Selçuk iletiŞİM
Yüklə 2,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
Düşünce mi, Eğlence mi? Türkiye’de Televizyon Belgesellerine… (196-204) 203 SONUÇ Başlangıçta anı hapsetme, yaşamı dondurma ve istenilen yerde ve zamanda yeniden hayata döndürme yoluyla insanları büyüleme, uzağı ve ulaşılamayanı salt görüntüsüyle bile olsa insan- ların ayağına getirme, tanıtma gibi özellikler taşıyan belgesel sinema, 1920’lerden itibaren sorgulama, yorumlama, değer üretme gibi sorumluluklar da üstlenerek asıl kimliğine kavuşmuştur. Görselliğe dayanması ve gerçeği anlattığı yönündeki önyargı nedeniyle sahip olduğu inandırıcılık, çeşitli kişiler ve kurumlar tarafından fark edilip zaman zaman bir manipü- lasyon ve propaganda aracı olarak kullanılsa da, belgesel sinema, insana taraf olmasıyla ilintili muhalif gücünü büyük ölçüde sürdür- müştür. Ancak televizyonun geniş kitlelere ulaşan bir iletişim aracı haline gelmesiyle tele- vizyona yönelmesi, belgeselin dönüşmesi, başkalaşmasını da beraberinde getirmiştir. Türkiye’de de belgesel sinema adına, özellikle özel televizyon yayınlarının yaygınlaşmasıyla oluşan iyimser bakış, ilerleyen yıllarda televiz- yonların yayınlarında belgesel yapımlara yeterin- ce yer ayırmamaları ve belgesel film yapımını da yeterince desteklememeleri gibi nedenlerle, yeri- ni olumsuz bir tabloya bırakmıştır. Nitekim ça- lışmamızda elde edilen bulgular da göstermekte- dir ki: özellikle özel televizyon kanalları belgesel sinemayı neredeyse tamamen görmezden gel- mektedirler. Televizyon yayınlarının belgesel filmlere karşı bu duyarsızlığını belki de genel olarak kültüre ve toplumsal gerçekliğe karşı bir kayıtsızlık olarak değerlendirmek daha doğru olabilir. Nitekim RTÜK, belgesel film yayınını bir yaptırım aracı olarak kullanmakta, hazırlattığı belgeselleri yayın kurallarına uymayan televiz- yon kanallarında belirlediği saatlerde yayınlat- maktadır. Oldukça kuru ve didaktik bir anlatım benimseyen bu filmler kötü birer belgesel örneği oluştururken hem de televizyon yayıncılığı ve belgesel sinema arasındaki ilişkiyi çarpıcı bir şekilde özetler niteliktedir. Öte yandan belgesel filmlerin bu şekilde kullanılması adeta onu aşağı- lamaktadır Ticari mantıkla uyuşmayan belgesel filmler yukarıda da değinildiği üzere yayın akışların- dan ya tamamen kovulmakta ya da televizyon- ların ihtiyaçlarına göre biçimlendirilmektedir- ler. Yoğun bir biçimde röportajların, dramatik unsurların, yakın çekimlerin vb. kullanıldığı zaman zaman magazin programlarından ödünç alınan yöntemlere, kalıplara başvurulan bu yeni program türleri, belgesel filmin melezleşmiş örnekleridir aynı zamanda. Bu çerçevede, bü- yük ölçüde, az bilgi ve çok eğlence şeklinde yeni bir denge kurmaya yönelen, yüzeyselle- şen, içeriği boşalan belgeseller, ideolojik açı- dan da sisteme uyumlanmış; özgürleştirici, sorgulayıcı tavrını kaybederek, evcilleşmiş ve gerçek kimliğinden uzaklaşmıştır. KAYNAKLAR Abisel N (1974) Ladik Belgeseli-Bir Uygulama Örneği, A.