108
ölk
əyə rəhbərlik etmiş ümummilli lider, mərhum prezidentimiz H.Əliyev cənabların
m adı ilə bağlıdır. O, neft-qaz sənayesinin inkişafına xüsusi diqqət yetirir. Təbii ki,
d
ənizdə neftqazçıxarmanın xidmət sahələrindən biri kimi, bizim sahə də diqqətdən
k
ənarda qalmamışdır. 1975-1990-cı illərdə müxtəlif çeşidli dalğıc avadanlıqları,
geyim l
əvazimatları, içərisində dalğıc kompleksləri olan müxtəlif layihəli gəmilər və
üz
ən qazma qurğuları, heyətsiz sualtı aparatlar və s. alınmış, güclü kadr potensialı
yetişdirilmişdir.
ARDNŞ-in prezidenti Natiq Əliyevin, I vitse-prezident Xoşbəxt Yusifzadənin.
«Azneft»
İstehsalat Birliyinin Baş direktoru Yavər Camalovun, ayrı-ayrı illərdə o
zamankı «Xəzər-dənizneftqazsənaye» İstehsalat Birliyinə rəhbərlik etmiş Ələkbər
Süleymanovun, m
əşhur neftçi Qurban Abbasovun, həmin birliyin baş mühəndisi
v
əzifəsində çalışmış Namiq Əfəndiyevin, uzun illər İstehsalat Birliyində baş
direktorun müavinl
əri vəzifələrində işləmiş Cümşüd İbrahimovun, Nazim Əliyevin,
uzun ill
ər ARDNŞ-in vitse-prezidenti vəzifələrində çalışmış Əhməd Zeynalovun,
Söhrab Salmanovun, keçmiş Dənizdə Neft və Qazçıxarma İstehsalat Birliyinin Baş
direktoru R
əhman Qurbanovun, «Azneft» İB-nin baş direktorunun tikinti işləri üzrə
müavini
Ağasəf Əliyevin və onlarla digər rəhbər işçilərin gərgin əməyi, işgüzarlığı,
t
əşəbbüskarlığı və yüksək təşkilatçılıq qabiliyyəti sayəsində müəssisənin ahəngdar
işləməsi mümkün olmuş, verilən dövlət tapşırıqlarının vaxtlı-vaxtında yerinə
yetirilm
əsi, idarənin qısa bir müddət ərzində peşəkar kadrlarla təmin olunması, ən
müasir texniki avadanlıqlarla təchiz olunmuş beynəlxalq miqyasda tanınan qabaqcıl
bir mü
əssisəyə çevrilməsi həyata keçirilmişdir.
Əvvəllər dalğıc və sualtı-texniki işlərin yerinə yetirilməsi üçün heç də əlverişli
109
sayılmayan Xəzər dənizi XX əsrin 50-ci illərində bu işlərin yerinə yetirilməsində
n
əinki keçmiş SSRİ-də bütün respublikalar arasında irəli çıxmağa başladı, hətta
yeni
müasir texnologiyaların sınaq meydanına belə çevrildi. 1975-ci ilin sonunda
yaranan mü
əssisə artıq 1981-ci ilin əvvəllərində göyərtəsində 200 metrə qədər
d
ərinliklərdə saturasiya üsulu ilə dərinlik dalğıc işlərini yerinə yetirə bilən Fransa
(«Comex»
kompaniyası) istehsalı olan «CA-600» adlı Dərinlik Dalğıc Kompleksinə
malik d
ə «Ə.Əmirov» gəmisində sınaq işlərinə başlayır. Bir müddət sonra İsveçrə
istehsalı «SeaHook» tipli 225 metrə qədər dərinliklərdə, daha sonra elə həmin növ,
lakin 525 metr d
ərinliklərə qədər videoçəkiliş aparmaq, müxtəlif növ təftiş işlərinin
yerin
ə yetirilməsini təmin edən məsafədən idarə olunan HSA-nm, ardınca Böyük
Britaniya istehsalı olan işçi növ HSA «Skorpio-54»-ün (bu heyətsiz aparat haqqında
əvvəlki bölmələrdə bəhs edilib), müxtəlif üzən qazma qurğuların da
(«Kaspmorneft»,
«
