ohomiyyoti olduğunu ağlıma bclo gotirmozdim. Mon ycnico qalx-
maq istoyirdim ki, bu halda dö Trayl içori girdi.
Bir-birim izlo salamlaşdıqdan sonra:
- Qraf, - dcdim, - mənco sizin van Qobscko toqdim olunmağınız
üçün mono hcç bir chtiyacmız yoxdur. Qobsck bütün kapitalistlor
arasmda on nozakotli bir şokildo dordo çaro tapan adamdır. Əgor
onun pulu varsa, yaxud daha doğrusu, siz ona kafı dorocodo girov
vcro bilorsinizso, o sizo pul vcrmokdon çokinmoz.
- Conab, - dcdi, - mon qotiyyon sizi m ono xidmot göstormoyo
m ocbur ctmok niyyotindo dcyilom. Horçond siz bunu m ənə vod
ctmişsiniz...
Öz-özümo: “ l.onol şcytana!” - dcyo düşündüm. “Əcoba, mon bu
adama vodimi pozduğunu düşünm əyo yol vcro bilorom m i?”
- Mon holo dünon, Qobsck baba ilo savaşdığım üçün pis voziy-
yoto düşdüyümü sizo söylom işdim , - dcyo o sözüno davam ctdi.
Lakin bütün Parisdo yüz min frankı çıxanb vcrmoyo yalmz onun
imkanı olduğunu nozoro alaraq, moni onunla barışdırm ağım zı rica
cdirəm. Ancaq bu barodo bir daha danışmayaq...
Dö Trayl tohqircdici nozakotli bir görünüşlo mono baxdı vo
gctmoyo hazırlaşdı.
- Mən sizi müşayiot ctmoyo hazıram, - dcdim.
Qrc küçosino çatdıqda dcndi o qodor diqqot vo toşvişlə otrafina
boylanmağa başladı ki, mon hcyrotə düşdüm. Üzü ölü kimi gah
sapsarı saralır, gah da qızarırdı. Qobsckin cvino çatdıqda, alnmda
bir ncço tor damcısı göründü. Biz kabriolctdən çıxdığımız zaman,
Qrc küçosindən bir fıakr kcçdi. Gəncin qırğı gözlori karctanın için-
doki qadını dorhal scçə bilmişdi. Üzündo sanki hcyvani bir scvinc
parladı; yaxmdan kcçən bir uşağı çağıraraq, atı saxiamağı tapşırdı.
Biz içəri daxil olduq.
- Conab Qobsck, - dcdim. - Mon sizin yanım za on yaxın dost-
larımdan birini gotirmişom (qocanın qulağına doğru oyilərək, - “mən
ona şeytana inandığım kimi inam ram ” dcyo pıçıldadım). M əni tanı-
dığım z üçün ona (adi taksa üzro) himayot göstorm okdən çokinm o-
yocoyinizo vo (m ünasib görorsiniz) düşdüyü boladan çıxm ağa yar-
dım cdocoyinizo ominəm.
Conab dö Trayl solomçi ilo salamlaşdı vo onu dinlom oyo hazır
bir halda oyləşdi. Onun oturuşundakı ədalı nəzakot sizi bclə məftun
cdo bilordi; lakin monim Qobsckim horokotsiz vo qcydsiz bir halda
buxarımn yanmdakı stulun üstündo oturmuşdu. O, fransız komcdi-
yasmın pcrislili1 üzorindoki Voltcr hcykolinə2 bonzoyirdi. O, salam
vcron bir adam kimi, başındakı yıpranmış karluzunu bir qodor qal-
dırdı. Açılmış sarı kolləsi onu mormər hcykolo daha çox oxşadırdı.
- Monim pulum yalnız monim müştorilorim üçündür, — dcdi.
Q raf gülorok:
- Dcmok, siz monim, sizdə dcyil, başqa ycrlordo iflasa uğradığım
üçün mono bərk hislonmişsiniz? - dcyo soruşdu.
