ŞƏ r q -q o r b

lorzoyo  gotirir,  mcşo  şahı  qorxusundan  qamışlığa  çokilib  gizlonir, 
su  porilori  iso  hürküb çayın dorinliklorino çokilirlor.
3.  Başqa  birisi  nocib  Kkloqun  hörmotini  onunla  lokoloyir  ki, 
qara  camaatın  sado  danışıq  dilini  gotirib  öz  şcirlorino  daxil  cdir, 
noticosi  do  bu  olur  ki,  hor  cür  m olahotdon  mohrum  olan  küylü, 
kobud misraların  şcriyyoti göyloro  uçmur,  ayaqlar altında sürünür.
4.  Bclo  hallarda  bozon  adama  clo  golir ki,  hiddotlo çoban  tüto- 
yindo  bu  mahnını  çalan  Ronsarın  kölgosidir:  çalır,  bizo  rohmi  gol- 
mir,  Filidanı  Tuanona  çcvirmoyo  çalışır,  amma  bilm ir  ki,  onun  bu 
mahnısı  qulağımızı  dcşir,  z.ohlomizi  tökür.
5.  Yunan  l'cokrit vo romalı  Vcrgili şcirdo hor cür ifrat hallardan 
asanlıqla yaxa qurtara bilirdilor.  Elo buna göro do siz homişo -  gcco 
do,  gündüz  do  onlann  osorlorini  öyronmolisiniz;  unutmaq  lazım 
dcyildir  ki,  şairlik  qabiliyyotini  onlara  ilham  porisinin  özü  boxş 
ctmişdir.
6.  Onlardan  öyronsoniz  bilərsiniz  ki,  şcirdo  ahosto  axıcılığı  vo 
aydınhğı  gözlomoklo,  kobudluğa  yol  vcrmodon,  Florant  vo  onun 
tarlalarım,  Pomonam  vo  onun  bağlarını,  çomonlordo  avazı  göyloro 
ucalan ncyin sodalannı, mohobboti, onun fusunkar vo dadlı ozablannı, 
xumarlanan Norgizi, min bir rongo boyanan  Dofnonin doyişon ohva- 
lını ncco qolomo almaq, ncco toronnüm ctmok gorokdir; bunu öyron- 
səniz, onda siz sübul cdorsiniz ki, “ tarlaların, çölün, çomonin vo sıx 
m cşolorin  loyaqoti  yüksok  vo  alidir” ,  onları  toronnüm  cdon  Eklo- 
qun  sado  vo  tovazökar qüvvosi  do  buna göro  böyük vo  qüdrotlidir.
7. Matom libash qomli Elcgiya başını aşağı salaraq, kodorli nozor- 
lorini  tabuta dikib göz yaşlan tökür.  Aşiqlorin  gülüşünü vo göz yaş- 
larını,  m ohobbotin  doğurduğu  şadlığı  vo  kodori,  qısqanclığm   bola- 
lannı  toronnüm  cdib  bizo  göstorm ok  onun  vozifasidir.  Lakin  bilin 
vo  unutmayın  ki,  cşq  vo  mohobboti  yalnız  cşq  atoşino  düşmüş, 
m ohobbot  badosini  nuş ctm iş olan  şair düzgün  tosvir cdo  bilor.
8. Qolbi cşq atoşi  ilo isinmomiş şairin cşqdon, mohobboldon dom 
vurması, ctiraf cdirom,  moni  çim çişdirir;  bclolori şcirdo yalançı  göz 
yaşları axıdır, mohobbot ozabının qorxusundan danışır, cünunluqdan 
söhbot açırlar,  halbuki  özlori  bütün  bunların  hamısına  laqcyddirlor.
9.  Boli, bu  üzsüz ikiüzlülor vo naqqallar yalnız onu bacarırlar ki, 
öz  riyakar  mohobbotlorinin  osarotini,  zoncir  vo  buxovlannı  toron- 
nüm   cdir,  göyloro  qaldınb  ilahiloşdirir  vo  bu  süni,  yalançı  hisslori 
toriflom oklo  ağıl  vo  zokanı  tohqir cdirlor.
