S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
Damar küyl əri ürəyin sistolası ilə əlaqədar, sistolanın əvvəlində meydana çıxır. Onlar fiziki yüklənmə zamanı güclənirlər. Damarda obstruksiya olduqda, obstruksiya yerinin əvvəli və sonrası arasında təzyiq f ərqi əmələ gəlir. Bu fərq daimi olduqda damar küyü daim olaraq, həm sistola v ə həm də diastola fazalarında, sistolada daha uca olmaqla eşidilir. Sür ətli qan cərəyanı, aortanın proksimal şaxələrində gənc şəxslərdə sistolik küy tör ədə bilər. Uşaqların 40-60%-də yuxu arteriyaları üzərində sistolik qovulma küyü eşidilir. Aortanın qapaq mənşəli küyü yuxarıya irradiasiya olunduğu üçün, onu korpücükaltı arteriya küyündən ayırd etm ək lazım gəlir. Adətən birinci körpücüküstü çuxurda, ikinci isə körpücükaltı çuxurda daha yaxşı eşidilir. Çiyini aşağı və dala çəkməklə körpücükaltı arteriyanın körpücüklə 1-ci qabırğa arasında sıxılmasını yaratmaqla, küyün z əifləməsilə 2-ci halı bilmək olar. Əks tərəfdə yuxu arteriyasını sıxmaqla karotid küyün güclənməsini bilmək mümkündür və bu is ə aortal küyün mövcudluğuna dəlalət edir. Periferik arteriyalarda, xüsusil ə döş qəfəsinin arxa divarında qabırğaarası arteriyalar və kollateral damarlar üz ərində, aortanın koarktasiyası zamanı, sistolik qan c ərəyanı ilə əlaqədar küylər eşidilir. H ipertireoz zamanı qalxanvari vəzin üzərində sistolik arterial küy eşidilir. Bəzən burada venaların üzərində fasiləsiz olaraq sakit səsli vızıltı eşidilə bilər. Damar anevrizmaları üzərində ikili ton və ya ikili küy müşahidə oluna bilər. Anevrizmanın sistola vaxtı genişlənməsi və diastolada yenid ən əvvəlki hala qayıtması küy yaradır. Aortakoronar şuntlamadan sonra təsadüflərin 50%-də ürəyin enən tac damarı üzərində küy əmələ gəlir. Maraqlıdır ki, koronar arteriyanın dəliyi sistola zamanı aortal qapaq il ə örtülür; aorta koronar şunt damarının dəliyi isə sistola zamanı açıqdır və sistolik qan cərəyanına məruz qalır. Onu da qeyd edək ki, eyni hal diastola zamanı da baş verir, ancaq sonuncu halda əmələ g ələn küyün səsi xeyli zəif olur. Onu da qeyd edək ki, şunt damarının okklüziyası baş verdikdə, sözügedən küy itir. Onu oturaq vəziyyətdə, n əfəsvermənin axırında, döş sümüyünün sol kənarı üzrə II-IV qabırğaarası səhələrində eşitmək mümkündür (qısa, erkən sistolik küy). Ümumiyy ətlə, aorta-koronar şuntlamadan 6 ay sonra müvafiq küylər xeyli z əifləyir və bir il ərzində onlar qeyb olurlar. Persistəedici küy diqq əti cəlb edir və o, arqument rolunu oynaya bilər. Ağciyər arteriyasında onun qapaq və ya dəlik stenozundan başqa, kötük, bifurkasiya, şaxə və sonrakı periferik damarlar tipli stenozlar rast g əlinə bilər. Çox vaxt o, məxmərək infeksiyasının təsiri altında, ana b ətnində baş verir. Belə hallarda katarakt, karlıq, boydan qalma, ağıl z əifliyi qeyd edilir. Ağciyər arteriyasının stenozu ilə əlaqədar əmələ g ələn sistolik və ya sistolodiastolik küy, qulaqcıqlararası çəpərin defekti zamanı qeyd edilən küy kimi, döş