Rəy verən: f.ü. f d. dos. Fazil Rüstəmov

Yaşar Əhmədov AzarHətəmov 

*

 

Azərbaycan  Respublikasında  multikulturalizm  siyasəti  ilə 

ölkənin  sosial-iqtisadi  inkişafının  və  xarici  siyasətinin  qarşılıqlı 

münasibətini anlayacaqlar; 

*

 

Müasir  dövrdə  Azərbaycanda  multikulturalizm  sahəsində 

həyata keçirilən işlərlə tanış olacaqlar; 

*

 

Azərbaycan xalqının tarixi, ədəbiyyatı, incəsənəti, dili, adət 

-  ənənələri  haqqında  elə  ümumi  biliklər  alacaqlar  ki,  gələcəkdə 

bunlan ayn-aynlıqda əsaslı şəkildə inkişaf etdirə biləcəklər; 

*

 

Azərbaycançılıq  məfkürəsini  siyasi-elmi  müstəvidə 

mənimsəyəcəklər; 

*

 

Azərbaycan  Respublikasının  multikulturalizm  siyasətinin 

həyata  keçirilməsində  beynəlxalq  təşkilatlarla  əməkdaşlığın 

əhəmiyyətini anlayacaqlar. 

-

 

“Azərbaycan  multikulturalizm”  fənni  11  xarici  ölkə 

universitetində tədris edilir. 

-

 

Bu 

fənn 

Azərbaycandakı 

universitetlərin 

tədris 

proqramında da yer alır. 

-

 

Bizim  tələbələr  də  Azərbaycan  multikulturalizminin  qay- 

naqlannı, tarixini, siyasətini,  tarixi  köklərim, ədəbi-bəiii,  fəlsəfi, 

elmi və publisistik qaynaqlarını öyrənirlər. 

-

 

Qısa  zamanda  Azərbaycan  multikulturalizminin  elmi 

əsaslarla öyrənilməsi və dünyada təbliği ilə bağlı bir sıra mühüm 

işlərin icrasına başlamışdır. 

-

 

“Multikulturalizmə  giriş”  və  “Azərbaycan  multikultura- 

lizmi”  fənləri  yaradılmış  və  hər  iki  fənn  üzrə  tədris  proqramlan 

hazırlanaraq Təhsil Nazirliyində təsdiq olunmuşdur. 

-

 

Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzinin  imkanlan 

hesabma  xarici  ölkə  universitetləri  ilə  bu  fənlərin  tədrisi  haqda 

damşıqlar  apanimış  və  ilkin  mərhələdə  bir  sıra  universitetlər  bu 

təklifi müsbət qarşılamışlar. 

-

 

İstər 

Azərbaycanda, 

istərsə 

də 

digər 

ölkələrin 

universitetlərində  başlanan  “Azərbaycan  multikulturalizmi” 

fənnin tədrisində problemlər, əlbəttə ki, yox deyildir. 

388 

---

Multikulturalizm - fəlsəfi lüğət 

-

 

Bu  da  təbiidir,  bu  işin  həyata  keçirilməsini  öz  üzərinə 

götürən  Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzi  yeni 

yaradılmışdır, kadr və dərs vəsaiti çatışmazlığı vardır. 

-

 

Tədrisinə başlanan fənlər yeni olduğundan onları tələbələrə 

çatdıracaq  müəllimlərin  hazırlığım  da  Mərkəz  öz  üzərinə 

götürmüş  və  tanınmış  alimlərin  və  xaricdən  dəvət  etdiyi 

mütəxəssislərlə birgə problemləri aradan qaldırmağa çalışır. 

-

 

Treninq iştirakçılannın  yaş senzi, “elmi dərəcə” çərçivəsi, 

mühazirə  oxuyan  alimlərin  işə  seçimi  perspektivdə  gözlənilən 

effekti verməyə də bilər. 

-

 

Ilk  növbədə  Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzi 

auditoriya yığımı zamanı yaş senzinə diqqət etməli, daha gənc və 

bu  sahəyə  marağı  olan  kadrlann  (dinləyicilərin  yox)  iştirakına 

şərait yaratmalıdır. 