Qobsck kinayə ilo:
- İflas! - dcyo təkrar ctdi. - Hcç bir şcyi olmayan bir şoxsin iflas
cdo bilmoyocoyinimi söylomok istoyirsiniz?
Sonra lovğa gonc ayağa durub, dabanlan üstündo dönorok:
- Mon sizdon, Parisdə bundan daha qiymotli bir sormayo tap-
mağımzı rica cdordim! - dcdi.
Bu zarafatda ciddi bir ahong var idi. Bununla bclo, Qobscko
tosir ctmədi.
- Mon Ronkrolun, Marscnin, Frankşcssinin, Vandncssin, Axud
Pintonun, nəhayət, Parisdo modada olan bütün gonclorin yaxın dostu
dcyilm iyəm ? Mon sizin tanıdığımz bir prins vo sofır ilo kart oyna-
mışam. Monim Londonda, Karlsbadda1, Badcndə'', Bascdo5 modaxi-
lim var. Bundan da parlaq bir maya ola bilormi?
- Doğrudur.
- Siz moni süngər halına salırsınız! Ağır zamanda moni ozib
sıxışdırmaq üçün bu comiyyotin pullarım içorimə doldurmağa m əc-
bur cdirsiniz. Lakin siz do bir süngoro bonzəyirsiniz, bir gün ölüm
sizi do ozib sıxışdıracaqdır.
- Ola bilor.
1 P c r i s l i l - b ır təro fd o n sü tu n lar sırast, o biri to ro fd o n iso divarla ohato cdilon
qap alı b ir q alcrcy ay a dcyilir.
! F r a n s ı z k o m c d i y a s ı n t n p c r i s t i l i ü z o r i n d o k i V o l t c r h c y k o l i
V o ltcr (1 6 9 4 -1 7 7 8 ) isto r k ilso v o istorso kral d cspotizm i ilo m übarizo aparan m oşhur
fransız yaztçtsıd ır. F ran sız bu ıju aziy asın ın idcoloqudur.
J K a r l s b a d - Ç cx şoh o rlo rin d o n d ir. A vrop an tn m o şh u r kurortudur.
4 B a d c n - B ad cn o y alotin d o b ir a lm an kıırortudur.
5 B a s c - F ran sad a b ir kurortdur.
-- Əgor pul israf cdonlor olmasaydı, siz no cdordiniz? Biz bir ycrdo
ruhla bodon kimi bir şcyik.
- Doğrudur.
- Ela iso monim qoca Qobsck babam, olinizi vcriniz. Əgor monim
bu dcdiklorim doğru, düz vo mümkünso, aliconab olunuz!
Solomçi soyuq bir soslo cavab vcrdi:
- Sizin monim yanıma golmoyinizo sobob odur ki, Jirar, Palma,
Vcrbrusl vo Jiqonnc1 qannlarm ı sizin vckscllorinizlo doldumıuşlar
vo hor ycrdo bu vckscllori yan qiymoto toklif cdirlor, lakin ho-
qiqotdo onlar sizo bu vckscllorin yalnız yan mobloğini borc vcrmiş
olduqları üçün vcksclloriniz dörddo bir qiymoto do doymoz. Hcç
ola bilormi ki, mon üç yüz min frank borcu olan vo cibindo bir
sanlimi bclo olmayan bir adama bir quruş bclo pul borc vcrim?
Dünon baron N üsinjcnin2 balosunda on min frank uduzm uş-
sunuz, dcyilmi?
Q raf qocanı başdan-ayağa qodor süzorok nadir tosadüf cdilan
bir arsızhqla:
- Conab, - dcdi. - M onim işlərim in sizo doxli yoxdur. Ə gər bir
şoxsin borcunun müddoti holo kcçib qunarmayıbsa, dcmok, o hcç bir
şcy borclu dcyildir.
- Doğrudur.
- M onim vckscllorim ödəniləcokdir.
- Ola bilər.
- Burada m əsəlo yalnız bir şcyin üzərindodir: sizdən borc almaq
istədiyim mobloği tomin cdəcok bir girov vcrə bilərəmmi, yoxsa yox!