14
10. Xcyrl  Bir zamanlar Amurun Tibulla söylodiyi o osil vo canlı 
mohobbot  pıçıltıları  gülünc  dcyildi.  Ovidinin  noğmolorindo  do 
Amurun  toranolori  süni  soslonmirdi.  Elcgiya  qondarma  yox,  hoqiqi 
hisslori toronnüm ctdikdo  güclüdür.
11.  Odanın  yolu  iso  başqadır,  o,  şütüyüb yüksokloro,  dalğalann 
sıldırım zirvolorino ucalır vo orada allahlarla qarşılaşır, mordanolik- 
don qüvvot alıb onlarla cosarotlo danışır; qohromanlar üçün Olimpo 
yol  açır vo qalibloro  alqış  töhfolori  boxş  edir.
12.  Oda  gah  Axillcsi  cosarotlo  çokib  İlionun  döyüş  mcydanına 
gotirir,  gah  da  Lüdoviklo  birlikdo  Esko  çayı  sahillorindo  şohorlor 
foth cdir; bozon şırıltı  ilo axıb gcdon bir çayın sahilindo, zohmotkcş 
arı  kimi,  çiçoklor  arasında  gozib  dolaşır;  bayramları,  şonliklori  vo 
ziyafotlori toronnüm cdir, mchriban  İridanı vo axırda toslim olmaz- 
dan ovvol docollik cdib busodon qaçan, hiylogorcosino acıqlı görün- 
moyo  çalışan  nazoninlorin  molahotli  işvolorini  tosvir cdir.
13.  Atoşin  bir dillo  yazılan  odalarda  fikir tor/.i  bozən  qəribo do 
görünər,  qoy  olsun,  bu  qəribəliyin  özü  do  sonotin  kamilliyinin 
mohsuludur.
14.  Yaradıcı  toxəyyüldən  m əhrum   olan  nöqtobazlardan,  hisso 
süstlük,  ehtirasa  quruluq  gətiron  vasvası  qafıyəpərdazlardan  uzaq 
olun,  bclosi  şanlı  döyüşlori  vo  igidliklori  toronnüm  cdondo do  hof- 
tolorin  və  illorin  cansıxıcı  hcsabım  aparmaqla  məşğul  olur;  tarixin 
osiri olan bu yazıqlar Lill v ə Kurtrc alınmayınca, Dol şəhəri üzorino 
qoşun göndormoyo cosarot etm irlər. Sözün qısası, bu qafıyəpərdaz- 
lar da  M czcreyə  kimi  quru v e  cansıxıcıdırlar.  Feb  onlardan öz par- 
laq ziyasını  osirgəmişdir.
15.  Yeri  gəlm işkon  söyləyim   ki,  şcrin  bu  məkrli  allahı  Sonctin 
ciddi  qanunlarını  da  clo  m əhz  şcir  quraşdıran  qafiyobazlara  acığı 
tutduğu bir zam anda  icad ctmişdir.
16. Fcb buyurm uşdur ki, sonctin ə w o lin d o  bir-birilo homqafıyo 
olan  iki  katrcn golmoli,  axınnda  iso  iki tcrsct olmalıdır,  fikir bu  hor 
iki  tcrsctdo com lonib  tamamlanmalıdır.
17.  Apollon  da  sonct  üçün  ciddi  qaydalar  m üoyyon  ctmişdir. 
Bclo  ki,  o,  vəzni  göstormiş,  hccalann  sayını  müoyyonləşdirmiş, 
sözlori  tokrar ctmoyi qadağan ctmiş, zo if vo solğun şcri pislomişdir. 
Qoyduğu bu qaydalarla şcir allahı  indi özü do haqlı olaraq  fəxr cdir: 
çünki  gözol  vo  yığcam   bir  Sonct  bozən  yüz  misralarla  pocmanı 
kölgodo  qoya bilor.