qəfəsinin hər yerində, demək olar ki, 57 eyni ucalıqda eşidilir. Əməliyyatdan sonra bu küylər qeyb olur. Ağciyər arteriyası şaxələrində tromblar əmələ gəldikdə və ya tromboemboliyalar baş verdikdə, nəfəsvermə aktında güclənən, antitrombotik və antikoaqulyativ terapiyadan sonra itib ged ən küylər rast gəlinə bilər. Son ill ər ərzində klinik kardiologiyada sistola zamanı baş verən requrgitasiya küyl ərini sistolik requrgitasiya küyləri adlandırırlar. Onlar sistolanın və birinci tonun başlanması ilə meydana çıxır və bütün sistola zamanı davam edərək, pansistolik xarakter daşıyırlar; ikinci tondan sonra onlar eşidilmir. Ekstrasistola və ya seyrici aritmiya zamanı qəflətən diastolanın uzanması, sözügedən küylərin ucalıq dərəcəsinə, demək olar ki, t əsir göstərmir. Sonuncu onu sistolik qovulma küyündən f ərqləndirməyə imkan verir. Sistolik qovulma küyləri diastolanın qəflətən uzanmasından sonra güclənir. Buna səbəb diastolanın uzanmasında son diastolik h əcminin artmasına baxmayaraq, aortada diastolik təzyiqin diastolanın uzanması müddəti ərzində azalmasıdır. Başqa sözlə, növbəti sistolada aortaya daxil olan qanın miqdarı artır, mitral requrgitasiyaya uğrayan qanın miqdarı isə çox da dəyişilmir. Onu da qeyd edək ki, mitral qapağın prolapsı, məməcikvarı əzələlərin işemiyası, miokardın fibrozu zamanı, uzanmış diastoladan sonra, mitral requrgitasiya küyü zəifləyə bil ər. B tipli WPW sindromunda ürəyin sağ mədəciyinin sol mədəciyə nisb ətən tez oyanıb erkən yığılmasına görə, mitral requrgitasiya küyü uzanmış diastoladan sonra güclənə bilər. Bu zaman trikuspidal requrgitasiya küyünün d ə güclənməsi qeyd edilir. Mitral requrgit asiyanı mitral qapağın sol qulaqcığa prolapsı, revmatik qapaq qüsuru v ə xordanın cırılması yarada bilər. Çox az hallarda mitral requrgit asiya sol qulaqcığın miksoması, mitral qapağın fibroz əsasının, yəni fibroz həlqəsinin kalsinasiyası, endokardial yastıqcıqlarının defekti (atrioventrikulyar kanal), mitral qapağın ön tayının degenerasiyası halında müşahidə edilir. Uşaqlarda mitral requrgit asiya küyü Marfan sindromunda, Ebşteyn anomaliyası zamanı, endokardial fibroelastoz, k əskin miokardit, məməcikvari əzələlərin və endokardial yastıqcıqların disfunksiyası, ürəyin sol koronar arteriyasının ağciyər arteriyası kötüyündən başlandığı anomaliyası zamanı rast gəlinir. M əmcikvari əzələlərin işemiyası, nekrozu, fibrozu, degenerasiyası və sair patoloji d əyişiklikləri müvafiq qapaq tayının disfunksiyasını və bu yolla da requrgit asiya küyünü yaradır. Miokardın ön-çəpər infarktında, çox vaxt mitral requrgit asiya meydana çıxır. Bu zaman mitral qapağın fibroz h əlqəsi genişlənir. Sonuncu isə məməcikvari əzələlərin dinsfunksiyasını tör ədir. Mitral qapağa 120-yə qədər xord bağlanmışdır. Məməcikvari əzələlərin disfunksiyası kimi, xordaların cırılması mitral requrgitasiya tör ədir. Revma tizm, endokardit, işemiya, nekroz, infarkt, 58 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|