Saodat kambarova o‘zbek adabiyotini o‘qitish
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “O‘ylab topish” metodi
- Agglyutinatsiya metodi
|
Kreativ metodlar. Tadqiqot xarakteridagi kreativ metodlar tarbiyalanuvchilarda maqsadga qaratilgan ijodiy tafakkurni qaror toptirib, shaxsiy ta’lim mahsuli yaratish bilan natijalanadi. U o‘z tarkibiga “O‘ylab topish”, “Agarda...”, “Obrazli tasvir”, “Giperbolizatsiya”, “Tasodifiy assotsiatsiyalar”, “Agglyutinatsiya”, “Aqliy hujum”, “Sinektika”, “Morfologik quti”, “Inversiya yoki murojaat qilish” kabi metodlarni qamrab oladi. 28 Ahmedov S. va boshq. Adabiyot. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik. – Toshkent: Sharq. 2017. – 38-b. ~ 87 ~ “O‘ylab topish” metodi avvaldan ma’lum bo‘lmagan aqliy faoliyat natijalari mahsulini yaratish maqsadini nazarda tutadi. Bunda muayyan bir obyektning qaysidir sifatini boshqasiga ko‘chirish orqali yangi obyekt yoki unga xos qandaydir xususiyatlar kashf qilinadi; o‘zga sharoitda obyektga xos ma’lum jihatlar izlab topiladi; tadqiq qilingan obyekt elementlari aniqlanib, o‘zgartirishlar kiritiladi. “O‘ylab topish” metodi vositasida o‘quvchilarga muayyan bir obraz xarakterida mujassam xususiyatlarni fikran boshqasiga o‘tkazish taklifini kiritish mumkin. Mazkur jarayonda o‘quvchilar aynan qaysidir qahramonni tamomila boshqa qiyofada ko‘rishi va xayolan o‘zlari inkishof etgan evrilishlarni yuzaga chiqarish imkoniga ega bo‘ladilar. Jumladan, taniqli adib Muhammad Alining “Ulug‘ saltanat” tetralogiyasi personajlari Amir Kayxusrav, Mahmudshoh Buxoriy, Abu Is’hoq Yasovuriy, Odilshoh jaloyir kabi xudbin amirlar Amir Temurning kechirimlilik, bag‘rikenglik, olijanoblik bobidagi xatti-harakatlari ta'sirida o‘zlarini jaholatdan asray bilgan kishilar obrazlari sifatida gavdalanishi nazarda tutiladi. Agglyutinatsiya metodi shakl va mohiyatan qarama-qarshi narsa- buyumlar, hodisalarni yaxlit bir butunlikda ko‘ra olishga yo‘naltiradi. Evristik ta’lim metodlari ustida izlanishlar olib borgan tadqiqotchi J.Tursunovning fikricha, ushbu metod ta’lim oluvchilarga ayrim narsa va predmetlarni haqiqiy voqelikda o‘zaro muvofiq kelmaydigan belgi, sifat, xususiyat yoki qismlarga tayanib birlashtirishga qulay sharoit yaratadi. Bunga issiq qor, chuqurlik cho‘qqisi, yugurayotgan daraxt, shirin tuz, qora yorug‘lik, uchayotgan ayiq kabi obyektlar misol qilib olinadi 29 . 29 Турсунов Ж. Ўқувчиларда креатив қобилиятларни шакллантиришда эвристик таълим методларидан фойдаланиш // Maktab va hayot. – Тошкент, 2013. – № 3. – Б. 28. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|