Ü.S.B.F. Yıllığı, 227-267. Aslankara S (2003a) Belgesel Sinema Sanat Değilse Nedir, Belgesel Sinema Derg, 2, 31-34. Aslankara S (2003b) Bilimsel ve Sanatsal Ya- ratının Çakışma Alanı Olarak Belgesel Sinema, Belgesel Sinema Derg, 2, 16-22. Atabey M (2005) Belgesel Film Yapımında Yeni Yönelimler ve Melez Formlar, Yeni Dü- şünceler Derg, 1, 217-228. Aytekin H (2003) Şiddet ‘İyi’ Televizyon Üre- tir, Belgesel Sinema Derg, 2, 14-19. Barbaro U (1968) Özgür ve Özerk Bir Yarat- ma, Türk Dili Sinema Özel Sayısı, XVII (196), 349-351. Barsam R (1973) Nonfiction Film, E.P Dutton Co., New York. Deklarasyon-Belgesel Sinemacılar Birliği, (2002) Belgesel Sinema Derg, 1, 72-73. Hakan Aytekin’le 29.01.2005 Tarihinde Yapı- lan Yüzyüze Görüşme. Hardy F (1971) Grierson on Documentary, Praegar Publishers, New York-Washington. Jarl S (1998) A Manifest on the Subject of Documentaries, Michael Tobias (ed) ,The Search for “Reality”: The Art of Documentary Filmmaking, Micheal Wiese Production, California, pp 149-153. Klugherz D (1971) Documentary – Where’s The Wonder?, Lewis Jacobs (ed), The Documentary Tradition, Hopkinson and Blake Publishers, New York, pp 451-458. Kuruoğlu H (1999) Grierson’dan Discovery Channel’a Belgesel Sinema, Sinemasal Derg, Sayı:3. Selçuk İletişim, 5, 3, 2008 204 Kutay U (2003) Belgeselin Belgeselliği Kalabi- lecek Mi?, Belgesel Sinema Derg, 2, 123-126. Mutlu E (1991) Televizyonu Anlamak, Gündo- ğan Yay., Ankara. Ocak E (2008) Sosyal Bilimler, Belgesel Si- nema, Video, Toplum ve Bilim Derg, 111, 231- 241. Oktan A (2005) Türkiye’de Belgesel Sinema ve Suha Arın: Sanatın ve Bilimin Kesiştiği Noktada Bir Belgesel Sinemacı, Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, AÜ Sos. Bil. Enst., Erzurum. Özön N (1981) Sinema ve Televizyon Terimle- ri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara. Rabiger M (1998) Directing The Documentary, Focal Press, Boston. Ray S (1971) The Question of Reality, Lewis Jacobs (ed), The Documentary Tradition, Hopkinson and Blake Publishers, New York, pp 381-382. Renow M (1993) Toward a Poetics of Documentary, Michael Renov (ed), Theorizing Documentary, Routledge, New York-London, pp 12-37. Rotha P (1968) Belge Filmciliğinin Bazı İlkele- ri, Arsal Soley (çev), Türk Dili Sinema Özel Sayısı, XVII (196), 341-343. Rotha P (2000). Belgesel Sinema, İbrahim Şener (çev), İzdüşüm Yayınları, İstanbul. Şeremetli E (2002) Belgesel Sinema ve Sanat Tarihi İlişkisi Üzerine Birkaç Söz, Belgesel Sinema Derg, 1, 10-15. Ulutak N (1988) Belgesel Sinemanın Temel Özellikleri ve Tarih Felsefesi Açısından Belge- sel Sinemada Gerçeklik, Yayımlanmamış Dok- tora Tezi, AÜ Sos. Bil. Enst., Eskişehir. Wolf G (1980) Bilimsel Filmin Gerçeğe Uy- gunluğu, Fuat Kortel (çev), İstanbul Üniversi- tesi Film Merkezi Yayını, İstanbul. Wolper D L (1998) The Documentary: Entertain and Inform, Not Just Inform, Michael Tobias (ed), The Search for “Reality”: The Art of Documentary Filmmaking, Micheal Wiese Production, California, pp 285-287. Yüklə 2,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|