ŞƏMİstan nəZİRLİ general əLİ AĞA Şixlinski VƏ Sİlahdaşlari hərb tariXİNDƏn araşdirmalar
Yüklə 3,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 46 ...Əli ağa Şıxlinskidən bu barədə eşidən kimi, sizin batareya- nız yadıma düşdü... ...Bir neçə gündən sonra batareya şose yolu ilə irəliləyərkən, Koçarovski ilə rastlaşdı. Generalı iki zabit də müşayiət edirdi. Boreyko əvvəl onları tanıya bilmədi. Kapitan “farağat” əmri verib atını Koçarovskiyə sarı sürdü. General yanındakı atlıya işarə etdi və Boreyko Əli ağa Şıxlinskini tanıdı. – Əli ağa! – sevincindən qışqıran Boreyko tez də özünü ələ alıb əlavə etdi: – Zati-aliləri! – Köhnə dostlar üçün mən həmişəki kimi Əli ağayam. Xahiş edirəm, elə belə də deyəsiniz. Batareya gecələmək üçün düşərgə salanda, hər iki general yenə də Boreykoya baş çəkdilər. Boreyko Novogeorgiyevsk hadisələrini ətraflı danışdı. Şıxlinski qulaq kəsilib bloknotunda nə isə yazırdı. – Bütün danışdıqlarınız olduqca ibrətamizdir. Qalaların ömrü ötüb keçməsi barədə qənaətim təsdiqlənir. Komandanlığa da beləcə çatdıracağam, – deyə Şıxlinski öz mülahizələrinə yekun vurdu... * * *
...Boreyko öz zabit və əsgərləri ilə gəlib çıxdı. Qərargaha yal- nız zabitlər yollandı. General Əli ağa Şıxlinski onları dostcasına, köhnə portarturlu silahdaşları kimi qarşıladı, hansı batareyada xidmət etmək istədiklərini soruşdu. Boreyko dilləndi: – Ən ümdəsi, xahiş edirik, bizi ayırmayasınız, hamınızı zabitli- əsgərli bir batareyaya göndərəsiniz. – Neynək, bu yaxşı olar, – general ümid verdi. – Həm də ən böyük topları olan batareyaya, – kapitan sözünə davam etdi. – Deməli, sizi təşkil olunan “Vikkers” topları batareyalarına yollayacağıq, orada avadanlıq qəlizdən qəliz, atəşaçma, səhih- ləşdirmə qaydaları isə hələ pis işlənmişdir. Qoşqu yalnız mexa- Şəmistan Nəzirli 47 nikidir. Sizin topçular batareyanın özülünü təşkil edəsidir. Həm də batareyanın sərəncamına hidrogenlə qalxan aerostat da veri- lir. Uçuculuq peşəsinə də bələd olmaq gərəkdir. Bu iş üçün zabitlərdən birini ayırın... ...Moskva xəfiyyələri heç də mürgü vurmurdu, yeni təşkil edilən hissələrdə siyasi cəhətdən etibarsız əsgərlərin çox olduğu- nu bilib gözlənilmədən Boreykonun batareyasına soxuldular. Kapitan bu barədə Zuyevə xəbər verməyə macal tapdı, yasaq ədəbiyyatı cəld seyfdə gizlətdilər. Batareyanı ələk-vələk edən jandarmların əli boşa çıxdı. Hirsdən boğula-boğula Əli ağa Şıx- linskinin yanına gedib şikayətləndilər. General onlara... o batare- yanın ərazisindən tezcə mürəxxəs olmağı təklif etdi. – Bizim gördüyümüz bütün əməliyyat tamamilə məxfidir, odur ki, burnunuzu buraya soxmaq rəva deyil. Bir də gözümə dəysəniz, alman casusları kimi tutduracağam, – deyə general Şıxlinski çaşbaş qalan jandarmların köpünü yatırtdı. Bir neçə gündən sonra ucqar barıt anbarının gözətçi mən- təqəsində keşikçi – Boreyko batareyasının topçusu – gecə vaxtı anbarın yanından keçən əsgəri güllə ilə vurmuşdu. İstintaq baş- landı... ...Hamıya