SeyfəDDİn qəNİyev tariyel qəNİ
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
düşərgəsində saxlanılır. Deyilənlərə görə onları da bizə qoşub hamımızı birlikdə şimala – Kolumaya aparacaqlar. İki gündən sonra bizi kameralardan çıxardılar. Hər bir “növü” (y əni eyni bir maddə üzrə həbs edilmiş şəxs) ayrıca d əstələrə ayırdılar. Biz “faşistlər” də ayrı bir dəstə idik. Dəstə- mizd ə 500-ə qədər məhbus var idi. Yoldaşlarımızın əksəriyyəti 40 yaşından yuxarı şəxslər idi. Tək-tək 30-35 yaşlılar var idi. Bunların hamısı uzun müddət MVD zirzəmilərində əzab ç əkmiş adamlar idi. Zəif, arıq, saç-saqqal basmış, cansız kişilər. Bəzi yoldaşlar ciddi xəstə idi; lakin burada müalicə olunmaq qeyri- mümkün bir şey idi. Müalicə edən həkim və ya feldşer (istər məhbus olsun, istərsə də azad adam) “58” madd əsini eşidən kimi deyirdi: – Büt ün dünyada faşistlərin kökünü kəsməyə çalışırlar. S ən hələ sağ olduğuna şükür etmirsən? Bütün bunlardan başqa yoldaşlarımın demək olar ki, h amısının xeyli avadanlığı vardı (yüngül yatacaq, yemək paltar v ə s). Hətta, bakılı mühəndis Məmmədov Cəbrayılın (özü də axasayırdı) iki bağlaması və bir çamadanı var idi. Mənim yüküm lap yüngül olduğuna görə dərdim də yüngül idi, çünki h ələ adlarımızı yoxlayan zabit bir özümüzə, bir də avadan- lığımıza baxıb başını bulamış: – Bu cır-cındırlarla siz o yerlərə çətin gedib çıxa bil ərsiniz, – demişdi. H əbsxanada hər bir cındırın belə müəyyən qiyməti ol- duğu üçün, əlbəttə, heç kəs öz avadanlığını qoyub getmədi. Sentyabr ayının 4-də bizi güclü qaraul altında şəhərdən çıxardılar. Şəhərin kənarında biz başqa doqquz dəstə dustağın hazır vəziyyətdə durmuş olduğunu gördük. 10 d əstədə təxminən 5000 adam var idi. Birinci dəstədə adam öldür ənlər, ikinci dəstədə böyük məbləğdə dövlət pulunu m ənimsəyənlər, üçüncü “faşistlər”, yəni siyasi məhbuslar, altıncı dəstədə quldurluq edənlər, yeddinci dəstədə böyük oğur- ~ 185 ~ luq ed ənlər, səkkizinci dəstədə qəlp pul kəsənlər və saxta sənəd düz əldənlər, 9-cu dəstədə həbsdən qaçanlar, onuncu dəstədə siyasi m əhbus olan qadınlar gedirdi. Bu adamaların hamısının cəza müddəti 10 ildən 25 ilə kimi idi. Bizim d əstədəkilərdən başqa, qalan adamların böyük əksəriyyəti 20-30 yaşlı gənclərdən ibarət idi. Bu gənclər möh- k əm bədənli, sağlam və cəld idilər. Həm də bunların çoxunun avadanlığı yox idi. Gündüz saat 10 rad ələrində Maqadan şəhərini arxada bura xıb qarşıdakı dağlara doğru hərəkət etməyə başladıq. Qaraul r əisi hər bir dəstənin yanında bir qədər dayandıqdan sonra qayda- qanunları izah etməyə başladı: – Günd ə 50-60 kilometr yol gedəsiyik. Yollarda demək olar ki, heç bir düşərgə və ya daldanacaq yeri yoxdur. Biz çöld ə gecələməli olacağıq. Bu əlbəttə, sizin üçün çətin olacaq. Lakin m ənzil başına gedib çatmaq sizin