstələrə ağız boş- luğu gigiyenasına ciddi surətdə riayət etmələri məsləhət görülür. Yüklə 9,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|