məlum oldu ki, barıt anbarı yanında vurulan jan- darm agenti imiş. ...Başqa batareyaların döyüşçülərindən Lejnyev casus “yığış- dırılan” günü qonşu xutorda keçirilən əsgər məşvərətindən də xəbər tutmuşdu. Jandarm agenti bu yığıncağa gələndə əsgərlər duyuq düşür. Bütün “qiyamçı” çıxışları, bolşeviklərin soldatlara müraciətnaməsi, soldatların oradaca tərtib etdiyi cavabı din- ləməyə casusa imkan verirlər... O da ağzını açıb qulaq kəsilir, taxt-taca, əlahəzrət çara sədaqətlə xidmət etdiyinə görə sinəsinə taxılacaq ordeni, vəzifəsinin böyüdülməsini, mükafat-filanı xəyalına gətirirdi... Natiqlərin adlarını, üsyankar sözlərini yadda saxlamağa çalışırdı. Xəbəri yox idi ki, əsgərlər sıxlaşıb onu araya almışlar. Haçandan-haçana, yığıncaq qurtarandan sonra əsgər- lərin lal-dinməz, tərs baxışlarından sivrişib çıxa bilməyəndə
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 48 ürəyinə bəd güman damdı. Dağılışan soldatlara qoşulmaqdan başqa əlacı qalmadı. Bilirdi ki, yol barıt anbarının yanından ke- çir. Əsgərlər də bunu bilirdi. Odur ki, yaxa qurtarmağa can atan casus əl-qol ata-ata, qaça-qaça haray salanda onu tutub saxlayan olmadı. Güllə səsləndi, əlləri zalı qalan kölgə tirtap yerə bərələndi. Əsgərlər tələsik öz batareyalarına yönəldilər. Jandarmlar çox baş sındırsalar da, casusu dübbədüz qarovul- çunun üstünə gətirənin kim olduğunu yəqin edə bilmədilər. Buna baxmayaraq, batareyadan az qala on əsgərin həbs olunma- sını qət etdilər. Yalnız istintaqın dayandırılmasını tələb edən ge- neral Şıxlinskinin işə qarışması topçuların başının üstünü alan bəlanı sovuşdurub onları xilas etdi... O, “qətl haqqında iş”in göndərildiyi jandarm idarəsində: – Mən bu əsgərləri tanıyıram, – deyə həyan çıxdı. – Hələ Port- Artur vaxtlarından, komandirləri də, özləri də əla, etibarı əsgər- lərdir. Onlar həbs olunsa, mən batareyanın vaxtında döyüş ha- zırlığını təmin edə bilməyəcəyəm. Şıxlinski jandarmların onun nəzarətində olan işlərə qarışma- sına qarşı qəti etirazını bildirdi. – Başa düşün, axı mənim sərəncamıma ən yeni sistemli tolar tapşırılıb. Siz isə bir ucdan bağışlayın, bu gicbəsərləri çuğulçu- luq etməyə göndərirsiniz. Cənablar, məni xəfiyyələrdən uzaq tutun. Əks təqdirdə onları öz ərazimdə görsəm, hissədən qov- malı olacağam. Beləliklə, bu “arxa” hücumu da dəf olundu. Zaman ötdü, yeni – 1916-cı il gəldi. Yazda bütün cəbhə boyu almanlara qarşı aparılası hücumdan söz-söhbət yayıldı. Əlahiddə ağır artilleriyanın təşkilini tezliklə qurtarmaq lazım idi. İndən belə jandarm böhtanlarına məhəl qoyan olmadı. İş yoluna düşdü. ...Vyazma səfərlərinin birində Vaya Şıxlinski ilə tanış oldu. Onlar hələ Port-Arturda rastlaşsa da o vaxt Əli ağa yeniyetmə qıza diqqət yetirməmişdi. Şıxlinskinin həyat yoldaşı Nigar xa- nım
1 ... Tiflisdə “Müqəddəs Bina” İnstitutunu bitirmişdi... 1 A.Stepanovun romanında səһvən “Tamara xanım” deyilir – Ş.N. Yüklə 3,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|