-

 

Mühazirə oxuyan alimlər yalnız elmi dərəcəsinə görə deyil, 

daha  çox  etnopolitoloji  və  multikultural  biliklərinə  görə 

seçilməlidirlər. 

-

 

İllərdir  bu  işi  mədəni  müxtəliflik  və  yaxud  da  çoxmə- 

dəniyyətlilik adı altında Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi həyata 

keçirirdi. 

-

 

Multikulturalizm Mərkəzi isə problemə kompleks yanaşır. 

-

 

Bu  sahəni  tədris  edən  kadr  heyəti,  ilk  növbədə,  ölkədə 

yaşayan milli azlıq, azsaylı xalq və etnik azlıqlar - onların tarixi, 

təsərrüfatı, məşğuliyyəti, məişəti, yaşadıqlan coğrafi ərazi, təhsili, 

mediası, ölkənin ictimai-siyasi həyatındakı rollan və ən nəhayət 

beynəlxalq sənədlər və təcrübə barədə məlumatlı olmalıdırlar. 

-

 

Digər  mühüm  bir  məqam  isə  “mən  ingilis  və  yaxud  da 

fırəng  dilini  bilirəm”  iddiası  ilə  yerli  və  xarici  universitetlərin 

auditoriyasını zəbt etmək istəyənlərin qarşısım alınmalıdır. 

-

 

Əlbəttə,  dil  bilikləri  üstünlükdür,  amma  fənnin  tədrisində 

əsas deyil, dil yalnız ünsiyyət vasitəsidir. 

389 

---

Yaşar Əhmadov AzərHətəmov 

-

 

Digər 

ölkələrdə 

Azərbaycan 

multikuituralizminin 

öyrənilməsinə ehtiyac vardır- buradan da multikulturalizmin həm 

də  pedaqoji  problem  olduğu  meydana  çıxır,  çünki  multi- 

kulturalizm  təcrübəsinin  təbliği,  öyrənilməsi  və  öyrədilməsi 

pedaqoji prosesdə həyata keçirilir. 

-

 

Multikulturalizmin  təhsil  vasitəsi  ilə  yayılması  və 

genişləndirilməsi amili meydana çıxır. 

-

 

Tədrisə  başlamazdan  əvvəl  “Multikulturalizmə  giriş”  və 

“Azərbaycan  multikulturalizmi”  fənlərinin  məzmunu  müəy>'ən- 

ləşdirilmiş  və  fənlər  üzrə  məzmunu  əhatə  edən  tədris  proqramı 

hazırlanmışdır. 

-

 

Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzi  müvafiq 

pedaqoji kadr hazırlığı məsələsini də artıq həll etmişdir. 

-

 

Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzi  kurslarında 

iştirak  edən  dinləyicilər  kurs  üzrə  təlim  hazırlığı  keçir,  imtahan 

verir və tədrisetmə səlahiyyəti verən sertifikatlar alırlar. 

-

 

Bakı  Beynəlxalq  Multikulturalizm  Mərkəzindən  verilən 

məlumata  görə,  həmin  fənlərin  tədrisinə  maraq  göstərən  ali 

məktəblərin sayı artmaqdadır. 

-

 

Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Bilik 

Fondunun  maarifçilik  layihələrində  də  multikulturalizm 

mədəniyyətinin təbliği geniş yer tutur. 

-

 

Bilik  Fondunun  maarifçilik  layihələrində  pedaqoji 

istiqamət əsas götürülür. 

-

 

Bilik  Fondunun  hər  ilin  15  sentyabrında  Bilik  günü 

münasibəti ilə ölkəmizin bütün bölgələrində keçirdiyi Azərbaycan 

multikulturalizminə  həsr  olunmuş  mühazirələr  böyük  maraqla 

dinlənilir. 

-

 

Multikulturalizm  biliklərinin  gənclərə  ötürülməsi,  hər 

kəsdə multikultural  mədəniyyətin formalaşdırılması  üçün bu işə 

kompleks pedaqoji təsirlərlə yanaşılmalıdır. 

-

 

Bu  proses  uşaqların  yaş  səviyyəsinə,  anlama  imkanlarına 

uyğun olaraq uşaq bağçasından başlayaraq, ümumtəhsil məktə- 

390 

---