özünüzdən asılıdır. D əstələrdən geri qalmaq və ya qaçmağa kiçik bir təşəbbüs göst ərmək yerindəcə güllələnmək ilə cəzalandırılır. D əstələr sürətlə irəliyə doğru yürüyürdü. Hər iki saatdan bir 10 d əqiqəlik dinclik verəndən sonra bizi yenidən şimala doğru qovurdular. Axşama yaxın, irəlidə bir həbs düşərgəsi göründü. Burada 4-cü d əstədəki məhbusları təhvil verib sürətlə düşərgədən uzaqlaşdıq. Rəislərin fikrinə görə düşərgə yaxın- lığında gecələmək təhlükəli olarmış. Gecədən bir qədər keçmiş bizi meşənin kənarında əylədilər. Hər dəstədə bir neçə tonqal qala ndı və biz tonqalların qırağında bir-birimizə qısılıb yatdıq. Günl ər bir-birinin ardınca gəlib keçirdi. Artıq cəmisi 4 d əstə qalmışdı: 1-ci, 6-cı, 10-cu və biz. Daha doğrusu, adam öldür ənlər, quldurluq edənlər, məhbus qadınlar və siyasi dustaqlar. Şimala doğru irəllilədikcə hava daha da soyuqlaşır, gec ələr isə xüsusilə dözülməz olurdu. Biz yorğandan basqa dem ək olar ki, bütün avadanlığımızı yollarda atıb getmişdik. ~ 186 ~ Əvvəllər gündə 50-60 km gedirdiksə indi 30-35 km-i güclə qət edirdik. D əstələrdən, xüsusilə bizim dəstədən yorulanlar və x əstələnənlər var idi. Lakin geriyə qalmağın güllələnmə ilə n əticələnəcəyini bilirdik. Çünki hələ dünən Saveli Lazarev adlı bir yodaşımız sancılandığı üçün qəflətən qarın içərisinə yıxılmış və nəzarətçilər tərəfindən yerindəcə güllələnmişdi. Odur ki, artıq heç kim yorulduğunu və xəstələndiyini biruzə vermir, imkanı olmadıqda isə yoldaşlarının köməyilə irəliyə doğru hərəkət edirdi. Biz, bütün bu əzabları, haqsızlıqları görən insanlar bu zalımlara qarşı heç bir şey edə bilmirdik. Nəinki günahsız olaraq güll ələnən yoldaşlarımızı, hətta özümüzü belə müdafiə ed ə bilmir, ehtiraz səsimizi ucalda bilmirdik. Dünyada insan üçün ağır olan şeylərdən birisi də onun alçalmasıdır. Biz nə q ədər vüqarlı olsaq da silah qarşısında alçalır, öz hüququmuzu müdafi ə edə bilmirdik. Doğurdan da, görəsən həyat nə üçün bel ə qurulub? Bəziləri əmr etməli, bəziləri isə tabe olmalıdırlar. B əziləri istədiyini etməli, bəziləri isə dinməzcə itaət etmə- lidirl ər. Daha iki gün keçdi. İndi bizim dəstəmiz təkcə qalmışdı. Biz əbədi buzlar ölkəsinin içərisinə – Kolıma çayının mən- s əbinə doğru irəlliləməkdə davam edirdik. Fəqət gecələr yatmağımız mümkün olmurdu. Çünki yer qar, üst də qar idi. H ətta nəzarətçilər özləri də bərk yorulmuşdular. Bizi birtəhər m ənzil başına çatdırıb, tez geri qayıtmaq arzusunda idilər. Biz is ə gündən-günə deyil, saatdan-saata, dəqiqədən-dəqiqəyə z əifləyir və daha yavaş gedirdik. *** El ə bu vaxt Kobılyatski qəflətən çox ağır şəkildə xəstə- l əndi. Bütün yoldaşlar, hətta keşiş Milovanoviç də onun qayğısına qalır, qoltuğuna girib irəli aparırdı. ~ 187 ~ Yüklə 2,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|