Səlahəddin Xəlilov
Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri
- Elm və onun təşkilati formaları
Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri - 42 - səhərisi elə ilk addımlarını bakalavr hazırlığı sə- viyyəsində atdığı halda, ADA buna tələsmir və ya heç ehtiyac da duymur? Çünki ölkəmizdə Bakı Dövlət Universiteti başda olmaqla, neçə-neçə ali məktəblərdə müvafiq humanitar sahələr üzrə baka- lavr hazırlığı həyata keçirilir. Və kadrları elə onların arasından seçmək imkanı olduğu üçün, əsas diqqət məhz diplomatik fəaliyyətin özəlliklər ilə bağlı xüsusi biliklər üzərində qurulmuş magistratura pil- ləsinə və ixtisasartırma kurslarına yönəldilir. * * * Tibb elmləri sahəsində əsas elmi mərkəz ha- radadır? AMEA bu sahədə elmi mərkəz rolunu necə oynaya bilər? Məgər statusuna görə “Tibb Universiteti” əs- lində məhz Akademiya deyilmi? Və bu Tibb Aka- demiyası məzmun və funksiyasına görə “Təhsil- Elm-İstehsalat (baxılan halda – səhiyyə)” birliyi deyilmi? Bunu hansı isə dolayı yollarla AMEA ilə necə əlaqələndirmək və tibb elmini necə AMEA- dan koordinasiya etmək olar? Rektorun eyni za- manda AMEA-da müvafiq bölmənin akademik- katibi seçilməsi ilə iş düzəlirmi? Yaxud başqa bir sahəyə baxaq: Aviasiya Azərbaycanda nisbətən yeni bir sahədir və onun elmi bazası da son illər ərzində yaranmaqdadır. Am- Elm və onun təşkilati formaları - 43 - ma bu elmi baza harada yaranır: AMEA-da, yoxsa Milli Aviasiya Akademiyasında? Şübhəsiz ki, so- nuncuda. Bu baxımdan Milli Aviasiya Akademiyası da bir “Təhsil-Elm-İstehsalat” mərkəzi deyilmi və müvafiq sahə elmlərini də özündə birləşdirmirmi? Yaxud AMEA-dan da əvvəl mövcud olan Dövlət Neft Akademiyasının funksiyalarına nəzər salaq. Məgər bu akademiya neft sənayesi və onun elmi-riyazi əsasları sahəsində əsas elmi mərkəz de- yilmi? Daha doğrusu, bütün məqsəd bu akademiya- nın əvvəlki şöhrətini qaytarmaq və onu getdikcə da- ha çox dərəcədə təhsil müəssisəsinə çevrilməkdən xilas edərək, “Elm-Təhsil-İstehsalat” mərkəzi kimi formalaşdırmaqdan ibarət olmalı deyilmi? Bu quru- mun Neft Şirkəti ilə əlaqələri məhz elmi-texniki ya- radıcılıq aspektində daha da gücləndirilməli deyil- mi? Və o, müvafiq sahə elmlərinin mərkəzi bazası olaraq qalmalı deyilmi? Yoxsa biz onu da AMEA- dan koordinasiya edəcəyik? AMEA öz əsasnaməsində real imkanlarından və gerçək missiyasından fərqli olan funksiyaları da öz üzərinə götürübsə, biz sahə elmlərinin olub-qalan potensialını da tükətməyəmi çalışmalıyıq? Yaxud hüquq sahəsinə baxaq. BDU-nun hü- quq fakültəsində və bu sahədə ixtisaslaşmış akade- miyalarda, neçə onilliklər ərzində formalaşmış elmi mərkəzlərə AMEA nəzdində alternativ yaratmağa ehtiyac varmı? Onsuz da AMEA-da “İnsan hüquq- Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri - 44 - ları” üzrə ayrıca bir institut fəaliyyət göstərir. Üs- təlik Fəlsəfə institutunu hüquqlaşdırmaq siyasəti hansı ehtiyacdan irəli gəlir? Yaxud Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini müvafiq sahədə “Elm-Təhsil-İstehsalat” birliyi kimi formalaşdırmaq və bu məqsədlə AMEA-nın müva- fiq institutu ilə inteqrasiya aparmaq mümkün de- yilmi? Suallar çoxdur, sadəcə olaraq sovet dövründən qalmış ənənəvi strukturları eynən saxlamaqla aparı- lan hər hansı bir islahat vahid dövlətçilik mövqe- yindən həyata keçirilə bilməz. Çünki islahatlar za- manı hər bir qurumun deyil, bütövlükdə dövlətin maraqları önə çəkilməlidir. Bir məqamı da xüsusi qeyd etməyə ehtiyac vardır ki, belə fundamental islahatlar kimlərinsə ix- tisar olunmasını, işsizlik yaradılmasını deyil, əksinə, hər bir işçinin öz fəaliyyət istiqamətinə uyğun döv- lət qurumunda çalışmasını nəzərdə tutur. AMEA-nın mahiyyəti, struktur və funksiyaları haqqında tənqidi mülahizələri “ümumiyyətlə AMEA lazımdırmı?” sualına çevirmək və bu sual- dan antitez kimi yararlanmaq istəyənlərin isə nəzə- rinə çatdırmaq istərdik ki, AMEA nəinki sadəcə ola- raq lazımdır, həm də daha mötəbər, daha nüfuzlu bir təşkilat kimi lazımdır. Unutmaq olmaz ki, bunu ulu öndərimiz Heydər Əliyev də dönə-dönə demiş və ölkəmizdə elmin inkişafı üçün təminat yaradılması Elm və onun təşkilati formaları - 45 - zərurətini xüsusi qeyd etmişdir. Prezident İlham Əliyev də bu xətti davam etdirir. Yəni AMEA-nın qalıb-qalmaması məsələsi gündəmdə yoxdur. Söh- bət onun statusundan, strukturundan, funksiyaların- dan, prioritetlərindən gedir. Məsələnin optimal həlli üçün Akademiyanın mahiyyəti önə çəkilməlidir. AMEA ilk növbədə, dünya praktikasına uy- ğun olaraq, bütün elm sahələrində ən yüksək nailiy- yətlər əldə etmiş böyük alimlərin – akademiklərin ictimai birliyidir. Düzdür, Azərbaycanda bu ictimai birlik dövlət büdcəsindən maliyyələşir və bu fakt ölkəmizdə elmə qayğının bariz ifadələrindən biridir. Bu himayə ilk növbədə onun binalarının və maddi- texniki bazasının dövlət tərəfindən əvəzsiz verilmə- sində, AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlərinə yük- sək məvacib ayrılmasında və bir sıra başqa imti- yazlarda özünü göstərir. Bu yüksək nüfuzlu təşkilat ölkəmizdə təkcə elmin yox, ümumiyyətlə mədəniyyətin, təhsilin, mə- nəviyyatın inkişafı naminə öz sanballı sözünü de- məli, dövlətimizin apardığı böyük quruculuq işinə, həyata keçirdiyi strateji xəttə dəstək verməlidir. Və ümid edirik ki, Akademiyanın nüfuzu hər mənada artacaq və o digər akademiyalarla tədqiqat sahələ- rini bölüşməyə çalışmayaraq, bir növ onların föv- qündə duran quruma çevriləcəkdir. İslahat və müzakirə tələb edən isə ilk növbədə AMEA-nın nəzdindəki elmi-tədqiqat institutlarıdır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|