- manjetin
hava il
ə doldurulması nəbzin itməsinə qədər
olmalıdır;
- arterial qan t
əzyiqinin qolda müəyyən olunmasında qol ilə
ür
əyin səviyyəsi,
demək olar ki, eyni olmaldır;
-
bütün şübhəli hallarda doppleroqrafik
üsüldan istifadə
olunması;
- arterial qan t
əzyiqi sutka ərzində ± 30/20 mm c.s-na qədər
d
əyişilə bilər;
- n
əfəsvermə aktında, qolun ürək səviyyəsindən aşağı olduğu
halda, soyuq v
ə ya küylü şəraitdə, psixoemosional stressdə,
fiziki yükl
ənmədə, axşam saatlarında göstəricilər nisbətən
yüks
ək alınır;
- müxt
əlif həkimlərdə göstəricilər 10 mm c.s-na qədər
f
ərqlənir;
- arterial qan t
əzyiqinin göstəricisini 5 mm c.s-na qədər
yuvarlamaq olar.
Arteriyadaxili, intraarterial
kateterizasiya üsülü vasit
əsilə müəyyən
olunmuş arterial qan təzyiqindən yüksək olan və həkimi çaşdıran
göst
əricilər psevdohipertoniya və ya yalançı hipertoniya adlanır. Bazu
arteri
yalarının xeyli sklerozlaşması sfiqmomanometr göstəricisini 300
mm c.s-na q
ədər yüksəlməsini göstərdiyi halda, intraarterial qan təzyiqi
130 mm c.s-na b
ərabər ola bilər.
Arterial hipertoniya haqqında olan göstərici EKQ, rentgen, fiziki
müayin
ə nəticələrinə uyğun gəlmədikdə, xəstədə hipertonik retinopatiya
əlamətləri olmadıqda, bazu arteriyası bərk və sərt əlləndikdə,
ona təzyiq
olunan yerd
ən aşağıda pulsasiya itmədikdə, yalan sayıla bilər.
Ür
ək əzələsinin ağır dərəcəli ürək çatışmazlığının inkişafına səbəb
olmuş disfunksiyası zamanı alternasiyaedici nəbz meydana çıxır. Bu
zaman arterial v
ə nəbz təzyiqinin düşməsi nəticəsində nəbz kəfkirvari
h
ərəkətli olur. Bəzən o, arterial hipertoniyada və ya aortal stenoz zamanı
rast g
əlinir. Alternativ nəbz ektopik taxikardiyanı və ya anginoz tutmanı
müşayiət edə bilər. Nəbzin ürək çatışmazlığı olmadan alternasiyası
miokardın fibrozuna və ya nekrozuna aiddir.
Alternativ n
əbz ürəyin dolma təzyiqinin azalması fonunda, başqa
sözl
ə ürək əzələsinin yığılma funksiyasının və starlinq efektinin
z
əifləməsi fonunda daha tez meydana çıxır. Məsələn, diuretikoterapiya
zamanı, əvvəl olmayan alternasiyanın meydana çıxması ürəyin atma
h
əcminin azalmasına və miokardial zəifliyin artmasına işarə olan
simptomdur. Sakit v
əziyyətdə miokardial disfunksiya əlamətləri olmayan
x
əstədə, fiziki yüklənmə zamanı alternativ nəbz qeyd edilə bilər.
T
ənəffüsün dərinləşməsi və ya postekstrasistolik ürək yığılmaları zamanı
ür
əyə qayıdan venoz qan həcminin artması nəticəsində, ürək çatışmazlığı
30
olan x
əstədə alternativ nəbz meydana çıxa bilər. Alternativ nəbz ürək
çatışmazlığının həm azalmasında və həm də artmasında itə bilər.
Alternativ n
əbzin meydana çıxmasına səbəb ürək yığılmalarının müxtəlif
olması və ya hər dəfə yığılan kardiomiositlər sayının müxtəlif olmasıdır.
