11. Mavzu: Tarbiyaning umumiy metodlari. O‟quvchilarning ilmiy
dunyoqarashini shakllantirish. Aqliy tarbiya.
Reja.
1.Tarbiya metodlari haqida tushuncha.
2.Tarbiya metodlari tasnifi.
3.Ijtimoiy ongni shakllantirish metodlari.
4.Faoliyatni tashkil etish va ijtimoiy xulq- atvor meyorlarini shakllantirish.
5.Mustaqil fikrlash,ilmiy dunyoqarash va milliy g‟oyani shakllantirish o‟quv-
tarbiya jarayonining tarkibiy qisimlari.
6.O‟quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirishning tarkibiy qisimlari.
7.Aqliy tarbiyaning maqsadi va vazifalari.
8. Aqliy tarbiya vositalari.
Tarbiya metodlari haqida tushuncha
Maqsad, mazmun, Shakl kategoriyalari tarbiya jarayonining mohiyati (u
nimaga
qaratilgan, nimani to„ldiradi, nimaga yo„naltirilgan, qanday Shaklda
tugallanadi)ni ochib beradi. Biroq, tarbiya mohiyatini
yoritishda qanday qilib
tarbiyalash savoli bilan aloqador yana bir muhim kategoriya ham mavjud. Bu
tarbiya metodi tushunchasidir.
Tarbiya metodi
(yunoncha «metodos» – yo„l) tarbiya maqsadiga
erishishning yo„li. Maktab
amaliyotiga tatbiq etilganda, metodlar – bu
tarbiyalanuvchilarning ongi, irodasi, tuyg„ulari va xulqiga ta‟sir etish usullaridir.
Tarbiyaning mutlaqo yangi metodlarini yaratishga bironta tarbiyachining
kuchi etmaydi. Metodlarni takomillashtirish
muammosi doimo mavjud, har bir
tarbiyachi o„zining imkoniyatiga ko„ra
uni hal qiladi, tarbiya jarayonining aniq
Shart-Sharoitlariga mos ravishda o„zining xususiy qarashlarini
ifoda etish asosida
umumiy
metodikani
boyitadi.
Tarbiya
metodlarini
bunday
xususiy
takomillashtirish
tarbiya usullari
deb ataladi. Tarbiya usullari – umumiy
metodning bir qismi,
alohida harakati, yanada aniqlashuvi. Obrazli aytganda,
usullar – bu qo„yilgan maqsadga tezroq erishish uchun tarbiyachi o„zining
tarbiyalanuvchilari bilan yo„l ochadigan o„rganilmagan so„qmoq. Agar uni boshqa
tarbiyachilar
ham foydalana boshlasa, u holda asta-sekin usullar keng ustunli
yo„llar – metodlarga aylanishi mumkin. Tarbiya metod va usullarini bilish, ularni
to„g„ri qo„llay olishni egallash – bu pedagogik mahorat
darajasini belgilovchi
muhim tavsiflardan biri. Tarbiya metod va usullarining aloqadorligi ana Shunda.
Amaliyotda