---

18.  Lakin sonct sahosindo do şairlor uzun illordon bori obos ycro 
zohmot  çokirlor:  sonct  çoxalmış,  amma  şcirdo  bir  ycnilik  yoxdur. 
Qombo,  M cnar  vo  Malvil  no  qodor  sonct  yazmış,  lakin  onların  az 
bir  hissosi  oxucuları  osir  cdo  bilmişdir.  Biz  yaxşı  bilirik  ki,  Sersi 
bütün  ilboyu  kolbasaçılara  Pcllctycnin  sonctlorini  çoki  hcsabı  ilo 
kağız  ycrino  satır.  Yüksok  vo  parlaq  sonct  indi  şairloro  ol  vcrmir: 
onlar gah  hoddon  ziyado  qısa,  gah  da  hoddon  ziyado  uzun olur.
19.  Epiqramda  şcir  yığcam  olur,  lakin  onun  qaydaları  asandır: 
vcrilon  inco  vo  kosorli  fıkir bozon  ikico  m isra  ilo  ifado olunur.  Söz 
güloşdirmok  italyan  rübabınm  m ohsuludur,  fransızlar  ondan  bu 
yaxınlarda  xobor  tutmuşlar.
20.  Bu  ycni,  borbozokli  söz  oyunu  çoxlarım  toloyo  salmış, 
bckarçılıqdan  darıxan  çox  vcyillorin  ağlını  başından  çıxarmışdı. 
Hor ycrdo nozakot vo hörm otlo qarşılanan bir cinas oyunu  Pamasm 
çıxıb  lap başında oturmuşdu.
21.  O,  o w o l  madriqalı  könüllüco  özüno  tabc  ctmiş,  sonradan 
toşoxxüslü  Sonct  onun  loruna  düşm üşdü;  facio  hovoslo  qapılarım 
onun  üzüno  açmış,  Elcgiya  momnuniyyotlo  onu  bağnna  basmışdı; 
qohromanlar öz monoloqlarını oynaq vo koskin sözlorlo bozoyirdilor.
22.  İş  o  ycro  golib  çatmışdı  ki,  cinas  vo  koskin  söz  işlotmoyon 
aşiqlor göz yaşı  töko  bilm irdilor;  çomonlori  dolaşan  kodorli  çoban, 
yanındakı  scvgilisini  danlayanda  da  qoşong,  hazırcavab  sözlor 
işlotmoyi  unutmurdu.
23.  Sözlor  çox  ontiqo  bir  ikiüzlülük  xostoliyino  tutulm uşdular, 
ikibaşlı  sözlorin  zohori  danışıq  dilimizo  do  kcçmişdi,  mohkomo 
hakiminin  vo  ilahiyyatçıların  olindo  o,  qorxunc  bir  silaha  dönüb 
oyrini  do,  düzü do,  sağı  da,  solu  da  doğrayıb  tökürdü.
24.  Nohayot,  ağıl  yuxudan  ayılıb  gözlorini  açdı  vo hor şcyi  dork 
ctdi: cinasla söz güloşdirmoyin zövqsüz bir bayağılıq olduğunu bilib, 
ciddi  m övzulardan  onu  birdofolik  qovm ağı  om r  ctdi  vo  ona  yalnız 
Epiqram da  ycr  ayırıb  bclo  bir  şo n   kosdi  ki,  orada  hazırcavablıq  vo 
koskin  sözlor arasında  ycno  do  fıkrin  dorinliyi  görünmolidir.
25.  Bu  islahatlar  hamının  üroyinco  idi,  lakin  no  ctmok  olar, 
sarayda  holo do  köhno  adotlorin  torofdarları,  zohlotökon  tolxoklor, 
pis vo m onasız cinasla söz güloşdirm oyin m üdafıoçilori -  gülünc vo 
axmaq  adam lar qalmışlar.