Alternativ n
əbz elektrik alternasiya
ilə az əlaqəlidir, sonuncu çox vaxt
perikardial mayenin v
ə ya möhtəviyyatının çoxluğunda rast gəlinir.
Ar
terial hipertoniyası olan bütün xəstələrdə, həm də aortanın
koarktasiyası axtarılmalıdır. Proksimal arteriyalar, yəni yuxu və bazu
arteriyalar
ı üzərində böyük, dolu
və gərgin nəbz müəyyən olunur; aşağı
ətraf arteriyaları üzərində nəbz təzyiqinin azalması, nəbz dalğasının
artma sür
ətinin zəifləməsi və nəbz dalğasının ləng yüksəlməsi, nəbz
pikinin gecikm
əsi qeyd edilir. Bud arteriyası üzərində nəbz dalğasının
dikrotik hiss
əsi əllənir, anokrotik hissəsi isə periferiyaya doğru yumşalıb
silinir. Aortal koarktasiyadan yuxarıda olan arteriyalarda nəbz dalğası,
qan c
ərəyanı, nəbz və sistolik təzyiqlər güclənir. Bud arteriyasında nəbz
dalğası mil arteriyasına nisbətən gec müəyyən olunur. Aortal
koarktasiyaya düçar olmuş xəstələrin, demək olar ki, yarısında həm də iki
taylı aortal qapaq tapılır və belə halda aortal requrgitasiya qeyd edilir və
sonuncu halda bütün arteriyalar üz
ərində nəbz dalğası, nəbz təzyiqi
normal qal
ır. Aortal stenoz, mitral requrgitasiya və ya arterial keçiddə
müştərək, yəni birgə rast gəlinən aortal koarktasiya təsadüflərində yuxarı
hiss
ə arteriyalarında qan təzyiqi yüksəlməyə, normal qala bilər. Bud
arteriyası üzərində bazu arteriyasına nisbətən nəbz dalğasının gecikməsi
qapaqüstü
aortal stenozda da qeyd edil
ə bilər. Sonuncu halda bud-bazu
n
əbz fərqi sağ mil və bud arteriyaları arasında tapılır; sol mil
arteriyasında isə nəbz dalğası, bud arteriyasında olduğu kimi gecikir.
Qarın arteriyasının koarktasiyasında. qarnın yuxarı hissəsində əllənən
aortal pulsasiya aşağıda itir.
N
əfəsalma aktında ağciyərin həcmi artır, döş qəfəsidaxili və aortal
t
əzyiqlər, ağciyərdən ürəyə qayıdan qanın miqdarı və sistolik
qan təzyiqi
azalır. Konstriktiv perikardit zamanı, nəfəsalmada nəbzin itməsi, ürək
yığlmalarının dəyişilməməsi fonunda qeyd edildiyi üçün parodoksal nəbz
adlanır. Əslində bu
parodoksal deyil, nəfəsalma zamanı sistolik qan
t
əzyiqinin daha çox aşağı yenməsilə əlaqədardır. Dərin nəfəsalma zamanı
sistolik qan t
əzyiqinin inspirator yenməsi 15 mm c.s-na çata bilər. Adi
n
əfəsalmada 0,2 – 5 mm c.s-nu təşkil edir. Nəfəsalma zamanı ürəyin sol
m
ədəciyinin həcmi azaldığından, ürəyin ikinci tonunda haçalanma baş
ver
ə bilər. Sistolik qan təzyiqinin inspirator azalması 10 mm c.s-dan çox
olması patoloji sayılır. Ürəyin tamponadası və konstriktiv perikarditdə
n
əfəsalma aktında ürəyin sol qulaqcığına daxil olan qanın miqdarı, sol
m
ədəcyin dolma həcmi azalır, ağciyər venalarında ürəyin sol qulaqcığına
nisb
ətən qan təzyiqi daha çox azaldığı üçün, qanın sol qulaqcığdan
31