S e t a 1 y ı l l ı ğ ı

123

b a l k a n l a r ’ d a   s i y a s i   k r i z

beklentilerin hayli altında. AB’li yetkililer ba-

ğımsızlıktan sonraki ilk birkaç ayda bu rakama 

ulaşılacağını hesaplamış ve Priştina’ya da bunu

vadetmişti.

 

Makedonya sorunlarını erken seçimle 

ötelemeye çalışıyor

Makedonya  Başbakanı  Nikola  Gruevski  20

Şubat’ta yaptığı bir açıklamada, muhalefet par-

tisinin 28 Ocak’tan beri devam ettiği meclis 

boykotuna bir son vermek için erken seçime 

yeşil ışık yaktı. Ancak ona göre partisi ve ko-

alisyon ortağı 2011’i reform, gelişme, modern-

leşme ve AB’yle entegrasyon yılı olarak planlar-

ken, muhalefet lideri Branko Crvenkovski buna

engel olmaktaydı.

Muhalefetin  meclisi  terk  etmesinin  temel  ne-

deni ise A1 isimli televizyon kanalının ve ona 

ait gazetelerin hesaplarının dondurulması. Mu-

halefet Partisi SDSM’nin Lideri Crvenkovski’ye

göre resmi olarak vergi kaçakçılığıyla suçlanan 

medya kuruluşuna yönelik bu girişimin asıl 

sebebi halkın rağbet ettiği bir kanalın sesini 

kısmak. Gruevski’yi destekleyenler ise kararın 

bağımsız yargı tarafından alındığına vurgu ya-

pıyor ve asıl muhalefet liderinin A1 kanalının 

sahibiyle girdiği uzun süreli yolsuz ilişkileri 

gölgelemeye çalıştığını iddia ediyor.

AB’li ve ABD’li yetkililer ise, hem hükümeti 

basına baskı uygulamakla hem de muhale-

fet partisini meclisi boykot etmekle eleştiri-

yor. Geçtiğimiz günlerde Washington’a giden 

Gruevski’ye, yargı, medya bağımsızlığı ve sivil 

toplum konusunda Amerika’nın Makedonya’yı

dikkatle takip ettiği belirtildi. Gruevski’nin, ül-

kesinin ismi konusunda Yunanistan’la yaşadığı 

problemlerde Washington’dan arabulucu olma 

beklentisi ise, bunun Üsküp ile Atina arasında

çözülecek bir sorun olduğu belirtilerek nazikçe 

reddedildi.

Arnavutluk’ta tırmanan siyasi kriz

Muhalefetin 21 Ocak’ta hükümete karşı büyük

bir katılımla gerçekleştirdiği protesto gösteri-

sinde olayların çıkması, akabinde Cumhuriyet

Muhafızları’nın  göstericiler  üzerine  ateş  açıp

dört kişiyi öldürmesi üzerine bu ülkede de su-

lar  durulmuyor.  Muhalefet  Lideri  ve  Tiran’ın

Sosyalist  Belediye  Başkanı  Edi  Rama’nın  ön-

cülüğünde gerçekleşen gösterilerde muhalifler 

Başbakan Sali Berişa’yı 2009’da iktidara taşı-

yan seçimlerin şaibeli olduğunu savunuyor; 

Sali Berişa ise muhalefeti darbe girişimiyle 

suçluyordu.  Ülkede  yaşanan  siyasi  çekişmeler

Arnavutluk’un AB sürecini sekteye uğratıyor.

 

Sırbistan’da hükümet sallantıda

Sırbistan’ın temel sorunları olan işsizlik, sosyal 

güvenlik ve her alanda reform konusunda bek-

lentileri karşılamaktan çok uzak olan mevcut 

hükümete duyulan kızgınlık gün geçtikçe ar-

tıyor.  5  Şubat’ta  Belgrad  sokakları  Milosevic’i

koltuğundan eden 2000’deki gösterilerden 

sonra tarihinin en büyük eylemine sahne oldu. 

Milliyetçi  partilerin  öncülüğünde  gerçekleşen

protestoda eylemciler hükümeti erken seçim 

yapmaya çağırdı. Resmi rakamlara göre 55 bin

kişinin katıldığı gösteride eylemciler, 2012’de 

yapılması planlanan seçimlerin öne alınmasını 

talep ettiler. Bunun iki ay içerisinde gerçekleş-

tirilmemesi durumunda başkenti abluka altına 

alacakları tehdidinde bulunan göstericiler, hü-

kümeti yolsuzlukla ve Avrupa Birliği üyeliğini 

tek amaç edinmekle suçluyor. AB’ye katılım 

büyüsü de ülkede artık eski halk desteğini kay-

betmiş durumda. Sırbistan’ın AB’ye üyeliğine 

destek 2000’lerden beri ilk defa yüzde 60’ın al-

tına düştü.

