Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
Tayanch iboralar: 
Mehmonxona iqtisodiyotiga ta’sir etuvchi omillar, 
mehmonxona mijozi, mehmonxona tariflari, Room only tarifi, Room and breakfast 
tarifi, kontinental nonushta, inglizcha nonushta, shvedcha stol, yarim pansion,to‘liq 
pansion. 
Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar: 
 
1.
Mehmonxona iqtisodiyotiga ijtimoiy – iqtisodiy omillari ta’siri.
2.
Mehmonxona iqtisodiyotiga ichki va tashqi omillarning ta’siri.
3.
Mehmonxonalarning iqtisodiyotiga ta’sir etuvchi omillar.
4.
Mexmonxonaning to‘lish kayeffitsentiga ta’sir omillari.

---


60 
5.
Mexmonxona mijozlarining turlari.
6.
Mijozlarning mexmonxona tanlashiga ta’sir etuvchi omillar.
7.
Mexmonxonaning mijozlari oldidagi asosiy vazifasi.
8.
VIP – mijozlar (yuqori martabali kishilar) ning asosiy xususiyatlari.
9.
Mexmonxona biznesida ishlashning o‘ziga xos xususiyatlari.
10.
10 Mexmonxonani boshqarish usullar. 
11.
Mexmonxonaning me’morchilik va taxlil darajasi.
12.
Mexmonxonada xizmat ko‘rsatish turlari.

---


61 
Mavzu 6. Mehmonxonalarning tashkiliy-boshqarish tuzilmasi
Reja: 
1.
Yirik mehmonxonalar boshqaruv strukturasi. 
2.
Kichik mehmonxonalar boshqaruv strukturasi.
3.
Bosh ma’mur ofisi. 
4.
Tungi auditor. 
5.
Ma’muriy –xo‘jalik xizmati. 
1.
 
Yirik mexmonxonani boshkarish sxemasi 
Tabiiyki, har bir mexmonxonaning tashkiliy tuzilmasi o‘ziga xos xususiyatlarga 
ega bo‘ladi. Masalan, bronlashtirish bo‘limi tijorat bo‘limi tarkibiga kirishi mumkin, 
haridlar bo‘limi moliyaviy direktorga bo‘ysunishi mumkin, banket xizmati 
ovkatlanish xizmati tarkibiga kirishi mumkin. Ba’zan bosh oshpaz bevosita bosh 
direktorga bo‘ysunadi, ovqatlanish xizmatining menejeri esa fakat ofitsiantlarni 
boshkaradi va x.k. 
Mexmonxona toifasiga qarab, uning boshkaruv tuzilmasida tegishli bo‘limlar, 
masalan, biznes markazi, fitness markazi, vrach (ba’zan hatto kichik poliklinika) 
mavjud bo‘ladi. Kurort mexmonxonasida «dam olish buyicha direktor» lavozimi ham 
mavjud. Angliya mexmonxonalarida qabul qilingan boshqarish sxemasining o‘ziga 
xos xususiyati shundan iboratki, qabul qilish xizmati (Front office) xo‘jalik 
xizmatining direktoriga bo‘ysunadi, qabul qilish xizmatida esa ayrim bo‘limlarni 
katta xodimlar, masalan, bosh telefonist, bosh hammol, bosh kassir, axborot xizmati 
rahbari, bronlashtirish xizmati rahbari va sh.k. boshkaradi.
Yirik mexmonxonani boshqarishning namunaviy sxemasi taxminan 1-rasmda 
ifodalangan ko‘rinishga ega bo‘ladi. 

---


62 
1-rasm
Меҳмонхона эгаси(акциядорлар) 
Хўжалик 
хизмати 
директори 
(houzekeepin
g mng) 
Бош директор 
Директорлар кенгаши 
Тижорат 
бўлими 
директори(sa
les and 
marketing 
mng) 
Қабўл 
қилиш 
хизмати 
директори(fr
ont office 
mng) 
Рўйхатга 
олиш 
хизмати 
Таълим 
бўлими 
Овқатланиш 
хизмати 
директори(fo
od 
&beverage) 
Молия 
директори(cont
roller) 
Бош 
мухандис 
Харидлар 
бўлими 
директори 
Ходимлар 
бўйича 
менежер 
Бронлаш 
тириш хизмати 
Ходимлар, 
фаррошлар 
Бош 
ошпаз 
Ресторан 
директо
ри 
Хавфсизлик 
хизмати 
Кадрлар 
бўлими 
Консьерж 
хизмати 
Банкет 
хизмати 
Бармен
Бош 
бармен 
Сотувлар 
бўйича 
менежерлар 
Ошпаз
официантлар 

---


63