26. Qoy m üdrik şcir porisi bozon öz inco vo gözlənilm oz zarafat- 
ları  ilo,  ycri  golondo  lap  söz oyunu  vo  noşoli  laqqırtısı  ilo bizi  gül-
dürub oylondirsin, cyib ctmoz;  lakin qoy heç bir zaman zövq gözol- 
liyi vo incoliyi ona xoyanot clmosin: axı cpiqramdakı  iyno vo tikan- 
ların  mütloq  cinaslı  olmasına  mcyil  ctmok sizin noyinizo gorokdir?
27.  Hor  bir  pocmanm  öz  sifoti,  öz  cizgilori  var,  bu  cizgilor  iso 
onların  hor birino  ayrıca gözollik gotirir:  “Balladanı  qafıyolorindoki 
qoriboliyo göro boyonirik.  Rondo ahonginin bositliyi vo sadoliyi  ilo 
bizi  moftun  cdir,  inco vo somimi  mohobbot madriqalı  iso toronnüm 
ctdiyi  hisslorin  yüksokliyi  ilo  qolbimizi  olo alır.
28.  Dünyada  yamanlığı  vo  şori  dcyil,  yaxşılığı  vo  xcyirxahlığı 
yaymağa  mcyil  ctdiyino  göro  hoqiqotin  sa f vo  aydın  monası  sati- 
rada  oks  cdir.  Satiram  mütokobbir  Romaya  ilk  dofo  Lutsili  gotir- 
mişdir.  O  öz  votondaşlarına  hoqiqoti  söyloyirdi  vo  güclülorin  qar- 
şısında  titromodon,  lovğa  varlılardan  naıııuslu  yoxsulların  intiqa- 
mını  almağı  bacarırdı.
29.  Horatsi  şon  gülüşlo qozobi  azaldırdı,  odabazlar vo axmaqlar 
onun qarşısında titroyir, ağızlarını  açıb danışa bilmirdilor, şair onla- 
rın  hor  birini  öz  adı  ilo  göstomıokdon  qorxmamış,  onları  obodilik 
bodnam  etmişdir.  Lakin  bununla  bclo,  şcrin  qayda-qanunlarm ı  da 
hcç  bir zaman pozmamışdır.
30.  Satirik  Pcrsi  Flakkın  şcirlori  çotin  başa  düşülso  do,  fıkirlori 
zongin vo dorindir, hom do o, şcirdo artıq sözlor işlotmir.  Yuvcnalın 
qılınc qodor koskin satiralarında Hipcrbola qozoblo bütün hüdudları 
vum b  kcçir,  onu  cilovlam aq  mümkün  deyildir.  Yuvcnalın  şcri 
tikanlıdır,  qınr-tökür,  yandınr;  lakin  bu  yandıncı  şcirdo  no  qodor 
hoqiqət,  no  qodor osil  gözollik  var!
31.  Müstobid  Tibcrinin  omrindon  hiddotlonon  şair  öz  şcirlo- 
rindo  qoddar  Scyanın  hcykolini  uçum b  dağıdır,  qorxudan  dohşoto 
golmiş  yaltaqlarm  hökmdarın  çağırışı  ilo  dosto-dosto  scnata  ncco 
axışdığını  bizo  nağıl  cdir;  M cssalinanı  qarmaqçıların  ağuşuna 
ataraq, rozil oxlaqsızlıq sohnolorini  tosvir ctmokdon çokinmir...  Elo 
buna göro  do  onun  şeri  koskin,  alovlu vo  yandırıcıdır.
32.  Bclo ustadlardan dors alan odobli vo çahşqan şagird Rcnyc do 
gözol vo koskin satiralar yazmağa girişmişdi. Əlbotto, ogor şair gozib 
dolandığı  münbit  ycrlordo  gördüklorinin  hamısını  yaxşılıq  timsalı 
kimi vcrmosoydi, odobsiz vo nalayiq sözlərin cingiltisi ilo oxucuların 
qulaqlarım   tohqir ctmosoydi,  bolko onun  da  şcri  m üasir soslonordi.
33.  Ədob dairosindon  konara çıxıb sorbostliyo yol  vcmıok  latın 
şcrinin şakoridir, bizim dilimizdo o, nifrotlo rodd cdilmişdir. Odobsiz

---