Batı Balkanlar’da yaşanan bu istikrarsızlığın 

bölgesel bir krize dönüşmemesi için uluslarara-

sı aktörlerin daha etkin bir şekilde arabulucu-

luk rolü üstlenmesi gerekmektedir.

www.setav.org, 28 Şubat 2011

“

Batı Balkanlar’da yaşanan istik-

rarsızlığın  bölgesel  bir  krize  dönüş-

memesi  için  uluslararası  aktörlerin 

daha  etkin  bir  şekilde  arabuluculuk 

rolü üstlenmesi gerekiyor.

---

124

ş u b a t   1 1

Avrupa  Parlamentosu  Başkanı  Herman  Van

Rompuy’a  göre  “Batı  Balkanlar’ın  Avrupa  ile

entegrasyonu, bölgesel işbirliğini artırmak adı-

na büyük bir gayretle gerçekleştirilmeli. Zira 

AB’nin perspektifi, bölgesel işbirliğinin ‘yerine 

değil’, ‘yanı sıra’ bir genişlemeyi öngörüyor.” 

Rompuy’un bu açıklaması AB’nin Batı Balkan

ülkelerini birliğe dahil etme amacını oldukça 

iyi yansıtmakta. AB böylelikle, Soğuk Savaş’ın 

sona ermesi ve Yugoslavya’nın dağılmasıyla 

ortaya çıkan sorunları hâlâ aşamamış ve 20. 

yüzyılın son etnik-dinsel katliamlarını yaşamış 

bölgeyi kendi çatısı altında istikrara kavuştur-

mayı amaçlıyor. 

Her ne kadar Balkanlar’da Dayton Antlaşması 

savaşı sona erdirmiş olsa da, oluşan yeni sı-

nırlar hoşnutsuz kitleler de yarattı. Sırbistan, 

bağımsız bir Kosova’dan rahatsız. Bosna Sırp 

Cumhuriyeti’nin  (Republika  Srpska)  ise  giz-

li gündeminde Sırbistan’la birleşmek olduğu 

söyleniyor. Bosna-Hersek Federasyonu’nda 

yaşayan Hırvatlar, Hırvatistan ile birlikte bir 

gelecek hayal ediyor. Öte yandan Yunanistan, 

Makedonya isminin kendi tarihsel mirasına ait

olduğunu savunuyor ve Makedonya isimli bir

devletin tanınması durumunda, Yunanistan’ın 

kuzey sınırları içerisinde yer alan Makedonya

bölgesinden, ileride Makedonya’nın toprak ta-

lep  edebileceği  endişesini  taşıyor.  Tarihi  Ma-

kedonya topraklarının bugün Yunanistan, Ma-

kedonya ve Bulgaristan’a dağılmış olması; keza 

Arnavutların Arnavutluk, Kosova, Makedonya

ve Sırbistan olarak dört farklı devlet çatısı al-

tında yaşamaları, mevcut sınırlara dair sorgula-

maları hâlâ canlı tutuyor. 

Bu sorunlar karşısında AB ise bölgede enteg-

rasyon yoluyla insan ve mal hareketliliğini 

sağlayıp çözülemeyen sınır sorunlarını ge-

çişken sınırlar yoluyla çözmeyi hedefliyor. 27 

üyesiyle dünyanın en büyük pazarı haline ge-

len AB’nin 2010-2012 arasında Batı Balkanlar’a 

2 milyar Euronun üzerinde bir teknik ve mali 

yardımda bulunmasının nedeni de, işte bu ge-

çişken  sınırları  yaratmak.  Van  Rompuy’a  göre

“AB’nin özünde yer alan hoşgörü ve çeşitliliğe 

saygı sayesinde bu süreç, bölgesel istikrarın ve 

SETA YORUM

Batı Balkanlar “Avrupalı” 

Olacak mı? 

Birliğe adaylık statüsü kabul edilen Makedonya ve Karadağ ile bu statüyü bekleyen 

Sırbistan,  Bosna-Hersek,  Kosova  ve  Arnavutluk’un  durumları,  gerçekleştirecekleri 

reformlara ve AB standartlarına yaklaşmalarına bağlı olarak gelişecek. 

FATMA SEL TURHAN

---