Şelf-1», «Şelf-2», «Şelf-3», «Şelf-5»), kran gəmisi
«Az
ərbaycan»da quraşdırılmış Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya və Polşa istehsalı
olan D
ərinlik Dalğıc Komplekslərinin sınağı, texniki mənimsənilməsi və istismara
buraxılması işləri həyata keçirilir. Nəhayət, İstehsalat Birliyinin sifarişi ilə 1988-ci
ild
ə, müasir texnologiyanın ən yüksək tələblərinə cavab verən İxtisaslaşdırılmış
Dalğıc Gəmisi (İDG) «Akademik Tofiq İsınayilov» (müvazinətli dayanıq sisteminə
malik olan bu g
əmi, dənizin istənilən nöqtəsində, küləyin surəti saniyədə 25 metrə
çatan hava
şəraitində 300 metr dərinliyə qədər saturasiya dalğıc işlərinin və 1050
metr d
ərinliyə qədər isə HSA-larla sualtı-texniki işlərin yerinə yetirilməsini təmin
edir. Bu gün, İDG «Akademik Tofiq İsınayilov» uzunmüddətli müqavilə əsasında
Az
ərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinin (ABƏŞ) sifarişi ilə «Əsrin Müqaviləsi»
110
ç
ərçivəsində dalğıc və sualtı-texniki işlərin yerinə yetirilməsi ilə məşğuldur)
Finlandiya ölk
əsində inşa edilərək respublikaya gətirilir. Yerli kadrların
hazırlanması üçün hərbidən bir qrup mütəxəssis tərxis edilərək, xüsusi
t
əyinatla Bakıya «Xəzərdənizneftqazsənaye» Ümumittifaq İstehsalat Birliyinin
s
ərəncamına göndərilir, istehsalat birliyinin tərkibində yaradılmış «Dalğıc və
sualtı-texniki işlər üzrə istehsalat şöbəsi» tərxis olunmuş birinci dərəcəli kapitan,
t
əcrübəli dalğıc mütəxəssisi P.P.Qurtovenkonun rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərməyə
başlayır. P.P.Qurtovenko bu gün də «Azneft» İB-nin şöbə rəisi - baş dalğıc
müt
əxəssisi kimi fəaliyyətini davam etdirir. Respublikada Neft Kəşfiyyatçıların m
Birl
əşmiş Xəstəxanasında hərbi həkim, təcrübəli fizioloq V.P.Kuşnirin başçılığı ilə
h
əkim-fizioloqlar bölməsi yaradılır, 30 nəfər ali təhsilli həkim fizioloq ixtisasına
yiy
ələnmək üçün Leninqrada ezam edilir, xəstəxananın tərkibində Hiperbarik Mərkəz
yara
dılır. Bu örnək ola biləcək əsl intibah dövrü idi.
V
ə bütün bunların məntiqi nəticəsidir ki, ilk əvvəllər yalnız kiçik dərinliklərdə
işlərin yerinə yetirilməsi ilə məşğul olan XDDQXİİ bu gün mürəkkəb
avadanlıqlara, dalğıc ləvazimatların a, Heyətsiz Sualtı Aparatlar Parkına, dalğıc
kompleksl
ərinə, 100 nəfərdən çox dalğıca, 20 nəfərə yaxın akvanavta, 50 nəfərə
yaxın dərinlik dalğıc kompleksləri mütəxəssisləri, mühəndis-texniki işçiyə, 14
n
əfərlik Heyətsiz Sualtı Aparatlar Dəstəsinə və bir çox başqa mütəxəssislərə malik
olub, 60 metr
ə qədər dərinliklərdə hava-dalğıc işlərini, 300 metrə qədər
d
ərinliklərdə saturasiya-dalğıc işlərini və 1000 metrə qədər dərinliklərdə
Teleidar
əolunan Heyətsiz Aparatlar vasitəsi ilə sualtı-texniki işlərin yerinə
yetirilm
əsini həyata keçirir. «Əsrin Müqaviləsi» üzrə işlərin başlanması və son
Dostları ilə paylaş: |