- Düzdür.
Kşik qapısımn yanında dayanan fiaknn gurultusu otaqda cşidildi.
Gonc dcdi:
- Mon bu saat gcdib bir şcy axtarım, bolko sizi razı sala bildim.
Q raf otaqdan çıxar-çıxm az, Qobsck ayağa durdu vo ollərini mono
tə rə f uzadaraq:
- Ah, monim oğlum, - dcdi, - ə g ər onun yaxşı bir girovu varsa,
son m ənim hoyatımı xilas ctmiş olacaqsan. Mon bu ohvalatdan çor-
royib ölərdim . V crbrust və Jiqənnc m ənim lə eyləncoli bir oyun
' J i r a r , P a l m a . V c r b r u s l v o J i q o n n c - b a n k ir v o s o lo m ç ilo r d ir .
; B a r o n N ü s i n j c n - B a lz a k ın d ig o ro s o r lo r in d o iş lira k c d o n ş o x s lo r d o n b ir id ir .
oynamaq istomişdilor. İndi sonin sayəndo bu axşam mən doyunca
onlara gülocoyom.
Qocanın scvincindo no iso qorxunc bir şcy vardı. Bu onun,
monim yanımda ruhi hoyocana goldiyi ycgano bir hadiso idi.
Scvincin ani olmasına baxmayaraq, o hcç bir zaman monim xati-
rimdən silinmoyocokdir.
- Lütfan, — dcdi, — burada qalınız. Doğrudur, vaxtilo polong
ovunda olan və gominin göyortosindo qalib golmok, yaxud ölmok
lazım gəldiyini bilorak işə girişan bir adamın əlinin indi do titrəmoyo-
coyino ominəm, hom do silahım vardır, lakin ycno do bu zorif dolo-
duza çox da ctimad ctmirom.
O ycno do yazı masasımn qarşısındakı krcsloya oyloşdi. Üzü
ycnə solğun vo sakit idi.
Üzünü m onə tero f çcvirorok ycno sözo başladı vo dcdı:
- Oho... Ehtimal ki, indi siz vaxtilo sizo danışdığım homin gözol
m urdar moxluqu görocəksiniz. Koridorda aristokrat ayaqlannın sos-
larini cşidiram.
Doğrudan da, gonc qraf bir qadınla qol-qola qayıtdı. Bu qadın,
vaxtilo Qobsckin mono təsvir ctdiyi qrafinya idi; o hörmotli Qorio-
nun qızlanndan biri idi.
M an üzümü pəncoroyə doğru çcvirib dayandığımdan, qrafinya
m əni ovvolcə görmodi. Soləmçinin rütubotli, qaranlıq otağına gir-
dikdon sonra, Maksimo ctimadsız bir nozor saldı. Qrafınya o qodor
gözol idi ki, bir çox günahları olmasına baxmayaraq, ana yazığım
gəldi. Qəlbini müdhiş bir qorxu bürümüşdü; üzünün nəcib, m əğrur
xotlorində gizlədilo bilmoyon osəbi bir ifadə vardı. Bu ganc onun
dordi vo fəlakoti idi. M ən, holə dörd il ovvel birinci vcksclo göro bu
iki adamın talcyini anlayan Qobscko hcyrət ctdim.
Düşündüm ki, chtimal ki, bu moləküzlü əjdəha, m üxtəlif vasitə-
lorlə bu qadını idarə cdir; burada hor bir şcy var: şöhrot düşkünlüyü,
qısqanclıq, noşə, yüksok comiyyət həyatına alışqanlıq...
Vikontcssa çtğıraraq:
- Lakin, - dedi, - bu qadmın ismoti bclə onun alindo bir silah
olmuşdu; o, zavallı qadını fodakar göz yaşlanyla ağlamağa mocbur
cdir, onda bizo m əxsus olan alicənablıq hissi oyadır, cinayotkar
noşələri ona daha baha qiymotlo satmaq üçün onun mohobbotindon
sui-istifada cdirdi.
67
Dostları ilə paylaş: |